Trong 50 năm qua, Phong trào Không liên kết (KLK) đã đi đúng hướng nhưng nay cần điều chỉnh để phát huy những thành tựu đã đạt được, giữ vững vai trò của Phong trào trong một thế giới đã có nhiều biến chuyển. Tuy nhiên, cần phải điều chỉnh sao cho không làm mất đi những giá trị cơ bản làm nền tảng cho phong trào từ khi được thành lập. Đó là nội dung thảo luận chính của các đại biểu tham dự Hội nghị kỷ niệm 50 phong trào tại Beograde trong 2 ngày (5 & 6/9).

Phân tích tình hình thế giới ngày nay khác nhiều so với thời điểm hình thành ban đầu khi Phong trào Không liên kết là tập hợp lực lượng các nước mới giành độc lập bảo vệ nền hòa bình non trẻ trước chủ nghĩa thực dân, phân biệt chủng tộc, phân cực trong chiến tranh lạnh… Thời thế hiện nay đã có nhiều thay đổi khi toàn cầu hóa rộng khắp, công nghệ thông tin bước vào kỷ nguyên mới kỹ thuật số, những tư tưởng chiến tranh lạnh hay phân cực ý thức hệ không còn mạnh mẽ như trước. Do đó, điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với tình hình mới là yêu cầu tất yếu đối với Phong trào KLK.

Trả lời phỏng vấn PV Đài TNVN, Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Preneet Kaur nhấn mạnh: “Tôi cho rằng bất kỳ tổ chức phong trào nào đều phải có những điều chỉnh phù hợp trong bối cảnh thế giới có nhiều thay đổi hiện nay, phù hợp với những ưu tiên mới của các quốc gia. Nhưng dù điều chỉnh thế nào, điều quan trọng là phải dựa trên những nguyên tắc cơ bản đã làm nền tảng cho Phong trào trong suốt nửa thế kỷ qua”.

Đi vào các lĩnh vực cụ thể cần điều chỉnh, trước hết, góp phần gìn giữ hòa bình, giải quyết xung đột là vai trò lịch sử mà nay Phong trào KLK có thể phát huy mạnh mẽ hơn.

Thứ trưởng Ngoại giao Baranh Karim Ebrahim Al-Shakar nói: “Gìn giữ hòa bình, ổn định, ngăn chặn chiến tranh – mục tiêu cơ bản trọng tâm nhất từ những ngày đầu thành lập của Phong trào cần tiếp tục được phát huy. Thúc đẩy chủ nghĩa đa phương cũng là hướng mà phong trào cần tập trung trong bối cảnh thế giới toàn cầu hóa như hiện nay”.

Với số lượng thành viên chiếm tới 60 phần trăm thành viên LHQ, Phong trào không liên kết hoàn toàn có thể phát huy vai trò chính trị toàn cầu. Các vấn đề như cải tổ LHQ, nâng cao vai trò của Đại hội đồng LHQ - nơi có nhiều tiếng nói của các quốc gia đang phát triển, ủng hộ Palestine trong cuộc đấu tranh thành lập một nhà nước độc lập hay phản đối lệnh cấm vận của Mỹ đối với Cuba suốt nhiều năm qua… là những vấn đề cụ thể là Phong trào KLK đã, đang và sẽ có tiếng nói tích cực.

Bộ trưởng Ngoại giao Angola Manuel Domingo cho rằng tình hình thế giới mới phức tạp hơn càng đòi hỏi nhiều vai trò của Phong trào KLK hơn. Ông nói: “Ngày nay, có nhiều khủng hoảng, căng thẳng và xung đột ở nhiều nơi. Tôi cho rằng, đó là thời cơ để Phong trào KLK phát huy vai trò hơn nữa. Ngày càng có nhiều yêu cầu có sự tham gia của Phong trào KLK trong gìn giữ hòa bình, tìm kiếm các giải pháp hòa bình cho khủng hoảng”.

Tăng cường hợp tác về kinh tế cũng là một lĩnh vực được nhiều đại biểu Phong trào KLK nêu ra, bởi tình hình khó khăn chung hiện nay, lợi ích kinh tế là một trong những ưu tiên hàng đầu của các quốc gia. Bộ trưởng Ngoại giao Tunisia nói: “Thế giới diễn biến phức tạp đang đặt ra nhiều thách thức cho chúng ta. Bên cạnh bảo vệ công lý, luật pháp quốc tế, chúng ta phải chú ý đến lĩnh vực kinh tế. Vì những cường quốc về kinh tế đang tìm cách thâu tóm hệ thống tài chính toàn cầu, thao túng giá cả, gây ra những biến động về giá đối với những mặt hàng thiết yếu như nông sản chẳng hạn. Do đó, chúng ta phải tăng cường hợp tác về kinh tế, đa phương hóa các thể chế tài chính quốc tế”. 

Bộ trưởng Ngoại giao Angola nhấn mạnh cần thúc đẩy trao đổi kinh tế nội khối để tăng cường sức mạnh cho Phong trào KLK.

Đi xa hơn, Bộ trưởng Ngoại giao, hội nhập khu vực và thúc đẩy thương mại quốc tế của quốc đảo Mauritus Arvin Boolell nêu ra một loạt các lĩnh vực mà Phong trào KLK có thể tăng cường hợp tác: “Phong trào KLK phải cùng nhau hành động để đảm bảo mang lại lợi ích cụ thể cho người dân trong bối cảnh tình hình mới của thế giới. Chúng ta cần đi vào thảo luận trực tiếp vào những vấn đề như thúc đẩy tự do thương mại, chuyển giao công nghệ, bảo vệ bản quyền, sử dụng hiệu quả các nguồn tài chính”.

Đánh giá mức độ khả thi của các đề xuất điều chỉnh, cần phải đi từ căn bản tính chất của Phong trào KLK chỉ là một diễn đàn không có cơ cấu tổ chức chặt chẽ, nên không thể đặt quá nhiều kỳ vọng, nhất là những lợi ích kinh tế cụ thể. Song có thể tin tưởng phong trào sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trên bình diện toàn cầu như một lực lượng chủ chốt bảo vệ quyền lợi cho các quốc gia đang phát triển./.

Theo VOVnews