Nhận lời mời của Tổng thống nước Cộng hòa Indonesia Joko Widodo, Chủ
tịch nước Trương Tấn Sang sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Hội
nghị Cấp cao Á-Phi tại Thủ đô Jakarta và Lễ kỷ niệm 60 năm Hội nghị
Bandung 1955, 10 năm Quan hệ Đối tác chiến lược mới Á-Phi tại Thành phố
Bandung từ ngày 22-24/4/2015.
Hội nghị Cấp cao Á-Phi lần đầu tiên tổ chức tại Bandung, Indonesia từ
ngày 18-24/4/1955 (Hội nghị Bandung) với sự tham gia của lãnh đạo 29
nước Á-Phi, khởi đầu cho quá trình hợp tác Á-Phi.
Hội nghị đã đưa ra 10 nguyên tắc Bandung, làm nền tảng cho quan hệ giữa
các nước ở hai châu lục, trong đó có các nguyên tắc như tôn trọng chủ
quyền, không can thiệp, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình,
thúc đẩy hợp tác, tôn trọng luật pháp quốc tế.
Hội nghị đã trở thành động lực đưa đến những biến đổi to lớn với việc
hàng loạt nước giành độc lập ở châu Á và châu Phi, tiền đề cho việc
thành lập Phong trào Không liên kết, Nhóm 77 và hợp tác Nam-Nam.
Sau 60 năm, thế giới đang đứng trước những vấn đề mới. Tình hình thế
giới vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Do vậy, nhu cầu hợp tác
đa phương giữa các quốc gia, giữa các khu vực nhằm ứng phó với những
thách thức toàn cầu mới ngày càng tăng.
Các nước Á-Phi đều ưu tiên vào phát triển kinh tế-xã hội, thúc đẩy tự do
hóa thương mại toàn cầu, đồng thời tăng cường liên kết khu vực và liên
khu vực; tuy nhiên, hợp tác Á-Phi chưa được phát huy hết tiềm năng, chưa
đem lại được nhiều lợi ích về kinh tế, xã hội cho các nước Á-Phi.
Hiện nay đang có một số cơ chế hợp tác Á-Phi như Hội nghị quốc tế Tokyo
về phát triển châu Phi (TICAD), Diễn đàn hợp tác Trung Quốc-châu Phi,
Hợp tác Ấn Độ-châu Phi, Diễn đàn Việt Nam-châu Phi... nhưng chưa có các
cơ chế liên châu lục như ASEM, APEC.
Trong bối cảnh đó, các nước Á-Phi, thành viên Phong trào Không liên kết
có nhu cầu tập hợp lực lượng để bảo vệ những nguyên tắc Bandung, để từ
đó thúc đẩy hợp tác nhiều mặt trên các lĩnh vực chính trị, an ninh, đầu
tư, thương mại, du lịch, trao đổi văn hóa, nhằm tranh thủ thế mạnh của
nhau, phục vụ cho công cuộc phát triển kinh tế ở mỗi nước, mỗi khu vực.
Châu Phi có nhu cầu tranh thủ đầu tư, viện trợ, công nghệ, trao đổi kinh
nghiệm phát triển, thúc đẩy hội nhập, liên kết kinh tế góp phần giải
quyết nội chiến, đấu tranh chống đói nghèo, bệnh tật; châu Á phát triển
kinh tế năng động, quan tâm tới châu Phi như một thị trường mới, tiềm
năng, giàu tài nguyên...
Năm 2005, Indonesia đã tổ chức Hội nghị cấp cao Á-Phi và Lễ kỷ niệm 50
năm Hội nghị Bandung với sự tham gia của 92 nước từ hai châu lục. Hội
nghị đã thảo luận ba lĩnh vực, hợp tác chủ yếu là đoàn kết chính trị,
hợp tác kinh tế và hợp tác về văn hóa-xã hội, trong đó có hàng loạt vấn
đề như hợp tác tại các diễn đàn đa phương, cải tổ Liên hợp quốc, giải
quyết xung đột, chống khủng bố, chống tội phạm xuyên quốc gia, vấn đề
xóa đói giảm nghèo, thúc đẩy thương mại và đầu tư, phát triển nguồn nhân
lực, tăng cường tiếp xúc giữa các doanh nghiệp, thúc đẩy giao lưu nhân
dân, đối thoại giữa các nền văn minh, phát triển bền vững, phòng chống
dịch bệnh, xây dựng hệ thống cảnh báo sớm.
Hội nghị đã thông qua ba văn kiện gồm Tuyên bố Cấp cao về Quan hệ Đối
tác Chiến lược Á-Phi mới (NAASP), Tuyên bố Bộ trưởng về Chương trình
hành động cho NAASP và Tuyên bố Cấp cao về động đất, sóng thần và các
thảm họa thiên tai khác.
Năm 1955, Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã dẫn đầu Đoàn Việt Nam tham dự
Hội nghị Á-Phi ở Bandung. Là một trong 29 nước tham dự Hội nghị, Việt
Nam đã tích cực thúc đẩy đoàn kết giữa các nước mới giành độc lập, góp
phần xác lập những nguyên tắc cơ bản này trở thành nguyên tắc chỉ đạo
cho hoạt động của Phong trào Không liên kết.
Năm 2005, Chủ tịch nước Trần Đức Lương đã dẫn đầu Đoàn Việt Nam tham dự
Hội nghị Cấp cao Á-Phi 2005 và Lễ kỷ niệm 50 năm Hội nghị Bandung 1955.
Tại Hội nghị này, Đoàn Việt Nam đã tích cực tham gia các hoạt động và đã
có nhiều đóng góp quan trọng vào việc xây dựng khuôn khổ hợp tác Á-Phi,
đưa ra được nhiều khuyến nghị hợp tác cụ thể (mô hình hợp tác ba bên,
diễn đàn Việt Nam-châu Phi...), đồng thời chia sẻ kinh nghiệm hợp tác và
phát triển với các nước Á-Phi. Bên lề, Chủ tịch nước Trần Đức Lương với
tư cách là Chủ tịch danh dự Hội Chữ thập đỏ Việt Nam đã trao số hàng
viện trợ nhân đạo cho các nạn nhân động đất và sóng thần ở Indonesia.
Việt Nam có quan hệ hợp tác tốt với các nước châu Phi, hiện có quan hệ
ngoại giao với 52/55 nước châu Phi, với mạng lưới tám cơ quan đại diện
và một lãnh sự danh dự tại khu vực.
Việt Nam là nước ASEAN duy nhất có cơ chế Hội thảo quốc tế Việt Nam-châu
Phi, đến nay đã tổ chức hội thảo được hai lần, được các nước châu Phi
đánh giá hợp tác Việt Nam-châu Phi là điển hình của hợp tác Nam-Nam.
Quan hệ kinh tế-thương mại Việt Nam-châu Phi phát triển tương đối tích
cực. Việt Nam hiện có quan hệ thương mại với cả 55 nước châu Phi, nâng
kim ngạch thương mại từ dưới 500 triệu USD năm 2005 lên khoảng 4,3 tỷ
USD vào năm 2013.
Hiện Việt Nam có dự án đầu tư tại nhiều nước châu Phi như Algeria,
Maroc, Cameroon, Burundi, Tanzania, Angola, tập trung vào các lĩnh vực
dầu khí, viễn thông, xây dựng, nông nghiệp với tổng số vốn đầu tư trên 2
tỷ USD. Việt Nam cũng đã cử hàng nghìn lượt chuyên gia nông nghiệp, y
tế, giáo dục sang làm việc tại các nước châu Phi theo các thỏa thuận
song phương và đa phương.
Bên cạnh hợp tác chuyên gia, hợp tác lao động cũng là trọng tâm trong
hợp tác Việt Nam-châu Phi với hàng chục nghìn lao động Việt Nam sang làm
việc tại Libya, Angola, Algeria. Ngoài ra, hiện có khoảng 30.000 người
Việt Nam đang làm ăn và sinh sống ổn định tại châu Phi, cộng đồng người
Việt tại đây góp phần tích cực thúc đẩy hợp tác giữa Việt Nam và châu
lục này. Đối với nhiều nước châu Phi, Việt Nam được coi là hình mẫu cần
học tập, chia sẻ kinh nghiệm trong phát triển kinh tế-xã hội, xóa đói
giảm nghèo.
Hội nghị Cấp cao Á-Phi lần này có chủ đề “Tăng cường hợp tác Nam-Nam
nhằm thúc đẩy hòa bình và thịnh vượng trên thế giới.” Các nước Á-Phi đều
ưu tiên gìn giữ hòa bình và phát triển kinh tế, đề cao các nguyên tắc
Bandung để thúc đẩy hợp tác, kết nối Á-Phi nhằm phát huy tiềm năng và
đem lại lợi ích thiết thực cho cả hai châu lục.
Đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị Cấp cao Á-Phi lần này nhằm thực hiện chủ
trương chủ động hội nhập quốc tế, chủ động đóng góp xây dựng và có trách
nhiệm tại Hội nghị.
Việt Nam cũng mong muốn cùng các nước Á-Phi bảo vệ các nguyên tắc
Bandung và các nguyên tắc của luật pháp quốc tế, mở rộng quan hệ hợp tác
nhiều mặt với các nước Á-Phi, tăng cường quan hệ Đối tác chiến lược với
nước chủ nhà Indonesia./.
(TTXVN)