Trong phiên trả lời chất
vấn, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn khẳng định, dưới góc độ nhiệm
vụ được giao, Kiểm toán Nhà nước luôn cố gắng tròn chức năng đánh giá
xác nhận kết luận kiến nghị theo quy định của pháp luật theo tinh thần
"thuộc bài, đúng vai thì không bao giờ sai".
Trong 5 năm qua, cơ quan Kiểm toán Nhà nước đã thực hiện kiểm toán và
phát hành 1.345 báo cáo tài chính; trong đó có kiến nghị chuyển hồ sơ
sang cho cơ quan điều tra 19 vụ án. Thế nhưng, không có nghĩa là vai trò
về phòng, chống tham nhũng của cơ quan kiểm toán hạn chế đi vì trong
một trong những nhiệm vụ mà Kiểm toán Nhà nước hết sức coi trọng là việc
phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để điều tra, đưa ra ánh
sáng những hành vi tham nhũng, tiêu cực.
Ngoài ra, trong 5 năm qua, cơ quan kiểm toán cũng đã cung cấp 1.609
hồ sơ, báo cáo, tài liệu cho các cơ quan thanh tra, kiểm tra nhằm giúp
cho các cơ quan chức năng đẩy nhanh hiệu quả hơn việc điều tra, truy tố,
xét xử đến các đối tượng tham nhũng, tiêu cực.
Trong thời gian tới, Kiểm toán Nhà nước sẽ phối hợp kịp thời hơn,
cung cấp các tài liệu đầy đủ hơn và tiếp tục theo dõi, đôn đốc và nâng
cao nâng chất lượng các báo cáo kiểm toán để cho những phát hiện rõ hơn,
thuận lợi hơn cho các cơ quan chức năng nhằm đưa ra ánh sáng những vụ
tham nhũng, tiêu cực.
Liên quan đến việc các đơn vị được kiểm toán không bị phát hiện ra
sai phạm cho đến khi các cơ quan chức năng vào cuộc thì lại phát hiện ra
các sai phạm, thất thoát, tham nhũng tài sản của nhà nước, Tổng Kiểm
toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn khẳng định, Điều 68 Luật Phòng, chống tham
nhũng đã quy định rất rõ trách nhiệm của cơ quan thanh tra, kiểm toán,
điều tra.
Trong trường hợp cơ quan thanh tra, điều tra không phát hiện sai phạm
mà đến khi cơ quan chức năng vào làm tiếp mà phát hiện ra sai phạm thì
tại Điều 68 đã quy định rất là cụ thể. Đối với những báo cáo kiểm toán
đã phát hành mà không phát hiện sai phạm nhưng đến khi cơ quan chức năng
vào làm cùng nội dung, cùng kiểm toán mà phát hiện ra sai phạm thì cần
phải làm rõ trách nhiệm.
Nếu có lỗi thì phải xử lý tùy theo mức vi phạm để xử lý theo trách
nhiệm hình sự hay trách nhiệm hành chính. Đây là quy định rất là rõ về
trách nhiệm và khi phát hiện ra sai phạm thì theo quy định của Luật thì
phải làm rõ trách nhiệm của cá nhân và tập thể...
Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn khẳng định, Kiểm toán Nhà nước là cơ quan
do Quốc hội thành lập, với chức năng đánh giá, xác nhận, kết luận, kiến
nghị về quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công. Như vậy, đối
tượng kiểm toán là việc quản lý sử dụng tài chính công, tài sản công
theo quy định của pháp luật. Đơn vị được kiểm toán là những đơn vị trực
tiếp liên quan đến việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công
với 12 nhóm đơn vị liên quan.
Tuy nhiên, đối với những sai sót trong đấu thầu thời gian qua, có một
số vụ án lớn liên quan đến đấu thầu, cụ thể vụ án Tập đoàn Phúc Sơn,
Tập đoàn Thuận An, Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn khẳng định: “Hai đơn vị
này là doanh nghiệp không có vốn nhà nước nên họ không phải là đơn vị
được kiểm toán. Xét về đơn vị có liên quan thì họ liên quan đến việc
quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công với tư cách là nhà thầu.
Hoạt động kiểm toán của chúng tôi thực hiện ở đơn vị chủ đầu tư, Ban
quản lý dự án”.
Trong quá trình kiểm toán đều thực hiện cả 3 nội dung: đánh giá, xác
nhận tính đúng đắn trung thực; đánh giá sự tuân thủ pháp luật trong đấu
thầu, đầu tư xây dựng và xác nhận tính hiệu quả tài chính công, tài sản
công… Trong quá trình kiểm toán đã chỉ ra các sai sót và có kiến nghị xử
lý tổ chức, cá nhân có liên quan.
Hiện nay, việc thực hiện kết luận của kiểm toán được các cơ quan quan
tâm; đặc biệt sau khi Quốc hội thực hiện giám sát tối cao thực hiện
chính sách, pháp luật liên quan đến thực hành, tiết kiệm chống lãng
phí, tiến độ và ý thức chấp hành trong thực hiện kết luận của kiểm toán
cao hơn.
Tuy nhiên, theo thống kê vẫn còn hơn 67.000 tỷ đồng liên quan đến kết
luận kiểm toán chưa được thực hiện; trong đó nguyên nhân từ đơn vị được
kiểm toán chiếm 59,46%. Tổng Kiểm toán Nhà nước cũng nêu các giải pháp
kiểm tra, đôn đốc thực hiện kết luận của kiểm toán.
Tổng Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ rõ có một số nguyên nhân chậm thực
hiện kết luận, kiến nghị của kiểm toán. Lý do đầu tiên là kiến nghị của
kiểm toán chưa tâm phục, khẩu phục và đơn vị được kiểm toán đang khiếu
nại theo quy định của luật; tiếp đó là có những kết luận, kiến nghị kiểm
toán đúng nhưng không thể thực hiện được; hoặc đơn vị chưa thực hiện.
Trong số đó, đối với nguyên nhân kiến nghị chưa chính xác, chưa tâm
phục, khẩu phục đang khiếu nại thì thời gian tới Kiểm toán Nhà nước sẽ
nâng cao chất lượng báo cáo kiểm toán; trong đó có việc hoàn thiện khuôn
khổ pháp lý; nâng cao năng lực, trình độ của kiểm toán viên; tăng cường
kiểm tra, giám sát; nêu cao trách nhiệm của người đứng đầu các đoàn
kiểm toán – ông Ngô Văn Tuấn nhấn mạnh.
Đối với kiến nghị kiểm toán đến nay vẫn chưa thực hiện là do có những
kiến nghị mà đơn vị được kiểm toán đã giải thể, phá sản, pháp nhân về
hưu, chết hoặc mất tích. Đây cũng là một trong những tồn tại, hạn chế
của Luật Kiểm toán đang tiến hành tổng kết theo chỉ đạo của Bộ Chính trị
và Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh toàn khóa. Hy vọng sau khi
Luật được sửa đổi, bổ sung sẽ khắc phục những tồn tại, hạn chế vừa nêu –
Tổng Kiểm toán bày tỏ.
Giải pháp đẩy mạnh phòng chống tham nhũng tiêu
cực, mà không giảm tính năng động sáng tạo, dám nghĩ dám làm, Tổng Kiểm
toán Nhà nước cho rằng cần làm tốt 3 việc: Xây dựng được thiết kế phòng
ngừa hiệu quả, chặt chẽ để không thể tham nhũng; xây dựng thiết chế về
phát hiện, xử lý nghiêm minh, để không dám tham nhũng; xây dựng chế độ
đãi ngộ hợp lý để không muốn, không cần tham nhũng.
Để thực hiện phòng chống tham nhũng trong nội bộ ngành, Tổng Kiểm
toán Ngô Văn Tuấn khẳng định đây là nhiệm vụ được quan tâm; trong đó,
chú trọng giáo dục về chính trị, tư tưởng; kịp thời phổ biến, quán triệt
các chỉ đạo của Đảng, các văn bản mới của Nhà nước về phòng chống tham
nhũng, tiêu cực; kịp thời rà soát, thể chế hóa các văn bản của Đảng, văn
bản pháp luật mới.
Riêng năm 2022, Kiểm toán Nhà nước đã rà soát 75 văn bản liên quan
đến quy trình kiểm toán để phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực; tăng cường
kỷ cương, kỷ luật, đề cao vai trò của người đứng đầu, tổ tưởng tổ kiểm
toán, đoàn kiểm toán. Đẩy mạnh kiểm tra, giám sát, phát huy vai trò của
cơ quan thanh tra kiểm toán nhà; xử lý nghiêm những hành vi có hiện
tượng tham nhũng, tiêu cực…
Vấn đề về các đơn vị kiểm toán độc lập cũng thu hút sự quan tâm của
các đại biểu. Liên quan đến nội dung này, tham gia trả lời chất vấn với
vai trò Thành viên Chính phủ - Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho
rằng, Kiểm toán Nhà nước có quy trình chặt chẽ, chất lượng tốt; thậm chí
sử dụng nhiều công nghệ cao, công nghệ thông tin nổi trội trong hoạt
động kiểm toán. Với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản, Kiểm toán Nhà nước
là một trong những cơ quan hàng đầu về thực hiện kiểm toán và thanh
tra.
Còn đối với hệ thống kiểm toán độc lập, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho
biết, hệ thống này thực hiện theo Luật Kiểm toán độc lập, tức là cung
cấp các dịch vụ kiểm toán cho các doanh nghiệp. Đối với tổ chức cung cấp
này gồm có: những người hành nghề kiểm toán độc lập, doanh nghiệp kiểm
toán độc lập, doanh nghiệp nước ngoài mà có chi nhánh kiểm toán đặt tại
Việt Nam để thực hiện dịch vụ kiểm toán doanh nghiệp, kiểm toán báo cáo
tài chính, kiểm toán dự án đầu tư hay một công việc mà các doanh nghiệp
thuê để thực hiện.
Kiểm toán độc lập cũng sẽ phối hợp với Kiểm toán Nhà nước thông qua
về vấn đề hợp đồng trưng dụng để thực hiện kiểm toán theo yêu cầu của
Kiểm toán Nhà nước. Về phía Bộ Tài chính đã thực hiện đúng theo quy định
của Luật Kiểm toán nhà nước là quản lý chất lượng kiểm toán chứ Bộ Tài
chính không trực tiếp kiểm toán quản lý chất lượng kiểm toán thông qua
việc ban hành các cơ chế chính sách, chiến lược thông qua việc thanh
tra, kiểm tra, giám sát đối với các tổ chức kiểm toán này.
Năm qua, Bộ Tài chính đã tiến hành thanh tra, kiểm tra 20 doanh
nghiệp kiểm toán; trong đó đánh giá 11 doanh nghiệp kiểm toán độc lập
đạt yêu cầu, 7 doanh nghiệp không đạt yêu cầu, 1 doanh nghiệp yếu. Đồng
thời, tiến hành kiểm tra 62 hồ sơ kiểm toán thì đánh giá 16 hồ sơ đạt
yêu cầu, 26 hồ sơ không đạt yêu cầu, nhiều hồ sơ yếu kém. Từ đó, đình
chỉ 7 kiểm toán viên và nhắc nhở 21 kiểm toán viên, phê bình các công
ty kiểm toán.
Đến năm 2024, Bộ Tài chính có kế hoạch kiểm tra 20 đến 24 doanh
nghiệp. Bộ Tài chính tập trung nâng cao chất lượng kiểm toán độc lập
thông qua việc bồi dưỡng, tập huấn, cấp phép, thanh tra, kiểm soát việc
thực hiện theo đúng quy định của pháp luật./.
TTXVN