Ngày 2/4 đã có thêm 18
quốc gia nộp hồ sơ phê chuẩn Hiệp ước buôn bán vũ khí (UNATT), nâng tổng
số nước phê chuẩn lên 31 trên tổng số 118 quốc gia đã ký kết. Đây được
coi là một bước tiến lớn trong nỗ lực của cộng đồng quốc tế nhằm kiểm
soát ngành công nghiệp trị giá tới 85 tỷ USD này.
UNATT
được thông qua tại Đại hội đồng LHQ ngày 2/4/2013, đánh dấu việc lần
đầu tiên thế giới có được một hiệp ước đặt ra những nguyên tắc toàn cầu
đối với việc chuyển giao và sử dụng vũ khí nhằm đảm bảo minh bạch và bảo
vệ nhân quyền trong hoạt động buôn bán vũ khí thông thường. UNATT yêu
cầu các quốc gia thiết lập hoạt động kiểm soát cấp nhà nước đối với hoạt
động xuất khẩu vũ khí.
Theo
đó, những nước thông qua hiệp ước phải có trách nhiệm kiểm tra đảm bảo
các hợp đồng vũ khí không vi phạm các lệnh cấm vận quốc tế, luật nhân
quyền hay có nguy cơ để vũ khí rơi vào tay các nhóm khủng bố hoặc tội
phạm. UNATT được áp dụng đối với các chủng loại xe tăng, xe bọc thép
chiến đấu, pháo hạng nặng, máy bay chiến đấu, trực thăng tấn công, tàu
chiến, tên lửa, các hệ thống phóng tên lửa và các loại vũ khí hạt nhân
khác. Tuy nhiên, để có hiệu lực UNATT cần phải nhận được sự phê chuẩn
của ít nhất 50 quốc gia thành viên LHQ.
Trong
số 18 quốc gia phê chuẩn UNATT ngày 2/4 có tới 17 quốc gia châu Âu,
trong đó có 5 nước thuộc diện xuất khẩu vũ khí lớn của thế giới như Anh,
Pháp, Italy, Tây Ban Nha và Đức. Thông báo chung của 17 nước châu Âu
nói rõ bằng việc đưa hoạt động buôn bán vũ khí quốc tế vào khuôn khổ
toàn cầu, các quốc gia sẽ thể hiện trách nhiệm chung trong việc giảm số
thương vong do vũ khí và làm cho thế giới an toàn hơn. Thông báo cũng
cho biết các thành viên còn lại trong Liên minh châu Âu (EU) sẽ sớm phê
chuẩn UNATT.
Nhân
dịp này, Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon kêu gọi tất cả các quốc gia chưa
ký kết hoặc phê chuẩn khẩn trương tham gia để bảo đảm hiệp ước sớm được
thực thi. Ông cũng bày tỏ quan ngại về tình trạng dân thường tiếp tục
trở thành nạn nhân trong các vụ tấn công vũ trang có chủ đích. Ông kêu
gọi tất cả các quốc gia, tổ chức xã hội dân sự, các tổ chức khu vực và
quốc tế tiếp tục phối hợp nhằm bảo đảm UNATT có thể được thực thi hiệu
quả.
Theo
đại diện của Liên minh kiểm soát vũ khí Anna Macdonald, mỗi năm thế
giới có hơn 520.000 người thiệt mạng do bạo lực vũ trang và hàng triệu
người khác rơi vào thảm kịch do vũ khí lọt vào tay các phần tử cực đoan,
khủng bố...
Mỹ
là quốc gia sản xuất vũ khí lớn nhất thế giới nhưng hiện mới chỉ ký kết
mà chưa phê chuẩn UNATT. Nga và Trung Quốc, hai quốc gia có nền công
nghiệp vũ khí phát triển, cũng chưa thông báo kế hoạch phê chuẩn hiệp
ước này.
Theo TTXVN