(TCTG) - Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) vừa ban hành 2 văn bản quan trọng hôm 23/8 về việc tổ chức, quản lý sản xuất vàng miếng và chấm dứt huy động, cho vay vốn bằng vàng của tổ chức tín dụng (TCTD). Mặc dù chấp nhận quyền sở hữu và các giao dịch mua bán vàng miếng của mọi tổ chức, cá nhân nhưng chỉ mua bán đối với thương hiệu vàng miếng quốc gia SJC.
Động thái này đưa ra trong thời điểm giá vàng trong nước đột biến tăng thêm 1 triệu đồng/lượng, cao hơn giá vàng thế giới gần 3 triệu đồng/lượng.
Theo Quyết định số 1623/QĐ-NHNN về việc tổ chức và quản lý sản xuất vàng miếng của NHNN Việt Nam, NHNN giao Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Vàng bạc đá quý Sài Gòn – SJC (Công ty SJC) gia công vàng miếng cho NHNN. Đây là doanh nghiệp nhà nước trực thuộc Ủy ban Nhân dân TP Hồ Chí Minh, được đánh giá là có uy tín, bề dày kinh nghiệm trong lĩnh vực sản xuất vàng miếng và chiếm 90% thị phần vàng miếng cả nước.
Để tiết kiệm chi phí của xã hội, NHNN không thành lập bộ máy, nhập dây chuyền sản xuất thương hiệu sản xuất mới mà sẽ sử dụng dây chuyền sản xuất và thương hiệu vàng miếng của Công ty SJC. Tuy nhiên, Quyết định cũng nêu rõ, Công ty SJC không được tiếp tục sản xuất vàng miếng mà chỉ được gia công vàng miếng SJC 99,99% cho NHNN theo chỉ đạo của NHNN về hạn mức, thời điểm sản xuất và nguồn vàng nguyên liệu để tổ chức sản xuất vàng miếng và dưới sự quản lý, giám sát chặt chẽ của NHNN.
Quyết định 1623 được xem là cơ sở pháp lý để NHNN tổ chức sản xuất vàng miếng căn cứ vào mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ và cung cầu vàng miếng trên thị trường, can thiệp khi cần thiết cũng như cho phép thực hiện việc chuyển đổi vàng miếng khác sang vàng miếng SJC và gia công lại vàng miếng SJC móp méo, biến dạng.
Việc chuyển đổi từ cơ chế cấp phép sản xuất vàng miếng cho doanh nghiệp sang cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng là một thay đổi lớn. Để thực hiện hoạt động này, NHNN đã làm việc với Ủy ban Nhân dân TP Hồ Chí Minh về việc giao Công ty SJC tham gia công vàng miếng cho NHNN, đàm phán, ký kết hợp đồng gia công vàng miếng với Công ty SJC và xây dựng các quy trình giám sát hoạt động gia công vàng miếng của Công ty SJC cũng như quản lý khuôn sản xuất và máy dập vàng miếng, đảm bảo hoạt động này được kiểm soát một cách chặt chẽ
Quyết định 1623 có 15 điều quy định về các nguyên tắc tổ chức sản xuất vàng miếng, nguồn vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng, quy trình gia công vàng miếng tương ứng với từng loại vàng nguyên liệu.
Quyết định cũng quy định về cơ chế NHNN quản lý khuôn và máy dập vàng miếng, cơ chế quản lý, giám sát của NHNN đối với hoạt động gia công vàng miếng và phân công trách nhiệm cụ thể giữa các đơn vị thuộc NHNN trong việc quản lý hoạt động gia công vàng miếng của SJC nhằm đảm bảo hoạt động này được thực hiện theo đúng quy định của NHNN.
NHNN cũng ban hành Thông tư 24/2012/TT-NHNN trong ngày 23/8/2012, sửa đổi, bổ sung Điều 1 Thông tư số 11/2011/TT-NHNN ngày 29/4/2011 của Thống đốc NHNN quy định về chấm dứt huy động và cho vay vốn bằng vàng của TCTD.
Theo đó, TCTD không được thực hiện vay và cho vay vốn bằng vàng đối với khách hàng và các TCTD khác (kể cả các hợp đồng tín dụng đã ký kết nhưng chưa giải ngân hoặc giải ngân chưa hết); không được gửi vàng tại TCTD khác; không được thực hiện các nghiệp vụ ủy thác, đầu tư và các hình thức cấp tín dụng khác bằng vàng; trừ trường hợp đặc biệt, để đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng.
Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng, Thống đốc NHNN sẽ xem xét, cho phép việc vay và cho vay vốn bằng vàng giữa một số TCTD với nhau trong trường hợp đặc biệt. Đây được xem là hướng mở để đảm bảo tính thanh khoản cho các tổ chức tín dụng khi người dân/tổ chức rút vàng ra để bán ngoài thị trường.
Theo Thông tư, Ngân hàng Nhà nước yêu cầu tổ chức tín dụng không được thực hiện vay và cho vay vốn bằng vàng đối với khách hàng và các tổ chức tín dụng khác (kể cả các hợp đồng tín dụng đã ký kết nhưng chưa giải ngân hoặc giải ngân chưa hết); không được gửi vàng tại tổ chức tín dụng khác; không được thực hiện các nghiệp vụ ủy thác, đầu tư và các hình thức cấp tín dụng khác bằng vàng. Những Quy định này, Ngân hàng Nhà nước nhằm chấn chỉnh các tổ chức tín dụng không được tiếp tay cho đầu cơ thao túng thị trường vàng như nhiều năm trước đây.
Tuy nhiên, Thông tư cũng nêu rõ: “Để đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước sẽ xem xét, quyết định việc thực hiện vay và cho vay bằng vàng giữa một số tổ chức tín dụng với nhau”.
Theo nhận xét của một số chuyên gia, việc quản lý vàng như nói trên sẽ ổn định được thị trường vàng, không để chúng tác động tiêu cực tới ổn định tỷ giá và lãi suất. Dòng tiền trong nền kinh tế sẽ ổn định ở VND thay vì chuyển động bất kham từ vàng sang ngoại tệ và VND, gây mất ổn định thị trường tiền tệ như trước đây.
Quyết định 1623 và Thông tư 24 có hiệu lực thi hành từ ngày 23/8/2012.
D.Ngọc