Tại hội thảo, các ý kiến đều cho rằng, đối với doanh nghiệp khởi nghiệp, việc phát triển hoạt động kinh doanh cần nhiều vốn để biến các ý tưởng trong kinh doanh thành hiện thực. Đồng thời, cần khơi dậy tinh thần khởi nghiệp; tổ chức các khóa đào tạo về mặt lý thuyết để cho 1 dự án khởi nghiệp thành công… 

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM, thời gian qua, tình hình khởi nghiệp trên địa bàn TP đã và đang diễn ra, hòa quyện vào sự phát triển của nền kinh tế TP nói riêng và cả nước nói chung. Trong 5 năm gần đây càng được xã hội quan tâm chú ý và phát triển. Các mô hình khởi nghiệp, các hoạt động hỗ trợ diễn ra ngày càng phong phú dưới nhiều hình thức. Thu hút nhiều tổ chức, cá nhân, đặc biệt là các thanh niên sinh viên quan tâm và tham gia khởi nghiệp. Thông qua các trung tâm ươm tạo của TP hỗ trợ và phát triển nhiều công ty khởi nghiệp đi vào hoạt động và thương mại hóa các sản phẩm từ các hoạt động ươm tạo. 

Cụ thể như, Trung tâm hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp thuộc Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam TP.HCM đã có những hoạt động hỗ trợ về kết nối; Trung tâm ươm tạo Doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao thuộc Ban Quản lý khu nông nghiệp công nghệ cao TP.HCM từ năm 2009 đến nay đã ươm tạo 19 doanh nghiệp; Vườn ươm doanh nghiệp công nghệ cao thuộc Ban Quản lý Khu công nghệ cao TP.HCM tính từ năm 2006 đến tháng 5/2016 đã thu hút và hỗ trợ 30 dự án ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao. 

Tuy nhiên, nhiều ý kiến tại hội thảo đều nhìn nhận khó khăn cho doanh nghiệp khởi nghiệp hiện nay là việc tiếp cận nguồn vốn đầu tư cho công nghệ gặp nhiều khó khăn; các loại hình quỹ ươm tạo doanh nghiệp như quỹ hạt giống, quỹ đầu tư mạo hiểm chưa nhiều và chỉ gói gọn trong đối tượng thanh niên dưới 35 tuổi nên việc tiếp cận các nguồn vốn này thường khó khăn. 

Bên cạnh đó, các công ty khởi nghiệp chưa kinh nghiệm quản lý, điều hành công ty cũng như kiến thức về thuế, luật doanh nghiệp; thiếu thông tin thị trường, định hướng phát triển sản phẩm; cơ sở vật chất hiện nay chưa đáp ứng được nhu cầu của một trung tâm khởi nghiệp và không gian làm việc của giới khởi nghiệp với các công năng cơ bản; chưa có hành lang pháp lý và cơ chế chính sách đặc thù cho các hoạt động cho vay khởi nghiệp, đầu tư khởi nghiệp… 

Trước những khó khăn trên, tại hội thảo, ông Nguyễn Phước Hưng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP cho rằng TP cần có hệ sinh thái khởi nghiệp, vì đây là nơi có nhiều các cơ quan chức năng hỗ trợ doanh nghiệp về vốn, pháp lý... Bên cạnh đó, Nhà nước cần phải có cơ chế phối hợp chặt chẽ trong hệ sinh thái khởi nghiệp như cần thành lập ban chỉ đạo, hỗ trợ khởi nghiệp thay vì hiện nay phải giao cho nhiều đầu mối nên khó phát huy hết hiệu quả; cần sớm thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm, hỗ trợ cho các dự án khởi nghiệp khả thi...

Về lĩnh vực vốn, ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc Ngân hàng nhà nước chi nhánh tại TP.HCM cho biết có 4 khó khăn lớn trong tiếp cận vốn ngân hàng của doanh nghiệp khởi nghiệp. Đó là ngân hàng rất khó thẩm định tính hiệu quả của phương án kinh doanh khởi nghiệp; không có tài sản đảm bảo nợ vay; thiếu minh bạch về báo cáo tài chính, tài sản, thuế; các doanh nghiệp khởi nghiệp thường gặp khó khăn về thủ tục pháp lý, chưa có bộ máy điều hành quản trị doanh nghiệp, do đó hạn chế trong hồ sơ pháp lý để ngân hàng cấp tín dụng.

Về các giải pháp, ông Minh đề xuất như hỗ trợ cơ chế, quy định pháp luật để thành lập các quỹ đầu tư mạo hiểm, trong đó các ngân hàng có thể góp vốn đầu tư vào các quỹ này, thông qua đó đưa nguồn vốn vay đến cho các doanh nghiệp có nhu cầu. Theo ông Minh, sự xuất hiện các quỹ đầu tư mạo hiểm đáp ứng yêu cầu vốn của doanh nghiệp cũng như chấp nhận các rủi ro cao hơn so với quy định của hệ thống ngân hàng. 

“Sự xuất hiện của quỹ đầu tư mạo hiểm có thể giải quyết bài toán về vốn cho các doanh nghiệp khởi nghiệp, đồng thời có thể hỗ trợ, cung cấp tư vấn về các mặt thị trường đầu ra, hồ sơ pháp lý, quản trị doanh nghiệp, kê khai thuế, báo cáo tài chính.. để đảm bảo cho các doanh nghiệp có đủ cơ sở để hoạt động hiệu quả” – ông Nguyễn Hoàng Minh khẳng định; đồng thời đề nghị TP cần thành lập các trung tâm chuyên ngành để thẩm định, đánh giá khách quan, cơ sở khoa học về các dự án, các ý tưởng sáng tạo. Cần có cơ chế hỗ trợ hoạt động của các doanh nghiệp khởi nghiệp. Tổ chức các gói tín dụng ưu đãi cho các doanh nghiệp khởi nghiệp trong các lĩnh vực, ngành nghề ưu iên, các ngành nghề mũi nhọn.

TS Huỳnh Thanh Điền, Trường ĐH Ngoại ngũ – Tin học TP.HCM cho rằng giải pháp để thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp là cần tạo lập động cơ và ươm tạo các ý tưởng khởi nghiệp. Cụ thể, các chính sách của nhà nước cần hướng đến tạo lập đẩy đủ các thành phần của hệ sinh thái khởi nghiệp bao gồm các tổ chức hoạt động khơi dậy tinh thần khởi nghiệp, đến các tổ chức ươm tạo, các tổ chức phụ trợ cho hoạt động của công ty khởi nghiệp. Việc khơi dậy tinh thần khởi nghiệp cần sự tham gia đồng bộ từ phía gia đình, nhà trường, tổ chức xã hội và nhà nước.

Ông Trần Vinh Nhung, Phó Giám đốc Sở Công thương TP thì cho rằng khi công nghệ thông tin phát triển. Các doanh nghiệp khởi nghiệp hướng tới ứng dụng công nghệ thông tin, nên đa số những doanh nghiệp này không cần vốn nhà nước, mà khi có ý tưởng tốt, các nhà đầu tư mạo hiểm, Quỹ đầu tư mạo hiểm,.. sẽ tham gia đầu tư. Vì vậy, cần tạo môi trường kinh doanh là điều kiện cần thiết cho các doanh nghiệp khởi nghiệp./.

Trần Thụy Du