Trong bối cảnh thị trường tiêu thụ thuận lợi, sự phát triển nhanh chóng
trong nuôi trồng, đánh bắt, chế biến là những căn cứ để tin tưởng ngành
thủy sản không chỉ hoàn thành kế hoạch xuất khẩu, mà còn được kỳ vọng sẽ
tạo nên cột mốc mới trong năm 2018.
Các thị trường tăng mạnh
Năm 2017, dù gặp nhiều khó khăn như thiên tai; các rào cản như thuế
CBPG tôm, cá tra ở mức cao, chương trình thanh tra cá da trơn, cảnh báo
thẻ vàng IUU của EU, việc tăng cường kiểm dịch sản phẩm từ các thị
trường hay thậm chí là sự bôi nhọ của truyền thông và áp lực cạnh tranh
từ các nước khác… nhưng kết quả xuất khẩu thủy sản của Việt Nam được cho
là vượt xa mong đợi của cả cơ quan quản lý và chính các doanh nghiệp
xuất khẩu, cán mốc hơn 8,3 tỷ USD, tăng 18,7% so với 2016.
Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết,
đạt được giá trị xuất khẩu kỷ lục (kế hoạch trên 7 tỷ USD) là do các sản
phẩm chủ lực đều có sự tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt là mặt hàng tôm
khi có mức tăng tới 21%, kim ngạch đạt trên 3,8 tỷ USD, chiếm tỉ trọng
46% toàn ngành.
Trong số 167 thị trường xuất khẩu, hầu hết các thị trường lớn có mức
tăng trưởng ấn tượng. Trong đó, EU có mức tăng hơn 21%, vượt qua Mỹ
chiếm vị trí đầu danh sách nhập khẩu thủy sản của Việt Nam về giá trị.
Tại thị trường Trung Quốc, dù chỉ đứng thứ 4 về kim ngạch nhưng đây là
thị trường có mức tăng cao nhất, xấp xỉ 49%. Trong khi đó, do mức thuế
CBPG tăng cao, thị trường Mỹ năm 2017 đánh dấu sự sụt giảm ở mức âm
2,9%.
Đáng chú ý, mặt hàng cá tra, do trở ngại thuế CBPG tăng đột biến và
chương trình thanh tra cá da trơn tại Mỹ, truyền thông tiêu cực về cá
tra Việt Nam tại thị trường EU đã khiến giá trị xuất khẩu vào hai thị
trường chủ lực này giảm mạnh (thị trường EU giảm gần 23% và Mỹ giảm gần
11%). Tuy nhiên, nhờ các thị trường như Brazil, Mexico, Trung Quốc tăng
mạnh nên kết thúc năm 2017, xuất khẩu cá tra cũng đạt con số 1,8 tỷ USD,
tăng 4%.
Năm 2018: Đơn hàng nhiều, năng lực sản xuất dồi dào
Bình luận về kết quả xuất khẩu được cho là ngoạn mục trong năm 2017,
cả phía người trực tiếp sản xuất cho đến đại diện cơ quan quản lý, hiệp
hội ngành hàng đều chung nhận định một phần do thị trường đang trong
giai đoạn ấm lên, nhưng sự cải thiện trong năng lực đánh bắt, nuôi
trồng, khâu tổ chức chế biến, sự linh hoạt của các doanh nghiệp xuất
khẩu là mới nguyên nhân chính.
Ông Lê Văn Quang, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Thủy sản Minh
Phú, đơn vị dẫn đầu ngành với kim ngạch xuất khẩu tôm năm 2017, đạt gần
630 triệu USD tin tưởng, xuất khẩu tôm nói riêng và thủy sản nói chung
đang hội tụ rất nhiều thuận lợi để có thể tiếp tục tăng trưởng bứt phá
trong năm 2018.
Cụ thể, về nguyên liệu cho sản xuất, với công nghệ nuôi mới, năng
suất đạt cao, lợi nhuận của người nuôi hiện ở mức trên 50% và điều này
đang là động lực khuyến khích người nuôi đẩy mạnh đầu tư. Với nguồn
nguyên liệu rồi dào, giá đầu vào cho doanh nghiệp chế biến sẽ giảm dần,
góp phần hạ giá thành sản phẩm, nâng cao khả năng cạnh tranh của mặt
hàng tôm Việt Nam.
Chủ tịch Tập đoàn Minh Phú cũng cho hay, kế hoạch tăng trưởng xuất
khẩu trong năm 2018 của công ty vào khoảng 30%, kim ngạch dự kiến gần 1
tỷ USD. Mục tiêu đến năm 2025 đạt kim ngạch 2,5 tỷ USD, chiếm 25% thị
phần xuất khẩu của Việt Nam. Như vậy, con số 10 tỷ USD mà Thủ tướng đặt
ra cho riêng ngành tôm là khả thi.
Về thị trường, Chủ tịch Thông Thuận Seafood, ông Trương Hữu Thông cho
rằng, chính những chỉ số kinh tế vĩ mô như tỷ giá, lãi suất ổn định và
bối cảnh kinh tế thế giới tiếp tục có sự tăng trưởng tốt là những yếu tố
giúp đầu ra thuận lợi cho ngành thủy sản.
Với riêng Thông Thuận Seafood (Tốp 10 nhà xuất khẩu tôm lớn nhất Việt
Nam, năm 2017 xuất khẩu hơn 70 triệu USD), ông Thông chia sẻ ngay trong
những ngày đầu năm 2018, số đơn hàng gửi đến nhiều hơn mọi năm. Cùng
với việc người nuôi đang có lãi cao, sản lượng tôm nguyên liệu tăng
nhanh là những căn cứ để tin kế hoach xuất khẩu của ngành thủy sản sẽ
hoàn thành và có thể cán mốc 9 tỷ USD.
Còn theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, theo kế hoạch
xuất khẩu thủy sản cần đạt 8,5 tỷ USD trong năm 2018 nhưng ngay trong
những ngày đầu tháng 1, con số xuất khẩu ước có thể đạt trên 500 triệu
USD. Cùng với sự phát triển nhanh chóng của các doanh nghiệp và người
nuôi, từ khâu giống, nuôi trồng, chế biến thì không chỉ hoàn thành kế
hoạch mà ngành thủy sản còn được kỳ vọng sẽ tạo nên cột mốc mới.
Tiếp tục cải cách để khai thác hết tiềm năng
Từ phía cơ quan quản lý, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường
cảnh báo, mặc dù đang có những lợi thế nhưng năm 2018, ngành thủy sản
vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức, không thể chủ quan.
Trong đó, diễn biến thời tiết trong bối cảnh biến đổi khí hậu tiếp
tục khó lường và khốc liệt; những vấn đề từ chính khâu nuôi, chế biến
như dư lượng kháng sinh, tạp chất trong sản phẩm; cùng với việc các thị
trường xuất khẩu vẫn còn đó những rủi ro về thuế, các chương trình thanh
tra, vấn đề thẻ vàng của Ủy ban châu Âu về khai thác bất hợp pháp... Do
đó, để phát triển, ngành thủy sản cần phải đi theo hướng bền vững,
hướng sản xuất lớn, có truy xuất nguồn gốc.
Ở góc độ người sản xuất, khẳng định dư địa tăng trưởng của ngành thủy
sản còn rất lớn nhưng theo ông Lê Văn Quang, để biến thành những kết
quả, thành những con số giá trị xuất khẩu đòi hỏi các bộ, ngành phải
tiếp tục cải cách, phải tiếp tục cắt giảm những thủ tục hành chính không
cần thiết.
Thừa nhận năm vừa qua, khá nhiều giấy phép con thuộc ngành nông
nghiệp được cắt bỏ, tuy nhiên, ông Quang cho biết hiện vẫn còn những
giấy phép không cần thiết cho công tác quản lý Nhà nước, nhưng lại gây
cản trở rất lớn cho doanh nghiệp nếu được cắt bỏ sớm thì mục tiêu xuất
khẩu 10 tỷ USD của ngành tôm còn có thể đến trước năm 2025.
Trong kiến nghị gửi đến Bộ NN&PTNT và một số bộ, ngành liên quan,
VASEP tiếp tục nhấn mạnh đến công tác quản lý lây nhiễm kháng sinh và
tạp chất trong tôm xuất khẩu. VASEP cho rằng đây là 2 vấn đề mấu chốt mà
các doanh nghiệp sản xuất phải ra tăng kiểm soát chất lượng theo chuỗi,
từ nguồn đến thành phẩm. Đồng thời đề nghị Bộ NN&PTNT thiết lập
hoặc củng cố chương trình riêng về kiểm soát tôm tạp chất và kiểm soát
kháng sinh.
Liên quan đến việc EU ra cảnh báo “thẻ vàng” với hải sản đánh bắt của
Việt Nam, VASEP cho rằng cần phải thực hiện hiệu quả việc truy xuất
nguồn gốc và kiến nghị ưu tiên xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về khai
thác biển và chứng nhận hải sản khai thác, nhất là cho chuỗi cung ứng
tôm để làm cơ sở cho hoạt động truy xuất nguồn gốc.
VASEP tiếp tục kiến nghị thực hiện hiệu quả công tác cải cách hành
chính, cải thiện môi trường kinh doanh theo Chỉ thị số 20/2017 của Thủ
tướng Chính phủ liên quan đến số lần thanh kiểm tra của cơ quan Nhà
nước. Bởi theo Hiệp hội này, thống kê ngay trong tháng 12 vừa qua, đa số
các doanh nghiệp trong ngành vẫn phải chịu từ 5 đến 8 cuộc thanh - kiểm
tra trong năm 2017, chỉ một số cuộc kiểm tra được chấp thuận “không
kiểm tra” sau khi doanh nghiệp có văn bản phản đối dựa trên Chỉ thị của
Thủ tướng.
Ngoài ra, VASEP cũng kiến nghị Bộ NN&PTNT có ý kiến với các bộ
liên quan về những vấn đề “nóng” của ngành hiện nay như lao động, bảo
hiểm xã hội và môi trường./.
Theo chinhphu.vn