Chiều 26/6, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã rời Washington, bắt đầu chuyến công du
kéo dài 8 ngày tới châu Phi.
Đây là chuyến thăm đầu tiên của ông Obama tới châu lục này kể từ khi tái cử
nhiệm kỳ hai năm 2012 và là chuyến thăm thứ hai kể từ khi lên cầm quyền năm
2009.
Phóng viên TTXVN tại Washington dẫn phát biểu của Phó Cố vấn an
ninh quốc gia Ben Rhodes cho biết chuyến thăm của Tổng thống Obama phản ánh sự
nhìn nhận của Mỹ về một châu Phi đang nổi lên trở thành một trong những khu vực
quan trọng nhất của thế giới và là nơi Mỹ sẽ gia tăng can dự một cách mạnh mẽ
trong những năm tới. Ông Ben Rhodes dự báo trong 30 năm tiếp theo, châu Phi sẽ
nổi lên thành một khu vực có sự bùng nổ về phát triển kinh tế và đây sẽ là những
cơ hội cho các doanh nghiệp và công ty Mỹ.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Jay
Carney cho biết trong chuyến thăm từ 26/6 đến 3/7, Tổng thống Obama và Đệ nhất
phu nhân Michelle Obama sẽ có ba chặng dừng chân tại Senegal, Nam Phi và
Tanzania.
Theo người phát ngôn Nhà Trắng, nội dung các cuộc hội đàm của
Tổng thống Obama với các nhà lãnh đạo châu Phi trong chuyến thăm này tập trung
vào việc thảo luận cách thức thúc đẩy quan hệ của Mỹ với các nước châu Phi nói
riêng và toàn châu lục nói chung, trong đó có việc hỗ trợ phát triển kinh tế,
gia tăng trao đổi thương mại, đầu tư, an ninh lương thực, giảm nghèo đói và bệnh
tật, chống căn bệnh thế kỷ HIV/AIDS, chống khủng bố và củng cố các thiết chế dân
chủ vì lợi ích của Mỹ và các thế hệ lãnh đạo trong tương lai của châu
Phi.
Để đạt được mục tiêu này, trong chuyến thăm, Tổng thống Obama sẽ có
hàng loạt các cuộc hội đàm với các nhà lãnh đạo các nước, gặp gỡ các doanh
nghiệp và giới thanh niên, sinh viên nhằm thảo luận về mối quan hệ đối tác chiến
lược trong các vấn đề song phương, khu vực và toàn cầu.
Về lịch trình,
theo người phát ngôn Nhà Trắng, trong chặng dừng chân đầu tiên ở thủ đô Dakar
của Senegal, Tổng thống Obama và người đồng cấp chủ nhà sẽ tập trung thảo luận
về tình trạng thiếu lương thực đe dọa sự sống của hàng triệu người tại một quốc
gia vừa thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng. Senegal cũng đang có mối quan hệ hợp tác
tích cực với Mỹ trong vấn đề gìn giữ hòa bình, chống khủng bố và tình trạng
nghiện ngập ma túy.
Tại Nam Phi, ngoài việc thảo luận các vấn đề quan hệ
song phương và khu vực với Tổng thống chủ nhà Jacob Zuma, Tổng thống Obama sẽ có
chuyến thăm tới một trung tâm chữa trị bệnh HIV/AIDS và có bài phát biểu nói về
chính sách của Mỹ với châu Phi tại trường Đại học Cape Town, nơi Tổng thống Mỹ
Robert Kennedy năm 1966 từng có bài phát biểu gây tiếng vang so sánh cuộc đấu
tranh chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc Apartheid ở Nam Phi với cuộc đấu tranh
dân quyền ở Mỹ.
Tuy nhiên, được biết Tổng thống Obama chưa có kế hoạch
tới thăm nhà lãnh đạo 94 tuổi Nelson Mandela đang ốm nặng tại bệnh viện. Tại
chặng dừng chân cuối cùng ở Tandania, Tổng thống Obama sẽ tập trung thảo luận về
sự hợp tác trong lĩnh vực năng lượng và dầu khí, thăm một nhà máy điện và tiếp
xúc với lãnh đạo các doanh nghiệp.
Năm 2009, sau khi lên cầm quyền, Tổng
thống Obama chỉ có một chuyến thăm chớp nhoáng tới một nước châu Phi duy nhất là
Gana, làm thất vọng các nhà lãnh đạo của châu lục này vì trước đó họ từng hy
vọng ông Obama, chính khách da màu đầu tiên lên làm ông chủ Nhà Trắng, sẽ có sự
quan tâm đặc biệt tới châu lục Đen.
Một số nhà lãnh đạo châu Phi thậm
chí tuyên bố chính quyền Obama không quan tâm nhiều tới châu Phi như chính quyền
hai tổng thống Mỹ trước đó bởi lẽ châu lục này ít liên hệ tới an ninh quốc gia
của Mỹ. Chuyến thăm lần này của ông Obama nhằm trấn an các nước châu Phi rằng
trong lúc chuyển dịch trọng tâm chiến lược sang khu vực châu Á-Thái Bình Dương,
Mỹ vẫn coi trọng việc tăng cường quan hệ với các nước châu Phi.
Bà
Jennifer Cooke, Giám đốc chương trình châu Phi thuộc Trung tâm nghiên cứu chiến
lược và quốc tế (CSIS) ở thủ đô Washington, nhận định mặc dù trong 4 năm cầm
quyền đầu tiên, chính quyền Obama cũng đã thiết lập các mối quan hệ đối tác với
các chính phủ châu Phi, nhưng "chưa đủ lớn, chưa đầu tư đủ tiền bạc, thậm chí ít
có những sáng kiến, có chăng chỉ nhằm vào góc độ an ninh-quân sự và chống khủng
bố."
Ngoài những mục tiêu được công bố trên, các quan chức Nhà Trắng cho
biết chuyến thăm lần này của Tổng thống Obama còn nhằm gia tăng can dự và sự
hiện diện của Mỹ tại một châu lục mà ảnh hưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế
giới, Trung Quốc, đã và đang gia tăng rất mạnh, làm xói mòn vị thế của
Mỹ.
Theo thống kê, kim ngạch buôn bán hai chiều của Trung Quốc trong hơn
một thập kỷ qua đã tăng gần 20 lần, từ 11 tỷ USD năm 2000 lên 200 tỷ USD năm
2012, gấp hơn hai lần tổng kim ngạch buôn bán của Mỹ với châu lục này. Trung
Quốc trong vài năm qua đã vượt qua Mỹ trở thành đối tác thương mại lớn nhất của
châu Phi. Đầu tư của Trung Quốc vào châu lục này cũng đã đạt hơn 75 tỷ USD.
Trung Quốc giờ đây cứ 5 năm lại tổ chức một hội nghị quy tụ gần 50 nhà lãnh đạo
châu Phi để thúc đẩy quan hệ với châu lục này.
Châu Phi là châu lục có
dân số đông thứ hai thế giới, sau châu Á và lớn thứ ba trên thế giới về diện
tích sau châu Á và châu Mỹ. Châu lục này có nguồn tài nguyên khoáng sản rất
phong phú, trong đó có 17 loại khoáng sản có trữ lượng đứng đầu thế giới như kim
cương, côban, vàng, crôm và urani. Dầu mỏ và khí đốt cũng là nguồn tài nguyên
thế mạnh của châu lục Đen.
Báo Bưu điện Washington dẫn các nguồn tin từ
lực lượng mật vụ Nhà Trắng cho biết chuyến thăm của Tổng thống Obama tới châu
Phi lần này dự kiến tốn kém từ 60 triệu USD đến 100 triệu USD. Chuyến thăm châu
Phi của Tổng thống Mỹ Bin Clinton năm 1998 tốn kém 42,7 triệu
USD./.
(TTXVN)