Ngày 8/10, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã về tới Hà Nội, kết thúc tốt đẹp chuyến tham dự Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 21 diễn ra từ ngày 7-8/10 tại đảo Bali, Indonesia. Sự thành công của Tuần lễ APEC 2013 đã góp phần đẩy mạnh xu hướng hợp tác, liên kết kinh tế cùng có lợi giữa các thành viên và nâng cao vị thế của APEC. Nhân kết thúc hội nghị cấp cao APEC lần thứ 21, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã trả lời phỏng vấn báo chí:
- Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC)
lần thứ 21 vừa diễn ra thành công trong hai ngày 7-8/10 tại đảo Bali, Indonesia.
Xin Bộ trưởng cho biết những dấu ấn của Hội nghị?
Bộ trưởng
Phạm Bình Minh: Hội nghị cấp cao APEC lần thứ 21 diễn ra vào thời điểm
tình hình quốc tế và khu vực có nhiều diễn biến quan trọng. Kinh tế thế giới vẫn
phục hồi yếu. Mặc dù hợp tác và liên kết kinh tế là xu thế chủ đạo, song hệ
thống thương mại đa phương khó khăn, tốc độ tăng trưởng thương mại quốc tế giảm,
chủ nghĩa bảo hộ có xu hướng gia tăng. Các thách thức toàn cầu diễn biến phức
tạp và cản trở nỗ lực phục hồi kinh tế của các quốc gia.
Chỉ còn chưa
đầy 2 tháng sẽ diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) lần
thứ 9 cũng tại Bali nhằm thúc đẩy Vòng đàm phán Doha. Tuy là đầu tàu phục hồi
kinh tế toàn cầu, tăng trưởng và thương mại của châu Á-Thái Bình Dương cũng như
vai trò của Diễn đàn APEC đang đứng trước những thách thức không
nhỏ.
Trong bối cảnh đó, có thể nói, Hội nghị Cấp cao APEC lần này đã đạt
những kết quả và thỏa thuận quan trọng, đề ra những định hướng lớn để đẩy mạnh
liên kết kinh tế-thương mại của APEC và tăng cường vị thế của Diễn đàn trong
tình hình mới. Dấu ấn nổi bật trước hết là, các nhà lãnh đạo APEC đã nhất trí
thông qua Tuyên bố “Ủng hộ hệ thống thương mại đa phương và Hội nghị Bộ trưởng
lần thứ 9 của WTO.”
Đây là thông điệp mạnh mẽ về quyết tâm chung của
APEC, có ý nghĩa rất thiết thực khi các thành viên WTO đang nỗ lực cao để đạt
được kết quả cụ thể, từ đó khôi phục lòng tin vào hệ thống thương mại đa phương
và đóng góp vào nỗ lực phục hồi kinh tế toàn cầu.
Thứ hai, Hội nghị đã
thông qua “Tuyên bố các nhà lãnh đạo APEC về châu Á-Thái Bình Dương tự cường,
động lực của tăng trưởng toàn cầu.” Để đẩy mạnh thực hiện các Mục tiêu Bogo về
tự do hóa thương mại và đầu tư vào năm 2020, các nhà lãnh đạo APEC nhất trí
thông qua những định hướng mới, gồm Khuôn khổ tổng thể, dài hạn về kết nối khu
vực đối với hạ tầng, thể chế và con người, và Kế hoạch dài hạn phát triển cơ sở
hạ tầng và đầu tư của APEC, hướng tới hình thành một châu Á-Thái Bình Dương tự
cường, gắn kết, phát triển đồng đều, công bằng và bền vững.
Thứ ba, tăng
cường hợp tác nhằm thúc đẩy phát triển bền vững gắn với công bằng trở thành một
nội dung ưu tiên của Hội nghị năm nay. Lần đầu tiên các nhà lãnh đạo APEC thông
qua Lộ trình hợp tác an ninh lương thực APEC đến năm 2020, Sáng kiến APEC về hợp
tác các vấn đề liên quan đại dương, và đẩy mạnh hợp tác ứng phó với các thách
thức an ninh lương thực - nước - năng lượng. Những nội hàm hợp tác này có ý
nghĩa thiết thực đối với nỗ lực của các nền kinh tế thành viên trong chuyển đổi
mô hình tăng trưởng và ứng phó với các thách thức toàn cầu.
Thứ tư, tiếp
nối các Hội nghị Cấp cao những năm qua, các nhà lãnh đạo APEC đã thảo luận sâu
sắc định hướng duy trì vai trò của APEC trong khi hợp tác kinh tế, nhất là các
hiệp định thương mại tự do, gia tăng. Các nhà lãnh đạo nhất trí APEC cần giữ vai
trò điều phối trong việc tăng cường chia sẻ thông tin giữa các cơ chế liên kết
quan trọng ở khu vực, tích cực góp phần định hình cục diện ổn định và bền vững,
có lợi cho hòa bình, phát triển và thịnh vượng của châu Á-Thái Bình Dương.
Việc nhiều thành viên có nguyện vọng đăng cai Hội nghị cấp cao APEC từ
nay đến năm 2022 cho thấy các nước coi trọng APEC trong chính sách của mình.
Thành công của Hội nghị Cấp cao APEC năm nay và việc sẽ là chủ nhà của Hội nghị
Bộ trưởng WTO lần thứ 9 đã khẳng định vị thế quốc tế ngày càng gia tăng của
Indonesia, qua đó góp phần nâng cao vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc
khu vực.
- Xin Bộ trưởng cho biết Việt Nam đã có những đóng góp cụ
thể gì đối với thành công của Hội nghị cấp cao APEC?
Bộ
trưởng Phạm Bình Minh: Đoàn đại biểu cấp cao nước ta do Chủ tịch nước
Trương Tấn Sang dẫn đầu đã phối hợp chặt chẽ với nước chủ nhà Indonesia và các
thành viên APEC tham gia tích cực và có những đóng góp nổi bật tại Hội nghị lần
này, thể hiện chủ trương chủ động, tích cực hội nhập quốc tế. Chủ tịch nước ta
đã chính thức khẳng định Việt Nam sẽ đăng cai Hội nghị Cấp cao APEC và các hoạt
động quan trọng của Diễn đàn trong năm 2017.
Quyết định này đã nhận được
sự ủng hộ mạnh mẽ của tất cả các thành viên, khẳng định sự đánh giá cao của bạn
bè quốc tế về vai trò và uy tín của Việt Nam. Chủ tịch nước ta đã được mời phát
biểu dẫn đề tại Phiên họp đầu tiên của Hội nghị về “Vai trò của APEC trong củng
cố thương mại đa phương trong tình hình kinh tế toàn cầu hiện nay,” Chủ tịch
nước đã nêu các đề xuất tạo xung lực cho liên kết kinh tế, ưu tiên thực hiện mục
tiêu Bogo, và nhất là cần hành động mạnh mẽ và thể hiện sự linh hoạt cần thiết
để Hội nghị Bộ trưởng WTO sắp tới đạt kết quả cụ thể.
Nhiều thành viên
đánh giá cao vai trò của Việt Nam là một trong những quốc gia sản xuất và cung
cấp lương thực chủ yếu trên thế giới, và hoan nghênh những đề xuất của ta góp
phần thúc đẩy hợp tác hướng tới phát triển bền vững gắn với công bằng.
Ta đã đề nghị đưa hợp tác bảo đảm an ninh về lương thực, nguồn nước,
năng lượng thành một nội hàm ưu tiên của các cơ chế liên quan trong APEC, đồng
thời tăng cường hợp tác về bảo vệ nguồn nước, ứng phó với tình trạng khẩn cấp,
cứu hộ cứu nạn trên biển...
Từ kinh nghiệm triển khai kết nối trong
ASEAN, chúng ta cũng đề nghị thúc đẩy triển khai định hướng mới của APEC về kết
nối, tăng cường phối hợp của APEC với các chương trình kết nối tiểu vùng. Chúng
ta đề nghị APEC tích cực hỗ trợ mục tiêu xây dựng Cộng đồng kinh tế ASEAN vào
năm 2015, phối hợp trong triển khai các dự án của ASEAN về hạ tầng cơ sở, kết
nối chuỗi cung ứng, các chương trình tiểu vùng Mekong về kết nối và thu hẹp
khoảng cách phát triển.
- Xin Bộ trưởng cho biết ý nghĩa, kết quả của
Cuộc họp Cấp cao Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) cũng diễn ra tại
Bali, ngay sau Hội nghị Cấp cao APEC?
Bộ trưởng Phạm Bình
Minh: Trước hết, các thành viên khẳng định cùng nỗ lực giải quyết các
vấn đề còn lại để hoàn tất đàm phán trong năm 2013 nhằm đạt một hiệp định toàn
diện, cân bằng, tính đến sự đa dạng về trình độ phát triển của các thành viên.
Thứ hai, với sự tham gia lần đầu tiên của lãnh đạo ba thành viên mới là
Nhật Bản, Canada, Mexico và việc nhiều nước trong khu vực bày tỏ quan tâm, TPP
tiếp tục khẳng định là liên kết kinh tế tiềm năng ở khu vực, đóng góp 40% GDP và
1/3 thương mại toàn cầu. Thứ ba, Cuộc họp đề ra những biện pháp cần thiết để
tiếp tục tháo gỡ những vướng mắc còn lại.
Với nỗ lực và quyết tâm cao
của các thành viên, cuộc họp đã thông qua “Tuyên bố của các nhà Lãnh đạo Hiệp
định đối tác xuyên Thái Bình Dương,” đánh dấu một mốc quan trọng của tiến trình
đàm phán Hiệp định trong hơn ba năm rưỡi qua. Các thành viên đánh giá cao nỗ lực
và đóng góp của chúng ta vào tiến trình đàm phán và kết quả chung của cuộc họp
nhằm thúc đẩy hoàn tất đàm phán theo lộ trình.
- Xin Bộ trưởng cho
biết những kết quả nổi bật của các cuộc gặp và trao đổi song phương của Chủ tịch
nước ta với các nhà Lãnh đạo APEC trong dịp này?
Bộ trưởng
Phạm Bình Minh: Tại Bali, Chủ tịch nước đã có các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc
song phương rộng rãi với nhiều nguyên thủ, lãnh đạo thành viên APEC, trong đó có
Tổng thống nước chủ nhà Indonesia, Quốc vương Brunei, Chủ tịch Trung Quốc, các
Tổng thống Liên bang Nga, Peru, Trưởng đoàn Hoa Kỳ, các Thủ tướng Nhật Bản,
Australia, New Zealand, Papua New Guinea…
Chủ tịch nước cũng đã tiếp
nhiều tập đoàn hàng đầu khu vực. Các cuộc tiếp xúc song phương đã đạt những kết
quả rất cụ thể, góp phần làm sâu sắc thêm quan hệ với thành viên APEC và các đối
tác trong khu vực.
Lãnh đạo ta và các nước đã nhất trí về nhiều biện pháp
nhằm cụ thể hóa và đẩy mạnh các nội hàm hợp tác, đặc biệt là các mối quan hệ đối
tác chiến lược, đối tác toàn diện. Ta và Indonesia đã ký kết Chương trình hành
động giai đoạn 2014-2018 triển khai quan hệ Đối tác chiến lược vừa được thiết
lập trong năm nay, đánh dấu giai đoạn phát triển mới của quan hệ hai nước. Ta
cùng với Peru đã ký Bản ghi nhớ về hợp tác trong khuôn khổ APEC khi hai nước lần
lượt đăng cai các Hội nghị cấp cao APEC năm 2016 và 2017.
Các nước và
lãnh đạo nhiều tập đoàn khẳng định tiếp tục ủng hộ và sẽ cùng đồng hành với Việt
Nam trong nỗ lực tái cơ cấu nền kinh tế và hội nhập quốc tế toàn diện. Các nước
đánh giá cao sự đóng góp chủ động và tích cực của Việt Nam trong nỗ lực chung
nhằm duy trì hòa bình, ổn định và tăng cường hợp tác, liên kết kinh tế ở khu vực
và trên thế giới, đồng thời nhất trí tăng cường phối hợp, ủng hộ lẫn nhau tại
các diễn đàn đa phương quan trọng.
Tựu chung, những kết quả thiết thực
đạt được tại các Hội nghị nói trên cũng như tại các cuộc gặp song phương một lần
nữa khẳng định Diễn đàn APEC là nơi hội tụ nhiều đối tác chiến lược, kinh tế,
thương mại hàng đầu, và sẽ tiếp tục là một trong những cơ chế hợp tác khu vực
quan trọng đối với nước ta trong thời kỳ chiến lược mới.
APEC cùng các
cơ chế hợp tác khác ở khu vực như ASEAN, ASEAN với các đối tác, Cấp cao Đông Á
(EAS), Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), Hiệp định đối tác
xuyên Thái Bình Dương (TPP)… đang hứa hẹn nhiều tiềm năng hợp tác mới, tạo thêm
nền tảng củng cố xu thế hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển.
Đồng
thời, những xu thế mới trong liên kết kinh tế khu vực với nội hàm sâu rộng, mức
độ cam kết cao đang đặt ra nhiều thách thức không nhỏ đối với quốc gia có trình
độ phát triển còn thấp như nước ta.
Điều này đòi hỏi chúng ta phải tiếp
tục nỗ lực hết sức và khẩn trương trong việc chuẩn bị các điều kiện trong nước
về mọi mặt, nhất là thể chế và năng lực, để hội nhập quốc tế hiệu quả và phục vụ
thiết thực các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của đất nước./.
(TTXVN)