Sáng 14/8, tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường chủ trì Hội nghị về thực trạng và các giải pháp nâng cao chất lượng công tác thẩm định văn bản quy phạm pháp luật của Bộ Tư pháp.

Báo cáo cho thấy, từ ngày 1/1/2009 đến ngày 30/6/2013, Bộ Tư pháp đã thẩm định một khối lượng lớn dự thảo văn bản quy phạm pháp luật (1.428 văn bản), với mức trung bình là 317 văn bản/năm, tương đương với 26 văn bản/tháng, gấp 3 lần so với 10 năm trước.

Chất lượng thẩm định văn bản ngày càng được nâng cao; nội dung thẩm định xác đáng, có lập luận vững chắc về từng vấn đề theo yêu cầu của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật; làm cơ sở để cơ quan soạn thảo văn bản nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý, nâng cao chất lượng của dự thảo văn bản.

Thông qua thẩm định đã phát hiện nhiều quy định của dự án, dự thảo văn bản không đúng thẩm quyền, còn mâu thuẫn, chồng chéo với các quy định pháp luật hiện hành hoặc có phạm vi, đối tượng điều chỉnh trùng nhau, từ đó kiến nghị cơ quan soạn thảo tiếp thu, chỉnh lý trước khi trình cơ quan cấp trên, góp phần bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật.

Phân tích những mặt còn tồn tại, hạn chế, nhiều ý kiến đánh giá quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật về thời hạn thẩm định còn chưa phù hợp, nhất là đối với các dự án, dự thảo có nội dung phức tạp, phạm vi điều chỉnh rộng, đòi hỏi cơ quan chủ trì thẩm định phải nghiên cứu kỹ để có thể đánh giá về tính khả thi, tính hợp lý của văn bản.

Công tác thẩm định vẫn còn cắt khúc, thiếu gắn kết, đồng bộ giữa các lĩnh vực pháp luật hoặc giữa nhiệm vụ thẩm định với các nhiệm vụ khác có liên quan. Sự phối hợp giữa cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan thẩm định còn nhiều hạn chế. Một số cơ quan chủ trì soạn thảo không mời đơn vị thẩm định tham gia quá trình tổng kết, khảo sát đánh giá thực trạng… nên dự thảo gửi đến thẩm định còn nhiều vấn đề chưa tạo được sự đồng thuận.

Nhiều ý kiến cho rằng chất lượng thẩm định tuy đã được nâng cao một bước nhưng vẫn chưa đáp ứng tốt yêu cầu quản lý Nhà nước về công tác xây dựng pháp luật trong tình hình mới; tính phản biện trong văn bản thẩm định chưa cao; chưa tạo được chuyển biến cơ bản về chất lượng văn bản.

Việc thẩm định một số điều ước quốc tế còn hạn chế, thiếu đầu tư nghiên cứu so sánh, rà soát các quy định của pháp luật quốc tế với hệ thống pháp luật của Việt Nam để đánh giá mức độ tương thích của nội dung điều ước quốc tế. Đội ngũ cán bộ làm công tác thẩm định còn thiếu về số lượng, nhất là những cán bộ có trình độ chuyên môn sâu và nhiều kinh nghiệm thực tiễn, gây quá tải công việc cho các đơn vị được giao thẩm định…

Để nâng cao chất lượng công tác thẩm định văn bản quy phạm pháp luật, trước mắt trong thời gian còn lại của năm 2013 Bộ Tư pháp xác định khẩn trương nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung trình Thủ tướng ban hành Quyết định thay thế Quyết định số 05/2007/QĐ-TTg ban hành Quy chế thẩm định dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Trong đó, quy định cụ thể hơn thẩm quyền của Bộ Tư pháp trong công tác thẩm định, trách nhiệm của Văn phòng Chính phủ, các bộ, ngành bảo đảm để Bộ Tư pháp tham gia từ giai đoạn đầu của quá trình xây dựng dự thảo, giai đoạn chỉnh lý trình Thủ tướng Chính phủ…

Bộ xây dựng Quy chế phối hợp giữa các đơn vị có chức năng, nhiệm vụ thẩm định dự thảo văn bản quy phạm pháp luật và đơn vị có chức năng kiểm soát thủ tục hành chính, theo dõi tình hình thi hành pháp luật và kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, nhằm tạo thành quy trình khép kín từ tiền kiểm đến hậu kiểm; rà soát, phân định rõ chức năng, nhiệm vụ của đơn vị xây dựng pháp luật thuộc Bộ, làm cơ sở cho việc phân công các đơn vị tham gia xây dựng, góp ý, thẩm định các văn bản quy phạm pháp luật, khắc phục tình trạng chồng lấn, giao thoa như hiện nay…

Các giải pháp dài hạn từ nay đến năm 2016, Bộ nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật (hợp nhất) về việc tăng thời gian thẩm định các văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm đủ thời gian nghiên cứu kỹ, đủ thời gian lấy ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học; thành lập Hội đồng thẩm định hoặc Hội đồng tư vấn thẩm định với tất cả các văn bản quy phạm pháp luật là Nghị định; đề xuất xây dựng Nghị định của Chính phủ hoặc Thông tư của Bộ Tư pháp hướng dẫn quy trình rút gọn trong việc xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, nhất là các Nghị định…/.