Động thái này diễn ra trong bối cảnh Thủ tướng Sin-dô A-bê (Shinzo Abe) đẩy mạnh củng cố quân đội nước này nhằm đối phó với các nguy cơ về lãnh thổ từ Trung Quốc và với chương trình hạt nhân của Triều Tiên.

Reuters đưa tin, Bộ Quốc phòng Nhật Bản hôm 29-8 đã yêu cầu tăng ngân sách quốc phòng thêm 3,5% lên mức 5.050 tỷ Yên (tương đương 48,7 tỷ USD) cho năm tài khóa tiếp theo bắt đầu từ tháng 4-2015. Nếu được phê chuẩn, thì đây sẽ là đợt tăng ngân sách quốc phòng lớn thứ 3 kể từ khi ông A-bê lên nắm quyền hồi tháng 12-2012 và chấm dứt cả một thập kỷ cắt giảm quốc phòng của Nhật Bản. Các nhà phân tích cho rằng, xu hướng này phản ánh mong muốn của Thủ tướng A-bê  trong việc xây dựng một quân đội chủ động hơn nhằm sẵn sàng đối phó với khả năng gia tăng căng thẳng ở khu vực. Vị thủ tướng này có quan điểm quyết đoán hơn về vấn đề an ninh quốc gia. Ông cũng đã đề xuất sửa đổi hiến pháp để cho phép binh sĩ Nhật Bản chiến đấu ở nước ngoài và nới lỏng lệnh cấm xuất khẩu vũ khí đã được áp dụng từ sau Chiến tranh thế giới thứ 2.

Thời gian qua Nhật Bản luôn bày tỏ quan ngại trước việc Trung Quốc tăng cường sức mạnh quân sự mạnh mẽ. Chi phí quốc phòng của Bắc Kinh đã tăng tới 4 lần trong thập niên qua để nhảy vọt lên mức 808 tỷ nhân dân tệ (tương đương 132 tỷ USD) tức là gần gấp 3 ngân sách quốc phòng của Nhật Bản.

Trong những năm gần đây, quan hệ Nhật-Trung liên tục căng thẳng vì tranh chấp chủ quyền quần đảo Xên-ca-cư/Điếu Ngư ở biển Hoa Đông. Các tàu và máy bay quân sự từ cả hai nước thường xuyên chạm trán nhau trong khu vực.

Để tăng cường bảo vệ quần đảo này, Bộ Quốc phòng Nhật Bản đang tìm cách mua 6 chiến đấu cơ tàng hình F-35 của Mỹ, cũng như 20 chiếc máy bay tuần tra P-1 sản xuất trong nước. Ngoài ra, để gia tăng sức mạnh cho lực lượng tuần duyên tại vùng biển quanh Xên-ca-cư/Điếu Ngư, Bộ Quốc phòng Nhật Bản còn đề xuất chi một khoản khá lớn để nâng cấp một tàu ngầm lớp Soryu có khả năng lặn lâu hơn so với những tàu cùng lớp.

Nhật Bản cũng quan tâm đến các máy bay do thám không người lái và loại máy bay có khả năng cất cánh và hạ cánh thẳng đứng như trực thăng, do nước này đang tăng cường khả năng giám sát và triển khai lực lượng. Reuters cho biết, Bộ Quốc phòng Nhật Bản hiện vẫn chưa thông báo loại máy bay không người lái và cất cánh thẳng họ muốn mua vì những cuộc đàm phán với các nhà cung cấp vẫn đang diễn ra. Tuy nhiên, hiện V-22 Osprey do Boeing sản xuất là mẫu máy bay hạ cánh/cất cánh thẳng duy nhất dùng cho mục đích quân sự.

Ngoài các vũ khí hiện đại, đề xuất ngân sách cũng nhằm phục vụ kế hoạch thay thế những máy bay chính phủ cũ, được sử dụng cho các mục đích như các chuyến công du nước ngoài của thủ tướng - giống chiếc "Không lực Một" của Tổng thống Mỹ - bằng 2 chiếc Boeing 777-300.

Sau khi ngân sách trên được đệ trình, Bộ Quốc phòng và Bộ Tài chính Nhật Bản sẽ tiến hành hàng loạt các cuộc đàm phán trước khi đi đến thống nhất về ngân sách chính phủ vào cuối năm nay./.

Ngọc Hà (QĐND)