Thực tiễn tại các địa phương cho thấy, chất lượng các kỳ họp HĐND từng bước được nâng lên, thiết thực, hiệu quả hơn. Nhiều quyết định của HĐND xã được sự đồng tình, hưởng ứng của nhân dân, mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân địa phương. Nhiều nơi đã xây dựng chương trình, kế hoạch cụ thể để thực hiện nhiệm vụ giám sát và tổ chức được các cuộc giám sát chuyên đề. Thông qua hoạt động giám sát, HĐND xã, phường, thị trấn đã giúp UBND và công chức cấp xã hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, kịp thời khắc phục những thiếu sót, hạn chế trong quá trình tổ chức thực hiện chức năng, nhiệm vụ; kiến nghị các cơ quan chức năng giải quyết kịp thời nhiều vấn đề nảy sinh tại cơ sở và các ý kiến chính đáng, hợp pháp của công dân. Hiện nay, cả nước có 278.174 đại biểu HĐND cấp xã, chất lượng đại biểu HĐND ngày càng được nâng cao. Các đại biểu đã thể hiện được vai trò đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân.

Thường trực HĐND đã phối hợp với Ban Thường trực ủy ban MTTQ cùng cấp thực hiện tốt công tác xây dựng kế hoạch, hướng dẫn cho tổ đại biểu tổ chức lựa chọn địa điểm và phân công đại biểu tiếp xúc cử tri trước và sau các kỳ họp, nhiều xã, phường, thị trấn đã xây dựng được báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và báo cáo trả lời của UBND trình tại các kỳ họp của HĐND xã. Trước các kỳ họp, Thường trực HĐND đã tổ chức hội nghị liên tịch với UBND, thường trực MTTQ và các ngành chức năng để bàn nội dung, chương trình và thời gian tiến hành kỳ họp.

Qua đánh giá kết quả bước đầu thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND cho thấy, hệ thống chính trị tại cơ sở được tinh gọn hơn. UBND các phường hoạt động ổn định, chủ động hơn trong việc xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán thu - chi ngân sách hằng năm; đồng thời, tổ chức thực hiện tốt các nhiệm vụ thường xuyên và đột xuất sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Vai trò, trách nhiệm các thành viên ủy ban nhân dân và đội ngũ cán bộ, công chức phường được nâng cao. Công tác quản lý, điều hành của UBND phường được thông suốt, kịp thời; hiệu lực, hiệu quả quản lý được nâng lên, quyền làm chủ của nhân dân được bảo đảm và phát huy.

Hoạt động của UBND cấp xã đã phát huy hiệu quả quản lý, điều hành theo pháp luật, tiến bộ hơn trong việc cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước tại địa phương. Hầu hết UBND các xã, phường, thị trấn đã ban hành quy chế làm việc theo quy chế mẫu do Chính phủ ban hành. Phong cách, ý thức trách nhiệm, lề lối làm việc của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt cơ sở chuyển biến theo hướng sát dân, từng bước khắc phục tình trạng sách nhiễu, phiền hà nhân dân. Các xã, phường, thị trấn đã triển khai thực hiện cải cách thủ tục hành chính và đạt kết quả khá tốt (số trả hồ sơ đúng hẹn cấp xã đạt trên 90%); công tác quản lý hồ sơ, tài liệu chặt chẽ hơn. Nhiều nơi duy trì đều đặn chế độ giao ban hàng tháng, phát hiện các vấn đề bức xúc, nảy sinh để kịp thời, chỉ đạo giải quyết. Công tác tiếp công dân và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân được quan tâm giải quyết, quy định cụ thể cán bộ tiếp dân, nơi tiếp dân, công khai thời gian tiếp dân. Việc tiếp dân và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của nhân dân đảm bảo trình tự, thủ tục theo luật định và đạt 80% số vụ việc mỗi năm.

Việc thực hiện pháp lệnh, quy chế dân chủ ở xã, phường, thị trấn đem lại kết quả tốt, góp phần tích cực vào việc xây dựng, củng cố các tổ chức trong hệ thống chính trị ở cơ sở và thúc đẩy thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương. Đến nay, 99,9% số xã đã bầu ban thanh tra nhân dân, 100% đã bầu trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố và trong 5 năm trở lại đây, thanh tra nhân dân các địa phương đã kiến nghị với chính quyền giải quyết 76.766 đơn khiếu nại (đạt 80,22%) và 8.290 đơn tố cáo (đạt 63,92%); khoảng 95% thôn, bản xây dựng được quy ước, hương ước. Nhiều tỉnh, thành phố có 100% số xã, phường, thị trấn đã bầu ban giám sát đầu tư cộng đồng. Ban thanh tra nhân dân và ban giám sát đầu tư cộng đồng đã kiến nghị với chính quyền xử lý, giải quyết thu về cho nhà nước hàng trăm tỷ đồng./.

Theo TTXVN