Tuy nhiên, quy định trên đã bị các doanh nghiệp tham gia xã hội hóa phản
đối mạnh mẽ, bởi trường hợp không cho xe chuyên dùng Hooklift chở rác
trọng tải lớn về các khu xử lý rác thải sẽ đồng nghĩa với việc mỗi ngày
trên địa bàn thành phố có khoảng 1.500 tấn rác thải sinh hoạt tồn đọng,
dẫn tới nguy cơ "rác chất cao thành núi" và ô nhiễm môi trường nghiêm
trọng hơn.
Đáng lo ngại nhất là tại địa bàn các quận, huyện đông dân cư-nơi có
lượng rác sinh hoạt thải ra môi trường lên tới hàng trăm tấn mỗi ngày
như: Hoàng Mai, Long Biên, Thanh Xuân, Từ Liêm, Hà Đông, Thường Tín, Phú
Xuyên, Thanh Oai, Chương Mỹ, Đan Phượng…
Không những thế, việc cấm tất cả các loại xe không có bộ phận cuốn ép
tham gia gia chở rác còn làm ảnh hưởng nghiêm trọng, cũng như gây thiệt
hại to lớn đến các doanh nghiệp tham gia xã hội hóa thực hiện đấu thầu,
đặt hàng các gói thầu vệ sinh môi trường.
Lý giải cho mối quan ngại trên, ông Đinh Văn Tiến, Giám đốc Công ty Cổ
phần Môi trường đô thị Hà Đông cho rằng, nếu quy định trên được áp dụng
thì toàn bộ số xe Hooklift mà các doanh nghiệp tham gia xã hội hóa đã bỏ
tiền túi mua hơn 2 tỷ đồng/xe, sử dụng các năm qua sẽ không thể vận
chuyển các mặt hàng khác ngoài rác.
Theo ông Tiến, sở dĩ xe Hooklift tải trọng lớn (xe chở rác thùng rời)
không thể vận chuyển rác khi bị cấm là vì loại xe này ban đầu đăng ký,
đăng kiểm đều ghi rõ xe chở rác. Kéo theo đó, toàn bộ hệ thống xe tải
nhỏ thu gom, vận chuyển rác từ khu dân cư tới trạm (xe 1-2 tấn) sẽ phải
thanh lý với giá rẻ.
Cùng với đó, các trạm trung chuyển và nén ép rác đã đầu tư không thể sử
dụng do không phù hợp cơ cấu nạp rác của xe cuốn ép (loại xe cuốn ép rác
trưc tiếp thông qua lưỡi cuốn và tấm ép di động).
“Bởi vậy, khi quy định trên được ban hành, toàn bộ cỗ xe tiền tỷ mà công
ty nói riêng, cũng như toàn bộ số xe Hooklift mà các doanh nghiệp tham
gia xã hội hóa đã đầu tư sẽ hóa thành sắt vụn,” ông Tiến lo ngại.
Cùng chung nỗi lo, ông Phạm Thiện Tài, Chủ tịch Hợp tác xã Thành Công
chia sẻ, nhiều năm qua, đơn vị này sử dụng xe Hooklift để vận chuyển rác
rất hiệu quả. Thực tế, mỗi ngày hơn 30 chiếc xe chuyên dùng của đơn vị
này đã vận chuyển 700 tấn rác về khu xử lý rác thải tập trung tại xã Nam
Sơn, nhà máy và các khu chôn lấp khác.
“Tuy nhiên, quy định nêu trên của Sở Xây dựng sẽ buộc chúng tôi phải
thay đổi hoàn toàn công nghệ thu gom và vận chuyển rác trên tất cả các
địa bàn. Đây là việc làm mất rất nhiều thời gian, phức tạp và tốn kém do
phải bổ sung lao động thủ công, đầu tư thêm xe thu gom rác thủ công như
trước khi chuyển đổi công nghệ. Như vậy là thụt lùi,” ông Tài bức xúc.
Không những vậy, theo ông Tài, việc “xóa tên” loại xe Hooklift khỏi mục
đích chở rác cũng sẽ khiến các khu dân cư chật hẹp tái diễn cảnh hàng
dãy dài xe 3 bánh chất đầy rác chờ được xe cuốn ép đến thu cẩu. Và,
những chiếc xe cuốn ép cỡ lớn đỗ trên các tuyến đường chật hẹp sẽ lại
diễn một điệp khúc "gây cản trở giao thông, mất mỹ quan đô thị và ô
nhiễm môi trường."
Ngoài ra, khi đưa xe chuyên dùng có bộ phận cuốn ép vào sử dụng sẽ tăng
chi phí vận chuyển và lãng phí ngân sách (mỗi chuyến xe cuốn ép luôn
phải cõng trên mình bộ phận chuyên dùng cuốn ép nặng từ 2 đến 2,5 tấn)
tiêu tốn một lượng nhiên liệu không nhỏ.
Cùng với đó, xe chuyên dùng có bộ phận cuốn ép cũng dẫn tới việc tăng
mật độ giao thông trên tuyến đường đến khu xử lý rác của thành phố;
trong đó có trục giao thông trọng điểm đón khách quốc tế: Bắc Thăng Long
– Phạm Văn Đồng – Phạm Hùng. Đặc biệt là tuyến đường 35 vào khu xử lý
rác Nam Sơn.
Việc cấm xe chuyên dùng Hooklift ngừng chở rác sẽ khiến hàng chục "con trâu sắt" này thành sắt vụn. (Ảnh: Hùng Võ/Vietnam+)
Trong khi đó, theo đại diện Công ty cổ phần dịch vụ môi trường Thăng
Long, việc áp dụng công nghệ trung chuyển rác bằng xe Hooklift tải trọng
lớn mang lại những lợi ích sau: Giảm việc thu gom rác bằng xe gom rác
đẩy tay thủ công.
Cùng với đó, sử dụng xe Hooklift tải trọng lớn sẽ góp phần giảm các điểm
tập kết xe chứa rác chờ cẩu lên xe cuốn ép (xe cuốn ép rác trực tiếp
thông qua lưỡi cuốn và tấm ép di động) tại các khu dân cư, cũng như hạn
chế ách tắc giao thông và ô nhiễm môi trường ảnh hưởng đến dân sinh.
Hơn nữa, dòng xe Hooklift tải trọng lớn cũng góp phần giảm mật độ tham
gia giao thông của các phương tiện vận chuyển rác có tải trọng nhỏ trên
các trục đường chính và các tuyến đường dẫn vào các khu xử lý rác tập
trung của thành phố; giảm được nguy cơ mất an toàn giao thông, ô nhiễm
do khí thải.
"Đặc biệt, việc sử dụng xe Hooklift tải trọng lớn sẽ là điều kiện tiên
quyết để thực hiện chủ trương của thành phố Hà Nội trong định hướng về
thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn trên địa bàn thủ đô giai đoạn
2015 – 2030 (tương tự như Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng đã thực hiện
từ năm 2000)," đại diện Công ty cổ phần dịch vụ môi trường Thăng Long
nhấn mạnh.
Về việc một số thông tin cho rằng các xe Hooklift là thủ phạm gây chảy
nước rác và rơi vãi rác ra đường, đại diện các doanh nghiệp tham gia xã
hội hóa thừa nhận đánh giá này đúng ở thời điểm trước tháng 10/2013. Tuy
nhiên, sau đó 100% các đơn vị có xe đã tiến hành lắp các vách ngăn
chống chảy nước rỉ rác tại cuối thùng.
Đến nay, các xe Hooklift đã không còn hiện tượng chảy nước hay rơi vãi
rác trên đường vận chuyển. Mặt khác, rác được thu gom về qua các trạm
trung chuyển đã được đảo trộn và qua thiết bị nén ép hoặc máy xúc nén
rác vào thùng, trong quá trình nạp nén này nước rỉ rác đã được thu hồi
vào hố ga tại trạm để xử lý theo quy trình.
Ngược lại, theo đại diện các doanh nghiệp tham gia xã hội hóa, thủ phạm
chính gây chảy nước rác trên các điểm cẩu hay trên đường vận chuyển rác
thời điểm này lại chủ yếu là các xe cuốn ép, bởi các xe cuốn ép mặc dù
có bình chứa nước rác nhưng dung tích khá hạn chế (50 đến 60cm3/10 đến
12 tấn rác đã được ép).
Chính vì vậy, khi vận chuyển, nước rỉ rác thường phát sinh trong quá
trình ép rác chảy ngay tại chân điểm cẩu (trên các đường phố hoặc các
khu vực công cộng trong khu dân cư) gây mùi hôi thối rất khó chịu và mất
vệ sinh và là mầm mống của dịch bệnh.
Qua thực tế nêu trên, đại diện các doanh nghiệp tham gia xã hội hóa kiến
nghị Ủy ban nhân dân thành phố, Ủy ban nhân dân huyện Sóc Sơn và các cơ
quan chuyên ngành thuộc Sở Xây dựng Hà Nội xem xét lại quy định chỉ
dùng xe chuyên dùng cuốn ép để vận chuyển rác về các khu xử lý rác tập
trung của thành phố, tránh tình trạng "rác thải chất cao thành núi"./.
Hùng Võ (Vietnam+)