Đặc biệt, trong bối cảnh tình hình khu vực, thế giới diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường, nhất là đại dịch COVID-19 vừa qua, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc trong tỉnh đã phát huy truyền thống đoàn kết, thống nhất, ý chí, khát vọng vươn lên, triển khai bài bản, nghiêm túc, sáng tạo các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, vững vàng vượt qua khó khăn, thách thức, đạt được những kết quả nổi bật, quan trọng trên tất cả các lĩnh vực, góp phần cùng cả nước thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế- xã hội, trở thành một trong những cực tăng trưởng kinh tế toàn diện của khu vực phía Bắc.

Đạt được những thành tựu đó, công tác tư tưởng được xác định phải “đi trước, mở đường” và đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên được coi là nhân tố nòng cốt, tích cực, chủ động tổ chức triển khai tuyên truyền rộng khắp trên địa bàn toàn tỉnh, vừa kịp thời cung cấp thông tin với nội dung đa dạng, phong phú trên các lĩnh vực, vừa định hướng trực tiếp với phương châm sát, đúng, trúng, phù hợp với đối tượng và tình hình thực tế của địa phương, đơn vị, đồng thời phối hợp với nhiều binh chủng tư tưởng, lực lượng trong Đảng, trong hệ thống chính trị và toàn xã hội để làm công tác tuyên truyền miệng.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả từ thực tiễn công tác báo cáo viên, tuyên truyền miệng mang lại như đã nêu ở trên, chúng ta cũng phải thẳng thắn nhìn nhận lại nhiệm vụ của công tác báo cáo viên, tuyên truyền truyền trong tình hình mới ngày càng nhiều khó khăn, thách thức. Bên cạnh những nguyên nhân khách quan, chủ quan do con người, kĩ thuật, nghiệp vụ tuyên truyền, do sự chống phá của các thế lực thù địch, phản động, thì cái khó khăn, thách thức lớn nhất theo tôi đó chính là từ tác động của cách mạng công nghiệp lần thứ tư mà căn nguyên của nó chính là sự phát triển của công nghệ thông tin, dịch vụ internet và các ứng dụng, nền tảng hỗ trợ, cung cấp, truyền tải thông tin truyền thông. Bên cạnh đó, còn phải kể đến phong cách truyền đạt của báo cáo viên một chiều, không có sự tương tác (nhất là tại các hội nghị báo cáo viên trực tuyến); Phạm vi bị giới hạn về mặt không gian; Thông tin cung cấp chậm, không kịp thời dẫn đến hiệu quả trong công tác định hướng thông tin không cao, nhiều khi đi sau báo chí, trong một số vấn đề phức tạp, nhạy cảm bị mạng xã hội dẫn dắt.

Yêu cầu đặt ra đối với công tác báo cáo viên nói chung và hoạt động tuyên truyền nói riêng ngày càng lớn, đòi hỏi sự cố gắng nỗ lực của mỗi cấp ủy, của từng Đảng viên và hơn ai hết là đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên các cấp ngày càng phải đổi mới cả về nội dung và hình thức. Phải kết hợp nhuần nhuyễn giữa phương pháp truyền thống và hiện đại. Tăng cường sự tương tác giữa đội ngũ báo cáo viên với người nghe, qua đó nắm bắt tình hình dư luận, kịp thời thông tin, định hướng đến cán bộ, đảng viên và Nhân dân.

Minh chứng cho các nội dung trên, trước hết, thời gian qua công tác báo cáo viên và hoạt động tuyên truyền miệng ở tỉnh Quảng Ninh đã đáp ứng tốt các yêu cầu, nhiệm vụ chính trị đề ra. Nội dung các hội nghị báo cáo viên theo hướng bám sát nhiệm vụ chính trị của tỉnh, địa phương, đơn vị; kịp thời cung cấp thông tin về những vấn đề thời sự quốc tế, trong nước, những vấn đề nóng, phức tạp, nhạy cảm được cán bộ, đảng viên quan tâm; về tình hình an ninh chính trị, những âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch; đi sâu cung cấp những chuyên đề lý luận quan trọng phục vụ quán triệt, triển khai các nghị quyết của Đảng, đồng thời tuyên truyền, giải thích, làm rõ những vấn đề lớn trong chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, những nhiệm vụ chính trị quan trọng của địa phương cần phải có sự tập trung, thống nhất cao, triển khai nhiều chiến dịch tuyên truyền, vận động có hiệu quả như chiến dịch Quang Trung (giải phóng mặt bằng sân bay Vân Đồn), phát động đợt thi đua cao điểm “100 ngày đêm hoàn thành 3 công trình động lực” Cao tốc Vân Đồn - Móng Cái, Đường bao biển Hạ Long - Cẩm Phả và Cầu Tình yêu; Chiến dịch 150 ngày đêm giải phóng mặt bằng cầu Đá Vách phục vụ triển khai dự án tuyến đường ven sông 10 làn từ Quảng Yên đến Đông Triều; Các chiến dịch tiêm vắc xin phòng chống dịch bệnh COVID19; Các đợt đoàn thầy thuốc tỉnh Quảng Ninh tham gia hỗ trợ thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh bạn chống dịch; góp phần thực hiện hiệu quả mô hình “Dân tin, Đảng cử”; bầu cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp; sáp nhập địa bàn cấp huyện, thôn, khu; về cải cách hành chính; các chuyên đề về Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; thực hiện chủ đề công tác năm của tỉnh, của địa phương.... Đối với từng nhóm vấn đề, Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ đã tham mưu mời các đồng chí là báo cáo viên Trung ương, lãnh đạo các bộ, ngành, các nhà nghiên cứu chuyên sâu thuộc các lĩnh vực làm báo cáo viên tại hội nghị, do đó chất lượng báo cáo, nội dung thông tin ngày càng được nâng lên thiết thực hơn, vừa có nội dung chuyên sâu vừa có nội dung toàn diện, bảo đảm thông tin định hướng kịp thời, thông suốt từ Trung ương đến cơ sở. Các chuyên đề tại hội nghị báo cáo viên đã có nhiều đổi mới, đáp ứng tốt 03 tiêu chí: Nội dung thiết thực, kịp thời và phù hợp với đối tượng người nghe; Bảo đảm sự cân đối giữa nội dung cơ bản, chiến lược và tính thời sự; Nội dung có tính định hướng, đấu tranh phản bác các thông tin, quan điểm sai trái của các phần tử cơ hội chính trị và phản động.

Hai là, tăng cường hoạt động đối thoại với cán bộ, đảng viên và Nhân dân tại các diễn đàn phù hợp như các buổi tiếp dân định kỳ, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của Nhân dân, các buổi tiếp xúc cử tri... để làm rõ và bảo vệ các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Đối với các vụ việc nổi cộm, gây bức xúc trong Nhân dân, đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên đã sâu sát lắng nghe các kiến nghị, linh động, sáng tạo trong tuyên truyền, vận động và thuyết phục bằng nhiều hình thức tới từng tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, giúp Nhân dân hiểu rõ các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tầm quan trọng và lợi ích lâu dài của các công trình, dự án được triển khai, chủ động nắm chắc và phản ánh kịp thời những vấn đề phát sinh, tâm tư, nguyện vọng, các kiến nghị của Nhân dân về chủ trương, cơ chế, chính sách bồi thường, các điều kiện đảm bảo cho tái định cư; đồng thời phối hợp với các cấp, các ngành và các cơ quan liên quan giải quyết những vấn đề phát sinh, khiếu nại, tố cáo của Nhân dân trong việc thực hiện chủ trương, chính sách đối với việc bồi thường, giải phóng mặt bằng thực hiện dự án; qua đó tạo sự đồng thuận, tin tưởng, ủng hộ của Nhân dân tự nguyện bàn giao mặt bằng, tạo thuận lợi đẩy nhanh tiến độ triển khai công trình, như Dự án trọng điểm.

Ba là, chủ động cung cấp thông tin về những vấn đề thời sự, nhạy cảm được cán bộ, đảng viên, Nhân dân quan tâm. Thông qua các hội nghị thường kỳ vào thứ 3 hằng tuần và Hội nghị giao ban báo chí hằng tháng để thông tin kịp thời những chỉ đạo của tỉnh về kinh tế - xã hội trong tuần. Theo đó, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy được Tỉnh ủy ủy quyền là cơ quan chỉ đạo công tác báo chí; là đầu mối tiếp nhận, xử lý thông tin báo chí, nhất là những thông tin liên quan đến các vấn đề quan trọng, phức tạp, nhạy cảm của đất nước, của tỉnh, qua hoạt động này, những vấn đề nóng, báo chí quan tâm được các đồng chí báo cáo viên là lãnh đạo các ban xây dựng đảng Tỉnh ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể cấp tỉnh trực tiếp thông tin trao đổi, giải đáp một cách thấu đáo. Chính hoạt động tuyên truyền trực tiếp này đã tháo gỡ rất nhiều “nút thắt” trong thông tin và dư luận xã hội, kịp thời điều chỉnh những thông tin và dư luận chưa chính xác, tạo sự cởi mở, gần gũi giữa các cấp ủy Đảng, chính quyền, các doanh nghiệp và quần chúng Nhân dân trong quá trình tuyên truyền đồng hành cùng sự phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh.

Bốn là, với lực lượng nòng cốt 476 báo cáo viên cấp tỉnh, cấp huyện và 6820 báo cáo viên, tuyên truyền viên cấp cơ sở, thông tin chuyển tải kịp thời đến cơ sở đã đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ chính trị đồng thời cũng thông qua đội ngũ này công tác nắm bắt tư tưởng, dư luận xã hội được sâu sát và kịp thời hơn. Nhiều nơi đã thực hiện phương châm huyện nắm đến cấp thôn; xã phải nắm đến từng hộ gia đình; phân công nhiệm vụ cho đảng viên phụ trách các hộ dân, tiếp cận từng đối tượng cụ thể để tuyên truyền, vận động việc chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước... Đặc biệt là đã đề cao vai trò tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là những đồng chí giữ vai trò chủ chốt cấp ủy, chi bộ, thôn, bản, khu phố trong công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục, thuyết phục quần chúng Nhân dân nơi cư trú. Ngoài việc tuyên truyền miệng thông qua các cuộc mít tinh, hội thi, hội diễn văn hoá - văn nghệ, thể dục thể thao, các phong trào thi đua trong đoàn viên, hội viên, còn thường xuyên lồng ghép vào các buổi sinh hoạt của các chi, tổ, hội, tổ dân phố, câu lạc bộ ở địa bàn dân cư... qua đó, kịp thời tuyên truyền, giải thích cho quần chúng Nhân dân hiểu rõ, hiểu đúng những chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và của địa phương, tạo sự thống nhất trong nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên và Nhân dân về công tác xây dựng nông thôn mới; giải phóng mặt bằng; công tác quản lý, khai thác, chế biến khoáng sản; vấn đề môi trường; cải cách hành chính; xây dựng cơ bản; công tác phòng chống COVID-19; từng bước nâng cao nhận thức, cảnh giác đối với những quan điểm sai trái, luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch... Thông qua công tác tuyên truyền miệng, nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo, những gương điển hình trong phát triển kinh tế - xã hội, phòng chống dịch bệnh được nhân rộng và phát huy, tạo sức lan tỏa, cổ vũ, động viên, khích lệ cán bộ, đảng viên và Nhân dân tích cực thực hiện nhiệm vụ chính trị, tham gia phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.

Năm là, thường xuyên đổi mới trong nội dung bồi dưỡng, tập huấn cho đội ngũ báo cáo viên. Năm 2021, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đã tổ chức 02 lớp tập huấn cho 245 học viên, năm 2022 cho 94 học viên, nội dung, hình thức tổ chức tập huấn thường xuyên được đổi mới như: hoàn thiện kỹ năng thuyết trình; kỹ năng xây dựng đề cương; tập huấn kết hợp trực tiếp và trực tuyến; tương tác, tạo diễn đàn cho học viên thực hành... theo đó các lớp tập huấn dành phần lớn thời lượng để học viên được thực hành, truyền đạt các chuyên đề, đồng thời tự nhận xét, đánh giá chéo về các chuyên đề và cuối cùng giảng viên là các đồng chí báo cáo viên Trung ương có nhiều kinh nghiệm cả về lý thuyết và thực hành trong công tác tuyên truyền miệng sẽ tổng hợp, góp ý, hướng dẫn, chỉnh sửa, bổ sung kỹ năng xây dựng bài thuyết trình và truyền đạt chuyên đề; thông qua đó học viên tích cực trao đổi, chia sẻ với các giảng viên và tích lũy thêm kiến thức, kinh nghiệm, bản lĩnh gắn lý luận với thực tiễn để áp dụng hiệu quả vào quá trình công tác tuyên truyền miệng tại đơn vị, địa phương; không tiếp thu một cách thụ động, lý thuyết một chiều như các phương pháp truyền thống.

Sáu là, phát huy hiệu quả của công nghệ thông tin trong hoạt động báo cáo viên; tận dụng ưu thế của mạng xã hội để hỗ trợ truyền tải thông tin phục vụ công tác tuyên truyền miệng và hoạt động của đội ngũ báo cáo viên. Hiện nay, tỉnh đã lắp đặt hệ thống đường truyền tổ chức hội nghị trực tuyến đến 100% các đảng bộ trực thuộc và kết nối đến các điểm cầu cấp xã với 220 điểm cầu bảo đảm chất lượng đường truyền thông suốt từ Trung ương đến cấp tỉnh và đến các xã, phường, thị trấn. Trong đợt cao điểm phòng, chống dịch bệnh COVID-19, thực hiện giãn cách xã hội, mô hình này phát huy hiệu quả tối ưu, thông tin được chuyển tải trực tuyến từ Trung ương tới các điểm cầu cấp xã, giúp cơ sở nắm bắt kịp thời, đầy đủ những thông tin mới nhất về tình hình thời sự trong nước, quốc tế, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, qua đó khắc phục những khó khăn trong công tác tiếp cận thông tin từ cơ sở do ảnh hưởng của dịch bệnh.

Với việc đổi mới nội dung, phương thức tuyên truyền miệng, cùng với sự hoạt động tích cực của đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên trên địa bàn tỉnh, nhiều chỉ thị, nghị quyết của Đảng cũng như những chủ trương lớn của tỉnh đã đến được với cán bộ, đảng viên và Nhân dân, được Nhân dân đón nhận, ủng hộ, tin tưởng và đồng thuận. Qua đó góp phần giữ vững ổn định chính trị, sự đoàn kết, thống nhất trong toàn Đảng bộ; niềm tin của Nhân dân đối với Đảng tiếp tục được được nâng lên từ 73,6% (năm 2016) lên 94,5% (năm 2021); năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng và năng lực điều hành, quản lý của chính quyền được nâng cao; bộ máy hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; tỷ lệ cử tri đi bầu đại biểu Quốc hội khóa XV và HĐND các cấp, nhiệm kỳ 2021- 2026 đạt 99,95%, thuộc nhóm các tỉnh, thành phố cao nhất cả nước; tỷ lệ cử tri đi bầu trưởng thôn, bản, khu phố nhiệm kỳ 2022-2025 đạt 98,15%; nhiều chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội đã đạt và vượt so với nghị quyết các nhiệm kỳ đề ra; hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại; là một trong những địa phương đi đầu trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu của cả nước; đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân tiếp tục được nâng cao, nhất là tại các khu vực đặc biệt khó khăn, nông thôn, miền núi, biên giới, biển đảo; an ninh chính trị được bảo đảm, trật tự an toàn xã hội được giữ vững.

Từ kết quả đạt được trong công tác báo cáo viên, tuyên truyền miệng của Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh thời gian qua, có thể rút ra một số kinh nghiệm:

Trước hết, công tác tuyên truyền miệng phải được sự quan tâm sâu sắc của cấp ủy, mà trực tiếp là đồng chí bí thư cấp ủy. Phải xác định công tác tuyên truyền miệng là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp và toàn diện của Đảng; phải thường xuyên quán triệt, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên, các cấp, các ngành về vị trí, vai trò của công tác tuyên truyền miệng trong tình hình mới, từ đó huy động cả hệ thống chính trị tham gia công tác tuyên truyền miệng.

Hai là, phải xây dựng được đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên đồng bộ, thống nhất từ tỉnh đến các chi, đảng bộ cơ sở, phải được đào tạo bài bản, có kỹ năng, uy tín, đạo đức cách mạng, tâm huyết, trách nhiệm, thực sự là lực lượng nòng cốt trong công tác tuyên truyền miệng, là chỗ dựa tin cậy cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân trong việc nâng cao nhận thức tư tưởng chính trị và các quan điểm, đường lối của Đảng.

Ba là, công tác tuyên truyền miệng phải được thực hiện một cách thường xuyên, liên tục, bám sát thực tiễn cuộc sống, gắn bó chặt chẽ với nhiệm vụ chính trị của từng địa phương, cơ quan, đơn vị, và từng thời điểm nhất định. Tập trung giải quyết những vấn đề còn có nhiều ý kiến khác nhau trong cán bộ, đảng viên và trong Nhân dân.

Bốn là, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền, chủ thể công tác tuyên truyền phải chủ động nắm bắt thông tin từ phía đối tượng tuyên truyền, từ đó lựa chọn nội dung, hình thức, phương pháp tuyên truyền cho phù hợp, bảo đảm hiệu quả thiết thực.

Năm là, phát huy vai trò, trách nhiệm tham mưu giúp cấp ủy tổ chức quản lý và điều hành hoạt động báo cáo viên, tuyên tuyền viên của của ban tuyên giáo, ban tuyên huấn các cấp. Định kỳ tổ chức sơ, tổng kết rút kinh nghiệm công tác báo cáo viên, công tác tuyên truyền miệng. 

Quang Hoàng

Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Quảng Ninh