Nhìn chung các ý kiến đại biểu Quốc hội
chuyên trách đánh giá Dự thảo Luật Ngân sách sửa đổi có nhiều điểm tiến
bộ hơn so với luật hiện hành.
Luật đã quy định nguồn thu và xác định
số bội chi ngân sách nhà nước xác đáng hơn, phù hợp với thông lệ quốc
tế. Công khai minh bạch hơn vì không chỉ công khai sau khi ngân sách
được quyết định giao cho các đơn vị sử dụng mà ngay từ trong quá trình
xây dựng dự toán, quá trình thực hiện. Cùng với đó, phân công, phân cấp
rõ hơn; xác định rõ thẩm quyền của tổ chức, cá nhân, góp phần củng cố,
tăng cường kỷ luật tài chính.
Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới, các đại biểu cũng băn khoăn về nhiều vấn đề.
Có những việc nên giao địa phương làm
Nêu ý kiến về dự thảo Luật Ngân sách sửa
đổi, đại biểu Lê Nam, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh
Hóa, Ủy viên Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, hiện nay trong quản
lý tài chính ngân sách còn chưa gắn được nguyên tắc chịu trách nhiệm,
quản lý đồng tiền không gắn với hiệu quả nên gây ra thất thoát, lãng phí
ngân sách rất lớn.
“Quyết toán cuối năm, hết chương trình,
dự án hồ sơ đẹp là được. Hồ sơ không bị sai nhưng thực tiễn công việc
không hiệu quả, đồng tiền thất thoát, lãng phí. Ví dụ chúng ta quyết
toán trồng rừng, nếu đủ thì giờ ta trồng tới Biển Đông rồi! Cái chính là
quản lý đồng tiền của chúng ta phải đảm bảo được nguyên tắc trách
nhiệm, hiệu quả”, đại biểu nêu ý kiến.
Liên quan đến vấn đề phân cấp, đại biểu
Lê Nam cho rằng đây cũng là vấn đề cần phải bàn vì qua giám sát thấy có
nhiều việc đáng ra Trung ương không nên làm mà nên giao địa phương.
“Có hộ nhận mấy cân phân, thóc giống từ
nguồn kinh phí ngành LĐ-TB&XH cũng như từ ngành dân tộc, miền núi.
Các nhánh ngân sách đi về như thế, những việc này để cho địa phương làm
thì hiệu quả hơn. Hay ví dụ đắp đê thì nên để tỉnh quyết định nên làm
đoạn nào thì mới hiệu quả”, đại biểu nêu ý kiến.
Cũng theo đại biểu Lê Nam, làm sao để
khoản ngân sách Trung ương phải là máu là thịt của địa phương, đừng tạo
tâm lý là cái của đi xin, không gắn bó mà miễn về mình là được.
Đại biểu Quốc hội Bùi Đức Thụ (đoàn Lai Châu)
Nói về trật tự kỷ cương trong quản lý
tài chính ngân sách, đại biểu Bùi Đức Thụ, Ủy viên Thường trực Ủy ban
Tài chính- Ngân sách của Quốc hội cho rằng Chính phủ và Bộ Tài chính đã
có văn bản hết sức kịp thời về tăng cường kỷ luật tài chính nhưng tình
trạng sai phạm trong quảng lý thu chi, chi vượt dự toán vẫn phổ biến, có
khoản chi vượt đến hơn 2 lần.
“Tôi đã đề nghị phải thay nghị quyết về
phân bổ ngân sách trung ương bằng luật thường niên để tăng cường tính
pháp lý, kỷ luật, kỷ cương tài chính. Giờ vẫn đề nghị giữ nghị quyết như
thế này thì tôi e khó khăn đối với chính phủ và các bộ ngành chịu trách
nhiệm quản lý ngân sách trước Chính phủ, trước Quốc hội”, ông Bùi Đức
Thụ bày tỏ.
Tách bạch để hạn chế việc xin-cho
Liên quan đến vấn đề tự chủ ngân sách
địa phương, đại biểu Bùi Đức Thụ cho rằng khoản chi cân đối nên giao cho
HĐND tỉnh quyết định, còn phần bổ sung mục tiêu thì Trung ương mới
quyết định và có tiêu chí, tiêu chuẩn rõ ràng để hạn chế việc xin-cho.
Còn theo đại biểu Trần Du Lịch, Phó
Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh, hiện còn tồn
tại là không chỉ có sự lồng ghép ngân sách Nhà nước mà còn lồng ghép
quản lý nhà nước. Ngân sách địa phương phải tiếp cận đầu tiên là tài
nguyên thu địa phương, tức tài nguyên ngân sách mà địa phương thu được,
từ đó xem địa phương này đủ chi nhiệm vụ mà theo luật chính quyền địa
phương phải chi không, nếu không đủ mới bàn phần nào ngân sách trung
ương hỗ trợ.
Theo đại biểu, ngân sách địa phương là
các khoản thu, chi ngân sách nhà nước phân cấp cho địa phương và các
khoản chi được hỗ trợ từ ngân sách Trung ương. Xác định như vậy để ngân
sách thực hiện trên một địa phương gồm 2 bộ phận rạch ròi: Ngân sách của
địa phương xuất phát từ tài nguyên nguồn thu của địa phương do HĐND tự
quyết định. Còn hỗ trợ của Trung ương do Quốc hội quyết định và giám sát
hiệu quả.
“Hiến pháp không đóng chỗ này sao ta
đóng lại, thành ra cái tự chủ không tự chủ, cái không tự chủ lại lồng
ghép tự chủ”, đại biểu Trần Du Lịch nêu quan điểm.
Đại biểu cũng đặt vấn đề: Luật Ngân sách
sửa đổi phải làm sao tối đa không có cơ chế xin-cho ngân sách. Và chính
việc tách bạch, tránh lồng ghép sẽ giải quyết được bài toán này. Luật
phải xác định được phần nào tự chủ địa phương để HĐND quyết chứ Bộ tài
chính quyết rồi thì không còn gì để nói.
Đại biểu Trần Du Lịch cũng ủng hộ địa
phương khó khăn là nhà nước bao cấp nhiệm vụ chi, kể cả chi thường
xuyên. Tuy nhiên phải rõ ràng, không phải đưa tiền cho địa phương muốn
chi thì chi. Chi trên địa bàn gồm 2 phần: Tự chủ địa phương làm cái gì
và phần trợ cấp Trung ương làm cái gì?./.
Theo VOVnews