Sau gần 4 năm triển khai thực hiện chủ trương này, hầu hết các địa phương mà người đứng đầu cấp xã, phường, thị trấn giữ “hai vai”, vừa là Bí thư cấp ủy, vừa là Chủ tịch UBND cho thấy: Đảng bộ, chính quyền có sự chuyển biến tích cực, kinh tế - xã hội phát triển nhanh, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, hệ thống chính trị được củng cố và tăng cường, đời sống nhân dân từng bước nâng lên và cải thiện đáng kể. Phó Chánh Văn phòng Tỉnh ủy Kiên Giang Huỳnh Hoàng Sơn cho biết: Người đảm nhiệm “hai vai” này, vừa là người đứng đầu cấp ủy, vừa là người đứng đầu cơ quan quản lý, điều hành nên có điều kiện tiếp thu nhanh các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Vì vậy, việc tổ chức thực hiện đảm bảo kịp thời, nhất quán, hiệu quả, qua đó nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng và điều hành của chính quyền; phát huy cả hai bộ máy tham mưu, xây dựng nghị quyết, đề ra kế hoạch thực hiện sát với thực tế cơ sở hơn, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. 

Trên thực tế, quyền hạn của Bí thư đồng thời là Chủ tịch UBND được tập trung nên trong chỉ đạo điều hành bao quát được công việc, linh hoạt xử lý những tình huống xảy ra, nhất là những công việc đột xuất, hạn chế tình trạng trông chờ, ỷ lại, đùn đẩy trách nhiệm giữa cấp ủy và chính quyền, tạo sự đoàn kết, thống nhất giữa cấp ủy và chính quyền. Qua đó, nâng cao trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, nhất là cấp phó trong công tác tham mưu, giúp đồng chí bí thư đồng thời là chủ tịch UBND nắm và xử lý tình huống bao quát, công việc kịp thời, hiệu quả. 

Tuy nhiên, hầu hết các đồng chí Bí thư đồng thời là Chủ tịch UBND xã cho biết: Đảm nhiệm “hai vai” khối lượng công việc nhiều, tổ chức bộ máy không đồng bộ giữa cấp huyện và cấp cơ sở. Nhiều cuộc họp do Huyện ủy và UBND huyện tổ chức, triệu tập Bí thư cấp ủy và Chủ tịch UBND nên mất khá nhiều thời gian đi họp dẫn đến thiếu sâu sát với cơ sở, chưa thực hiện đầy đủ chức năng kiểm tra, giám sát. Giữ “hai vai” là cùng lúc thực hiện 2 nhiệm vụ nên trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ không xác định rõ khi nào là vai trò Bí thư để giải quyết theo nguyên tắc tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách và khi nào thực hiện vai trò Chủ tịch UBND để giải quyết theo nguyên tắc thủ trưởng quyết định. Sự lẫn lộn, chồng chéo trong thực hiện cùng lúc 2 chức năng, nhiệm vụ và việc tập trung quyền hạn cho một người dễ dẫn đến mất dân chủ, độc đoán, vi phạm nguyên tắc sinh hoạt của Đảng. Trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, việc mở rộng dân chủ, phát huy trí tuệ của tập thể có lúc bị hạn chế, bởi khi người giữ “hai vai” nêu các chủ trương, định hướng nội dung công tác thì việc bàn bạc, tham gia đóng góp, chất vấn ít hơn, thậm chí không có ý kiến dễ dẫn đến lãnh đạo một chiều. 

Phó Chánh Văn phòng Tỉnh ủy Kiên Giang Huỳnh Hoàng Sơn cho biết những kinh nghiệm rút ra từ thực tế sau gần 4 năm triển khai thực hiện thí điểm người đứng đầu cấp cơ sở giữ “hai vai” ở tỉnh là: Thực hiện Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch UBND xã, phường và thị trấn thành công hay không là do chất lượng cán bộ và bản thân người đứng đầu. Do vậy, phải kiểm tra, khảo sát trình độ, năng lực trước khi đề bạt người đảm nhiệm “hai vai”, đồng thời tăng thêm thẩm quyền đối với chức danh phó Bí thu cấp ủy và Phó chủ tịch UBND để giúp đồng chí Bí thư đồng thời là Chủ tịch UBND điều hành công việc của Đảng và công việc của chính quyền. 

Với cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý cần tiếp tục nghiên cứu và hướng dẫn chi tiết, cụ thể về thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu chính quyền khi họ giữ “hai vai” vừa là Bí thư, vừa là Chủ tịch UBND. Cần thực thi dân chủ thật sự, phân quyền cụ thể, phân cấp rõ ràng gắn với cơ chế giám sát chặt chẽ, thường xuyên. Cán bộ đảm đương cả hai chức danh, cương vị này phải khá toàn diện về mọi mặt, có trình độ, năng lực, uy tín, kinh nghiệm công tác, biết quy tụ, sử dụng hợp lý cán bộ và tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao một cách khoa học./. 

TTX