Tham dự sự kiện có Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cùng các đồng chí: Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội; Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TPHCM; Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; Lê Minh Hưng, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng; Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Võ Thị Ánh Xuân, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch nước; Trần Lưu Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ.

Sự kiện còn có sự tham dự của đông đảo đại diện các nhà khoa học, đại biểu trí thức người Việt Nam ở trong và ngoài nước; Các đại diện trí thức của 93 Hội ngành toàn quốc và 63 Liên hiệp hội tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; tổ chức KH&CN trực thuộc Liên hiệp Hội Việt Nam; Các cán bộ, công chức, người lao động của Cơ quan Trung ương Liên hiệp Hội Việt Nam qua các thời kỳ.

Trình bày diễn văn tại lễ kỷ niệm, TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch VUSTA cho biết, trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước, cha ông ta luôn quý trọng hiền tài và đội ngũ trí thức, coi hiền tài là nguyên khí quốc gia. Nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, nguyên khí suy thì thế nước yếu. Ngay từ khi mới thành lập nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã nói: “Nước nhà cần phải kiến thiết, kiến thiết cần phải có nhân tài”.

TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam, phát biểu khai mạc lễ kỷ niệm.

Cách đây 60 năm, ngày 18/5/1963, Hội phổ biến kiến thức Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam- tổ chức tiền thân của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam ngày nay, được thành lập nhằm quy tụ các nhà khoa học, trí thức hoạt động trong lĩnh vực khoa học và kỹ thuật để tổ chức việc tuyên truyền, phổ biến kiến thức khoa học và kỹ thuật cho quần chúng nhân dân. Khi đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến gặp gỡ, nói chuyện và giao nhiệm vụ cho đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ (KH&CN) nước nhà.

20 năm sau, ngày 26/3/1983, tại Thủ đô Hà Nội, các đại biểu của 15 tổ chức hội hoạt động trong lĩnh vực khoa học và kỹ thuật đã tiến hành Đại hội thành lập Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam). Đại hội đã bầu Giáo sư, Viện sỹ, Thiếu tướng, Anh hùng lao động Trần Đại Nghĩa làm Chủ tịch đầu tiên. Ông là một trong những trí thức lớn, đi theo sự kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh trở về nước phục vụ cách mạng, phụng sự cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và Ông được xem như một biểu tượng của trí thức NVNONN có những đóng góp to lớn cho sự nghiệp chung của Đất nước. Các thế hệ trí thức Việt Nam, các thế hệ lãnh đạo của Liên hiệp Hội Việt Nam, các hội thành viên đều tiếp nối truyền thống ấy, một lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước cùng các đại biểu tham dự buổi lễ.

Trong suốt chặng đường 40 năm xây dựng và phát triển, dưới sự lãnh đạo của Đảng Công sản Việt Nam, Liên hiệp Hội Việt Nam đã trở thành tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn, đại diện cho đội ngũ trí thức KH&CN Việt Nam, tập hợp, đoàn kết, phát huy trí tuệ, sức sáng tạo của trí thức người Việt Nam trong và ngoài nước, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước. Các hoạt động của Liên hiệp Hội Việt Nam trải dài trên các lĩnh vực như: phổ biến kiến thức, nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế, tôn vinh trí thức, tổ chức các giải thưởng sáng tạo khoa học và kỹ thuật, tư vấn, phản biện và giám định xã hội… Trong tất cả các hoạt động đó, luôn có sự tham gia, đóng góp trí tuệ và tâm sức của một bộ phận không nhỏ trí thức người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN).

Hiện nay Liên hiệp Hội Việt Nam ở trung ương có hơn 600 tổ chức KH&CN trực thuộc, các tổ chức này được cho phép thành lập theo Luật KH&CN, Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn Luật, Bộ KH&CN ban hành các thông tư hướng dẫn liên quan để hướng dẫn thành lập, quản lý các tổ chức KH&CN. Liên hiệp Hội Việt Nam ban hành các quyết định để quản lý các tổ chức này.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tham quan gian trưng bày sách tại lễ kỷ niệm. 

Các tổ chức hoạt động với phương thức đa dạng, từ nghiên cứu khoa học, ứng dụng và chuyển giao công nghệ, thực hiện các dịch vụ KH&CN thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như giáo dục - đào tạo, y dược, tài nguyên và môi trường, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu, xóa đói giảm nghèo, cơ khí và tự động hóa, sinh học và nông nghiệp, xây dựng, giao thông vận tải, công nghiệp thực phẩm, phát triển nguồn nhân lực, tư vấn chính sách.

Các tổ chức KH&CN trực thuộc cũng tích cực tham gia thực hiện và đưa các kết quả nghiên cứu vào cuộc sống ở các lĩnh vực khác nhau, phổ biến nhất là lĩnh vực sinh học, nông nghiệp, công nghệ thông tin, điện tử, viễn thông, công nghệ sinh học, công nghệ môi trường thích ứng với biến đổi khí hậu, khoa học xã hội, tâm lý - giáo dục, các vấn đề giới, trẻ em, xã hội, hoặc các vấn đề bức thiết với người dân như lâm - nông nghiệp, giao đất, giao rừng. Các tổ chức KH&CN cũng đã liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp để có thể đưa nhanh các sản phẩm nghiên cứu vào sản xuất, kinh doanh thương mại phục vụ cuộc sống.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trao đổi với các đại biểu trước giờ khai mạc lễ kỷ niệm.

TSKH Phan Xuân Dũng nhấn mạnh: Trong suốt chiều dài lịch sử của đất nước, đội ngũ trí thức KH-CN của cách mạng Việt Nam đã một lòng đi theo Đảng, theo Bác kính yêu, phấn đấu liên tục và đã có nhiều cống hiến, phát huy sức mạnh đoàn kết trong liên minh công - nông - trí vì sự nghiệp của đất nước, của dân tộc và nhân dân đã cống hiến cho sự nghiệp giải phóng và xây dựng đất nước, để Việt Nam ta có cơ đồ sáng lạn, một vị thế như ngày nay.

Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới của quá trình phát triển và hội nhập ngày càng sâu rộng trong bối cảnh sự lan tỏa, tác động mạnh mẽ của KH-CN đến mọi mặt đời sống, xã hội. VUSTA sẽ đẩy mạnh hơn nữa hoạt động tập hợp, đoàn kết và tạo điều kiện thuận lợi cho các hội thành viên và giới trí thức phát huy tiềm năng trí tuệ để phục vụ hiệu quả sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, góp phần xứng đáng trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội; kế thừa truyền thống của dân tộc, của cha anh, góp phần đưa KH-CN nước nhà trở thành động lực hàng đầu trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; tiếp tục khẳng định vai trò, vị trí của KH-CN trong chuyển đổi mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế trên nền tảng KH-CN và đổi mới sáng tạo.

Quang cảnh buổi lễ.

TSKH Phan Xuân Dũng khẳng định: Là đội ngũ trí thức KH-CN đất nước tập hợp xung quanh mái nhà chung VUSTA đã đoàn kết, đoàn kết thì càng đại đoàn kết hơn; đã thành công, thành công thì lại càng đại thành công hơn; để thực hiện tốt mong muốn của Tổng Bí thư đã phát biểu tại Đại hội đại biểu lần thứ VII của VUSTA ngày 3-6-2015, đó là “VUSTA phải thực sự là nòng cốt, đi đầu trong sự nghiệp xây dựng đội ngũ trí thức Việt Nam”, và phải “làm tròn bổn phận của mình đối với đất nước, dân tộc, phát huy những phẩm chất tốt đẹp như lòng yêu nước, tính tích cực xã hội, tính nhân văn, tính đạo đức, lối sống theo truyền thống dân tộc.

Công tác tư vấn, phản biện và giám định xã hội là nội dung cơ bản của hoạt động Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, là kênh quan trọng của Đảng, Nhà nước, Quốc hội trong việc lấy ý kiến để quyết định các vấn đề quan trọng của quốc gia, dân tộc. Trong những năm gần đây, mỗi năm Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam triển khai khoảng 500 – 600 nhiệm vụ; trong 5 năm qua đã tư vấn, phản biện được khoảng 3.000 nhiệm vụ. Các nhiệm vụ tập trung vào góp ý các dự thảo Báo cáo chính trị trình Đảng các cấp, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo, bảo vệ môi trường, y tế; các dự thảo luật quan trọng, các dự án đầu tư điểm; các vấn đề nóng cần sự vào cuộc của trí thức khoa học và công nghệ.

Chương trình nghệ thuật tại lễ kỷ niệm. (ảnh DP)

Thông qua các hoạt động của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, các cấp ủy Đảng và chính quyền lấy ý kiến đóng góp của trí thức khoa học và công nghệ về các dự thảo văn kiện, qui hoạch phát triển, đề án, dự án lớn được các ban, bộ, ngành nghiên cứu tiếp thu.

Đánh giá cao những thành tích hoạt động trong suốt 40 năm qua, Đảng và Nhà nước đã trao tặng cho Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam và các hội thành viên nhiều phần thưởng cao quý, trong đó có Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập và Huân chương Lao động; nhiều nhà khoa học đã được vinh danh Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới và có nhiều giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ.

Tại Lễ kỷ niệm, sau khi nghe các đại biểu trí thức khoa học và công nghệ tiêu biểu chia sẻ những kỷ niệm, dấu ấn, tình cảm về những đóng góp cho nền khoa học nước nhà, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng hoan nghênh, biểu dương và đánh giá cao các hoạt động, kết quả đóng góp, những cống hiến to lớn của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu rõ, trong mọi thời đại, ở mọi quốc gia, đội ngũ trí thức luôn luôn là một lực lượng quan trọng thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Trí thức vừa là một bộ phận của nguồn nhân lực, vừa là nguồn lực khoa học, kỹ thuật, trực tiếp tham gia vào việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân tài cho đất nước. Nối tiếp truyền thống của Dân tộc, vận dụng những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về trí thức, trong sự nghiệp đổi mới, Đảng ta luôn luôn quan tâm lãnh đạo công tác vận động, tập hợp và phát triển trí thức. Đảng đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị để lãnh đạo công tác vận động đội ngũ trí thức.

Đồng chí Võ Thị Ánh Xuân, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Thi đua - Khen thưởng Trung ương thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước lên trao Huân chương Lao động cho tập thể và các cá nhân.

 
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, các tổ chức khoa học và công nghệ, đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ nước ta, đặc biệt là trí thức, các nhà khoa học thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam cần nỗ lực phấn đấu, có nhiều đóng góp to lớn hơn nữa, có hiệu quả cao hơn nữa cho sự nghiệp xây dựng, phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam cần chủ động tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, làm tốt hơn nữa công tác vận động trí thức trong tình hình mới, thể hiện rõ vai trò chủ công của mình trong việc vận động, tập hợp, đoàn kết và phát huy tối đa tiềm năng, sức sáng tạo của đội ngũ trí thức.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng yêu cầu, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam cần tiếp tục chủ động và làm tốt hơn nữa nhiệm vụ tham mưu cho Đảng và Nhà nước; phối hợp với cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể tiếp tục quán triệt thực hiện thật tốt Nghị quyết số 27-NQ/TW, ngày 06/8/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Kết luận số 52-KL/TW ngày 30/5/2019 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa X về xây dựng đội ngũ trí thức Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Kết luận số 93-KL/TW, ngày 20/11/2020 của Ban Bí thư về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW của Bộ Chính trị về đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam và các tổ chức hội thành viên hoạt động có hiệu quả hơn.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ đạo cần tiếp tục làm tốt hơn nữa nhiệm vụ tư vấn, phản biện trong quá trình xây dựng, hoàn thiện các cơ chế, chính sách, các văn bản quy phạm pháp luật với các tiêu chí cụ thể, thu hút, trọng dụng, sử dụng, đãi ngộ và tôn vinh trí thức, nhằm xây dựng đội ngũ trí thức nước ta không ngừng lớn mạnh, bảo đảm đủ số lượng và chất lượng, có cơ cấu phù hợp, đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong thời kỳ hội nhập.

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, có kế hoạch bố trí, sử dụng đội ngũ trí thức một cách hợp lý; có chính sách thu hút trí thức trẻ được đào tạo chính quy thực sự có trình độ, năng lực, có phẩm chất đạo đức tham gia hoạt động trong các viện nghiên cứu, nhà trường và doanh nghiệp; xây dựng cơ chế, chính sách thu hút, tập hợp trí thức là người Việt Nam ở nước ngoài tích cực tham gia hiến kế, hợp tác đào tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ mới; quan tâm công tác khuyến khích, tôn vinh những trí thức có thành tích xuất sắc trong hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ.

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam từ Trung ương tới địa phương tăng cường củng cố tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động của tham mưu xây dựng cơ chế, chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ trí thức hoạt động và đóng góp cho sự phát triển đất nước. Nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng đoàn và các cấp ủy Đảng trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện cho trí thức truyền bá kiến thức, hướng dẫn quần chúng nhân dân tiến quân vào khoa học và công nghệ để giải quyết những vấn đề bức thiết trong cuộc sống, sản xuất, kinh doanh và bảo vệ môi trường.

Tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức hoạt động để nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng lưu ý, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam và các tổ chức hội thành viên phải nâng cao tính chủ động, năng động, sáng tạo; có nhiều nội dung, hình thức hoạt động phong phú gắn với chiến lược, kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế - xã hội của ngành, khu vực và cả nước, thu hút ngày càng đông các hội viên tham gia.

Làm tốt hơn nữa công tác giáo dục chính trị, giáo dục tư tưởng đối với đội ngũ trí thức để anh chị em nhận thức sâu sắc hơn nữa vinh dự và trách nhiệm của mình đối với Tổ quốc, với nhân dân; nỗ lực đoàn kết phấn đấu, lao động sáng tạo, hoàn thành thật tốt trọng trách của mình; tăng cường công tác bồi dưỡng chính trị, cũng như đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ trí thức; động viên anh chị em có nhiều đóng góp tâm sức, trí tuệ vào công cuộc xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ vững chắc sự bình yên của nước nhà.

Đồng chí Trần Lưu Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ và đồng chí Phan Xuân Dũng, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên hiệp các Hội KH&KT Việt Nam lên trao tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho các tập thể và cá nhân.

Trải qua 40 năm xây dựng, phát triển, trưởng thành và ngày càng có nhiều kinh nghiệm, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tin tưởng rằng, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam sẽ hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được Đảng và Nhà nước giao, đóng góp nhiều hơn nữa với chất lượng và hiệu quả cao hơn nữa cho công cuộc xây dựng và bảo vệ, phát triển đất nước; tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, cùng với toàn Đảng, toàn quân, toàn dân thực hiện thắng lợi mọi chủ trương, đường lối của Đảng, xứng đáng với niềm tự hào và sự tin yêu của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Nhân dịp này, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đã công bố các quyết định trao tặng các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng cấp Nhà nước cho các tập thể, cá nhân và các hình thức tôn vinh, khen thưởng tri ân các cán bộ, nhà khoa học đã có nhiều đóng góp cho Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. /.

Duy Phong