Những năm qua đội ngũ cán bộ, chiến sĩ trong Quân đội nói chung và cán bộ, học viên ở các nhà trường Quân đội nói riêng đã quán triệt tốt và xác định phòng, chống, thiên tai, dịch bệnh là nhiệm vụ chiến đấu của quân đội trong thời bình, tích cực tuyên truyền, chủ động tham gia phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh trên địa bàn đóng quân và chú trọng đến bồi dưỡng, phát triển tri thức, xây dựng tình cảm, niềm tin, rèn luyện ý chí cho học viên về vấn đề này.

Thực tiễn phòng, chống, khắc phục hậu quả của đại dịch Covid - 19 thời gian qua cho thấy hàng nghìn lượt cán bộ, học viên của các nhà trường quân đội đã trực tiếp tham gia phòng, chống dịch hiệu quả, được cấp ủy, chỉ huy các cấp và nhân dân ghi nhận, đánh giá rất cao. Ý thức của học viên về phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh được nâng lên từng bước đáp ứng yêu cầu thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Quân đội. Tuy nhiên, trước những diễn biến ngày càng phức tạp, khó lường của tình hình thiên tai, dịch bệnh cấp ủy, chỉ huy các cơ quan, đơn vị cần phải quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, có hiệu quả hơn trong thực hiện nhiệm vụ này.

Phát triển ý thức phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh của học viên đào tạo sĩ quan ở các nhà trường quân đội hiện nay là một trong những biện pháp hiệu quả để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Quân đội; trực tiếp góp phần hoàn thiện phẩm chất, nhân cách người học viên; là một trong những phương thức củng cố mối đoàn kết quân dân, gìn giữ, phát huy bản chất tốt đẹp của Bộ đội Cụ Hồ góp phần xây dựng đơn vị an toàn, địa bàn an toàn.

Để phát triển ý thức phòng, chống khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh của học viên đào tạo sĩ quan ở các nhà trường Quân đội hiện nay, cần chú trọng một số giải pháp trọng tâm như sau:

Một là, phát huy vai trò của hệ thống lãnh đạo, tổ chức chỉ huy, quản lý ở Nhà trường trong công tác phát triển ý thức trong phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh.

Đội ngũ lãnh đạo, tổ chức chỉ huy và quản lý cần phải quán triệt một cách đầy đủ, nghiêm túc nhất các nghị quyết, luật, nghị định, thông tư, chỉ thị, hướng dẫn của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Quân ủy Trung ương - Bộ Quốc phòng về công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh được ban hành.

Đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý học viên trong các nhà trường quân đội đóng vai trò quan trọng, giữ vị trí chủ thể tác động từ bên ngoài vào quá trình phát triển ý thức của học viên. Đây chính là quá trình giáo dục có tính hướng đích theo kế hoạch, chương trình đào tạo và được tiến hành trực tiếp bằng các biện pháp nghiệp vụ sư phạm. Để đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi của nhiệm vụ giáo dục, trong đó có nhiệm vụ giáo dục phát triển ý thức của học viên trong thực hiện nhiệm vụ phòng, chống, khắc phục, hậu quả thiên tai, dịch bệnh hiện nay, đội ngũ các nhà giáo, cũng như cán bộ quản lý học viên phải có được kiến thức cơ bản, có nhận thức sâu sắc, có kỹ năng nghiệp vụ về nhiệm vụ phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh. Đây là điều căn bản nhất cho đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý học viên để đảm nhiệm được nhiệm vụ giáo dục - đào tạo.

Đối với đội ngũ giáo viên, bản thân đội ngũ giáo viên phải tự cập nhập cho mình những thông tin, kiến thức về nhiệm vụ phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh để truyền thụ cho học viên, làm tiền đề cho việc phát triển ý thức của học viên đào tạo. Đội ngũ giáo viên phải có được phương pháp giảng dạy, truyền thụ tích cực đến các học viên, thường xuyên đổi mới cách thức phương pháp giảng dạy cho phù hợp với các đối tượng học viên đào tạo, địa bàn đóng quân, chuyên nghành đào tạo chính, để làm tăng hiệu quả của việc giảng dạy. Khơi dậy nhận thức và tính tự giác tích cực học tập của người học viên đào tạo sĩ quan.

Cần khắc phục tình trạng hình thức, coi nhẹ và tầm thường hóa việc giảng dạy và đưa nội dung bồi dưỡng phát triển ý thức của học viên trong thực hiện nhiệm vụ phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh. Bởi chính hình ảnh, tâm huyết thái độ của người giáo viên với nội dung giảng dạy về nhiệm vụ phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh chính là tấm gương cho học viên noi theo.

Đối với đội ngũ cán bộ quản lý học viên, quán triệt nghiêm túc các hướng dẫn, chỉ thị của cơ quan chức năng trong việc thực hiện chương trình giáo dục - đào tạo. Căn cứ vào kế hoạch, phương án tổ chức tốt việc luyện tập các tình huống phòng cháy, chữa cháy, cứu hộ, cứu nạn, chống sập, phương án phòng, chống dịch bệnh tại đơn vị, khu vực đảm nhiệm. Trực tiếp lên lớp tại đơn vị để đội ngũ học viên nắm chắc kế hoạch phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh mà đơn vị đảm nhiệm theo sự phân công của học viện, nhà trường. Chú trọng bồi dưỡng tính tự giác, đề cao vai trò trách nhiệm cho từng học viên trong thực hiện nhiệm vụ khi luyện tập các phương án, xử trí các tình huống. Việc tổ chức lên lớp giới thiệu lý thuyết và luyện tập xử trí các tình huống đòi hỏi đỗi ngũ cán bộ quản lý phải tiến hành thường xuyên và liên tục, tạo thành thói quen, ăn sâu vào nếp nghĩ và hành động của các học viên đào tạo sĩ quan hiện nay.

Trong quá trình quản lý học viên tại đơn vị, đội ngũ cán bộ quản lý cần tranh thủ tận dụng các thời gian rảnh rỗi, ngoài giờ hành chính để tổ chức luyện tập, báo động bất ngờ để kiểm tra phản ứng, ý thức của học viên trong phòng chống các vấn đề xảy ra. Tuyệt đối khắc phục và loại bỏ những tư tưởng xem nhẹ, buông lỏng trong quản lý, rèn luyện học viên trong thực hiện nhiệm vụ phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh tại đơn vị, tránh các biểu hiện thụ động, một chiều trong quá trình quản lý và bồi dưỡng học viên đào tạo. Có như vậy mới góp phần tạo đà cho việc củng cố và phát triển ý thức của học viên đào tạo sĩ quan.

Hai là, thường xuyên, chủ động đổi mới nội dung, hình thức giáo dục, bồi dưỡng nhiệm vụ phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh cho học viên đào tạo sĩ quan.

Để các nội dung giáo dục, bồi dưỡng phát huy hiệu quả thiết thực đòi hỏi cần phải có phương pháp tiến hành khoa học, linh hoạt và sát thực thực tiễn yêu cầu nhiệm vụ. Việc đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp giáo dục, bồi dưỡng ý thức phòng chống khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh của học viên đào tạo sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay cần phải tránh bệnh hình thức, qua loa chiếu lệ, thiếu sự kiên trì và đồng bộ. Bởi thực tế hiện nay cho thấy tình hình thiên tai, dịch bệnh diễn ra phức tạp, khó lường, khó dự báo, gây hậu quả to lớn, trong khi đó công tác giáo dục nâng cao nhận thức, bồi dưỡng ý thức cho bộ đội, trong đó có học viên đào tạo sĩ quan ở nhiều đơn vị, cơ sở đào tạo còn mang nặng hình thức, đưa vào chương trình chỉ mang tính chất phổ biến, chung chung, hiệu quả chưa cao. Do đó việc khắc phục các căn bệnh hạ thấp vai trò của phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh là một yêu cầu cấp thiết cần phải tiến hành thường xuyên hơn.

Thường xuyên tuyên truyền và tham gia các hoạt động kết nghĩa, dân vận với nhân dân trên địa bàn đóng quân trong phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh. Trong quá trình tổ chức tham gia khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh thường xuất hiện nhiều tình huống nằm ngoài kế hoạch, bất ngờ hoặc nằm trong kế hoạch nhưng do diễn biến thời tiết, dịch bệnh không thể thực hiện được. Do đó cần có sự bàn bạc, thảo luận kỹ lưỡng của đội ngũ cán bộ các cấp để tạo nên sự thống nhất về tư tưởng phương án hành động tạo điều kiện thuận lợi nhất cho học viên tham gia giúp đỡ nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh.

Ba là, phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng, Hội đồng quân nhân trong phát triển ý thức phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh cho học viên.

Để nâng cao hiệu quả việc phát triển ý thức của học viên đào tạo sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam trong thực hiện nhiệm vụ phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, yêu cầu tổ chức đoàn thanh niên các cấp cần phải căn cứ vào nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch, chương trình tình hình đặc điểm và thực tế để xác định chương trình hành động, xây dựng phong trào và đề ra chỉ tiêu, nội dung, biện pháp tổ chức, thực hiện nhiệm vụ hiệu quả, sát thực tế. Làm tốt công tác tuyên truyền, theo dõi chỉ đạo các chi đoàn, phân đoàn thực hiện các chương trình, kế hoạch của các cấp luyện tập và thực tế tiến hành nhiệm vụ phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh tại đơn vị, cũng như các địa bàn được học viện, nhà trường phân công. Đoàn thanh niên cần phải nhạy bén nắm bắt tư tưởng, tâm lý của học viên, kịp thời có những đề xuất tham mưu với cấp ủy, tổ chức chỉ huy, cán bộ quản lý có biện pháp tác động và điều chỉnh về nhận thức của học viên một cách kịp thời, hình thành ý thức độc lập riêng có trong nhiệm vụ phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh.

Đối với hội đồng quân nhân, phải phát huy được tính dân chủ, tự giác tích cực và sáng tạo của đội ngũ học viên đào tạo sĩ quan trong việc tham gia đóng góp và đề xuất các nội dung, biện pháp để thực hiện tốt nhiệm vụ phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh tạo dựng được môi trường, bầu không khí dân chủ để cho học viên được tham gia ý kiến vào việc xây dựng các phương án phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh của đơn vị, cũng như thực tiễn đặt ra.

Đối với Công đoàn và Hội phụ nữ, tùy theo tính chất hoạt động tại các cơ sở đào tạo học viên sĩ quan trong Quân đội nhân dân Việt Nam, trở thành những điểm tựa, khích lệ tinh thần, lòng hăng say nhiệt huyết trong tham gia huấn luyện, rèn luyện, thực hành phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh.

Bốn là, phát huy tính tích cực, tự giác, sáng tạo trong tự học tập, tự rèn luyện của học viên trong thực hiện nhiệm vụ phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh.

Để bảo đảm cho đội ngũ học viên đào tạo sĩ quan có được khả năng nhận thức, đọc và xử lý tình huống diễn ra, đưa ra những quyết định đúng đắn đòi hỏi các tổ chức, cơ quan phải có biện pháp xây dựng bản lĩnh chính trị cho người học viên một cách khoa học và có tính bền vững. Phải tạo cho học viên sự nhạy cảm chính trị trước các tình huống phức tạp, phân định và xử lý tình huống một cách tỉnh táo, khôn khéo; sự chủ động, sáng tạo trong tham gia các hoạt động luyện tập, diễn tập giả định phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh theo các phương án, góp phần làm cho nhãn quan chính trị của người học luôn đi đúng hướng, giữ được niềm tin và lòng quả cảm.

Cần có sự đổi mới tư duy trong quản lý, rèn luyện đội ngũ học viên trong thực hiện nhiệm vụ này, phải xây dựng được môi trường hoạt động có tính ứng dụng cao cho học viên, làm cho học viên có ý thức sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ mọi lúc mọi nơi trong phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh.

Để củng cố được niềm tin cho người học viên đòi hỏi phải tiến hành tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, nâng cao giác giộ chính trị. Làm tốt công tác tuyên truyền những tấm gương cao cả, những hy sinh thầm lặng trong thực hiện nhiệm vụ phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh. Việc xây dựng củng cố niềm tin cho học viên là một quá trình lâu dài, phải kiên nhẫn và bền bỉ trong tiến hành, vừa xây, vừa chống, chống mọi biểu hiện tư tưởng, hành vi lơ là, mất cảnh giác của người học viên. Kiên quyết đấu tranh, phản bác các luận điệu xuyên tạc về nhiệm vụ phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh của Quân đội trong hiện nay

Thường xuyên tổ chức tốt công tác huấn luyện, thực hành diễn tập, luyện tập, ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện nhiệm vụ phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh.

Trung tá Nguyễn Hữu Lập

Trường Sĩ quan Lục quân 1