Đến nay, sau gần 6 năm triển khai thực hiện Luật BHYT sửa đổi, công tác tổ chức thực hiện chính sách BHYT đã đạt nhiều kết quả nổi bật. Hiện tỷ lệ bao phủ BHYT ở nước ta đã đạt gần 90% dân số; số người tham gia BHYT tăng nhanh qua các năm, bình quân mỗi năm tăng 48%, từ năm 2015-2019 tăng hơn 15 triệu người, đến hết năm 2019 đã có 85,636 triệu người tham gia BHYT, trong đó diện bao phủ đã tập trung vào các nhóm yếu thế.

Thời gian tới, việc phát triển bền vững chính sách BHYT ở nước ta gặp phải những thách thức như: Già hóa dân số, mô hình bệnh tật thay đổi, đặc biệt chi KCB BHYT không ngừng gia tăng... Do đó, để đảm bảo chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân và hoàn thiện mục tiêu bao phủ BHYT toàn dân, cần phải tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp để đảm bảo phát triển đối tượng tham gia BHYT một cách bền vững.

6 tháng đầu năm 2020, dịch COVID-19 lan rộng trên phạm vi toàn quốc gây thiệt hại đáng kể đến tình hình kinh tế, xã hội… đất nước; nhiều doanh nghiệp lớn thuộc lĩnh vực may mặc, giày da, điện tử… phải thu hẹp sản xuất kinh doanh hoặc tạm dừng hoạt động, người lao động không có việc làm phải ngưng việc, nghỉ việc.Song song đó, do đảm bảo thực hiện giãn cách xã hội nên công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình thời gian qua còn gặp nhiều khó khăn.

Trong bối cảnh đó, đặc biệt sau khi dịch COVID-19 cơ bản được khống chế tại nước ta, BHXH Việt Nam đã nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị, đồng thời bảo đảm các nguyên tắc về phòng, chống dịch bệnh COVID-19. Nhờ vậy, công tác phát triển đối tượng BHXH, BHYT 6 tháng đầu năm 2020 đã đạt kết quả khả quan, cụ thể: Số người tham gia BHXH bắt buộc là 14,473 triệu người, đạt 90,2% kế hoạch giao; số người tham gia BH thất nghiệp là 12,716 triệu người, đạt 88,4% kế hoạch giao;số người tham gia BHYT là 85,521 triệu người, đạt 97,1% kế hoạch giao và đạt tỷ lệ bao phủ 88,3% dân số.

Đáng chú ý, số người tham gia BHXH tự nguyện là 670,8 nghìn người, đạt 55,9% kế hoạch giao, tăng 96,8 nghìn người so với năm 2019. Trong bối cảnh công tác phát triển đối tượng của toàn Ngành bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, thì số người tham gia BHXH tự nguyện vẫn phát triển tăng mới ngoạn mục, một phần là do: BHXH Việt Nam tăng cường công tác truyền thông, vận động hưởng ứng Tháng vận động triển khai BHXH toàn dân trong tháng 5/2020; và theo đó, lần đầu tiên, BHXH Việt Nam phối hợp với Bưu điện Việt Nam tổ chức thành công Lễ ra quân tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, trên quy mô toàn quốc. Kết quả, chỉ sau 2 ngày ra quân tuyên truyền, vận động đã phát triển thêm được 30.017 người tham gia BHXH tự nguyện và 4.734 người tham gia BHYT hộ gia đình. 

Có được những kết quả tích cực nêu trên, bên cạnh sự nỗ lực của toàn ngành BHXH, còn có sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền các các cấp đối với công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT. Nhiều địa phương đã giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT và tích cực chỉ đạo cấp huyện/xã thực hiện. Nhờ sự vào cuộc chủ động của Bưu điện Việt Nam trong công tác tuyên truyền, vận động, đặc biệt là phối hợp tổ chức Hội nghị trực tiếp với người dân, người lao động trong khu vực phi chính thức để tuyên truyền, vận động tham gia BHXH tự nguyện đạt nhiều kết quả quan trọng.

Một số giải pháp trọng tâm trong công tác phát triển đối tượng.

Nhằm tiếp tục phát triển số người tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình, hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân và phát triển bền vững BHYT toàn dân, 6 tháng cuối năm 2020, BHXH Việt Nam tập trung thực hiện các giải pháp sau:

Thứ nhất, tăng cường công tác thông tin tuyên truyền chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, trong đó tập trung tuyên truyền, vận động trực tiếp đến đơn vị, doanh nghiệp, người lao động và người dân bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, kết hợp cả phương thức tuyên truyền truyền thống và tuyên truyền qua mạng xã hội nhằm nâng cao nhận thức về sự cần thiết, vị trí, vai trò, ý nghĩa, quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia BHXH, BHYT để người dân tích cực, tự giác tham gia.

Thứ hai, BHXH địa phương thường xuyên báo cáo, tham mưu cấp ủy, chính quyền để tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo trong việc thực hiện chế độ, chính sách BHXH, BHYT. Tăng cường nắm bắt tình hình hoạt động của các đơn vị, doanh nghiệp nhất là các doanh nghiệp thuộc diện được hỗ trợ chính sách theo Nghị quyết số 42/NQ-CP, Chỉ thị số 15/CT-TTg, Chỉ thị số 11/CT-TTg.

Thứ ba, nắm bắt sát sao tình hình các doanh nghiệp hoạt động trở lại, kịp thời thông báo và đôn đốc doanh nghiệp đóng bù vào quỹ hưu trí và tử tuất của thời gian tạm dừng đóng trước đó; đăng ký tham gia, đóng BHXH, BHYT bắt buộc đối với các lao động tuyển dụng mới thuộc diện tham gia, lao động tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, nghỉ không lương quay trở lại làm việc theo đúng quy định.

Thứ tư, tiếp tục đẩy mạnh rà soát dữ liệu cơ quan Thuế cung cấp để xác định đối tượng phải tham gia BHXH, BHYT bắt buộc và thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm khai thác triệt để đối tượng thuộc nhóm người sử dụng lao động và người lao động tham gia BHXH, BHYT.

Thứ năm, tổ chức thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT đột xuất đối với đơn vị, doanh nghiệp trốn đóng BHXH, BHYT, kiên quyết xử lý vi phạm. Trường hợp đơn vị, doanh nghiệp cố tình trốn đóng BHXH, BHYT bắt buộc số lượng lớn người lao động thuộc đối tượng phải tham gia BHXH, BHYT và thời gian kéo dài thì chuyển hồ sơ đề nghị cơ quan Công an điều tra, truy tố, xử lý hình sự theo quy định tại Điều 216 Bộ luật Hình sự năm 2015. 

Thứ sáu, tiếp tục tổ chức các đợt phát động tuyên truyền, Lễ ra quân, để tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình từ nay cho đến cuối năm 2020. 

Thứ bảy, tiếp tục phối hợp với Bưu điện địa phương tổ chức các hội nghị khách hàng để vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình.

Thứ tám, tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, hỗ trợ nghiệp vụ, cải cách thủ tục hành chính và thực hiện có hiệu quả về giao dịch hồ sơ điện tử, thực hiện dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 trên tất cả các lĩnh vực BHXH trong đó có công tác thu BHXH.

Với những kết quả vượt bậc đã đạt được trong công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình thời gian qua, có thể khẳng định, chính sách BHXH, BHYT đã thực sự trở thành những trụ cột của hệ thống an sinh xã hội nước ta, là chính sách an sinh không thể thiếu trong đời sống của người dân, là lưới an sinh đảm bảo giảm đói nghèo và bảo vệ người dân khi không may gặp bất trắc, khi già cả, ốm đau...

Để hoàn thành mục tiêu BHXH toàn dân và đảm bảo phát triển bền vững BHYT toàn dân, ngoài nỗ lực của ngành BHXH, rất cần sự phối hợp, chung tay của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp Nhân dân trong việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT thời gian tới./.