Nhiều người hâm mộ "Die Mannschaft" đã tự hào rằng nếu như Brazil có Neymar, Argentina có Messi, Bồ Đào Nha có Ronaldo thì Đức sở hữu một đội bóng. Nhưng đội bóng đó cũng chẳng phải được sinh ra chỉ sau một đêm, mà là thành quả của hơn một thập kỷ làm bóng đá một cách bài bản của người Đức.

Cách đây hơn một thập kỷ, bóng đá Đức đã phải trải qua những tháng ngày đen tối sau một thời kỳ thăng hoa với đỉnh cao là chức vô địch World Cup 1990 và Euro 1996.

Tại World Cup 1998, họ bị hiện tượng Croatia đánh bại 3-0 ở tứ kết trước khi bị loại hai năm sau đó tại Euro mà không thắng nổi một trận nào. Đỉnh điểm của thất vọng thời điểm ấy với liên đoàn bóng đá Đức DFB và người hâm mộ có lẽ là thảm bại 5-1 trên sân nhà năm 2001 trước đội tuyển Anh. Cú hat-trick của Michael Owen ngày ấy như một cú đấm mạnh vào niềm tự hào của bóng đá Đức và buộc DFB phải có một kế hoạch cải tổ cách làm bóng đá nhằm chấm dứt những kết quả thất vọng liên tiếp.

Đó là một sự thay đổi toàn diện trong cách làm bóng đá, với việc thay đổi chiến thuật, cải tạo cơ sở vật chất và quan trọng nhất: đào tạo bóng đá trẻ một cách chuyên nghiệp. Vào năm 2013, giám đốc thể thao của DFB khi ấy là Robin Dutt đã tuyên bố: “Chúng tôi có dân số 80 triệu người nhưng trước năm 2000 tôi nghĩ chẳng ai chú ý tới những tài năng. Nhưng giờ đây chúng tôi chú ý tới tất cả.”

Khác với cách làm truyền thống của nhiều nước châu Âu khi việc phát hiện và nuôi dưỡng tài năng thường được giao phó cho các câu lạc bộ - với lò đào tạo của Ajax (Hà Lan) hay Barcelona (Tây Ban Nha) là những ví dụ thành công điển hình - Đức đã triển khai một chương trình bóng đá trẻ trên toàn quốc từ năm 2002.

Những đứa trẻ từ 6 tuổi trở lên khi tham gia chương trình sẽ được dạy những kỹ năng cơ bản bóng đá bởi những huấn luyện viên đã được cấp bằng DFB. Khi lên 8 tuổi, các chuyên gia săn lùng tài năng sẽ theo dõi xem liệu các cầu thủ nhí có đủ phẩm chất để được một câu lạc bộ thu nhận hay không. Với việc sớm được học bóng đá bài bản và chơi trong một hệ thống chiến thuật giống nhau qua nhiều cấp độ đội tuyển khiến các tài năng của bóng đá Đức không hề bỡ ngỡ khi được khoác áo đội tuyển quốc gia.

Vào năm 2013, tờ The Guardian của Anh đã cất công tìm hiểu về hệ thống đào tạo này của Đức khi Bundesliga thể hiện sự thống trị tại Champion League với trận chung kết toàn Đức giữa Bayern Munich và Borussia Dortmund. Kết quả mà họ rút ra được là Anh - nơi sản sinh ra bóng đá - đã quên đi rằng mình cần có người để dậy bóng đá.

Nếu như Đức sở hữu tới 28.400 huấn luyện viên bằng B, 5.50 bằng A và 1.070 bằng chuyên nghiệp thì các con số này của Anh lần lượt chỉ là 1.759, 895 và 115! Trong khi liên đoàn bóng đá Anh FA dựa cả vào các câu lạc bộ trong việc đào tạo trẻ thì DFB lại nhìn nhận sự việc theo một hướng khác: “Nếu chúng tôi hỗ trợ các câu lạc bộ thì chúng tôi cũng đang giúp chính mình, bởi các cầu thủ lên tuyển tới từ chính các câu lạc bộ.”

Đó là lý do mà Đức đã tích cực hỗ trợ các câu lạc bộ trong việc nuôi dưỡng tài năng bóng đá trẻ. Theo thống kê, các câu lạc bộ chuyên nghiệp của Bundesliga đã dành ra trung bình khoảng 85 triệu euro mỗi năm trong giai đoạn 2002 tới 2010 cho công tác huấn luyện trẻ

Giờ đây, thành tích của "Die Mannschaft" tại các giải đấu lớn cho thấy họ đã đi đúng hướng và đang gặt hái quả ngọt. Kể từ khi lọt vào bán kết World Cup 2006 được tổ chức tại sân nhà với lối chơi tấn công đẹp mắt dưới thời Jurgen Klinsmann. đội tuyển Đức của Joachim Low đã có hai lần vào bán kết (World Cup 2010, Euro 2012) và một lần vào chung kết Euro (2008).

Trong đội hình họ mang tới World Cup lần này, bên cạnh những cựu binh ở độ chín như Lahm, Schweinsteiger hay Neuer... là những cầu thủ trẻ nhưng đã nổi lên như những tài năng hàng đầu thế giới ở vị trí của mình và đã chơi bóng đá đỉnh cao được vài năm. Đó là Toni Kroos (24 tuổi), Thomas Mueller (24), Mesut Oezil (25), Mario Goetze (20), Andre Schurrle (23) hay Julian Draxler (20).

Trong số này, Mueller, Kroos và Schurrle đã trực tiếp lập công giúp Đức nhấn chìm Brazil một cách tủi hổ với tỉ số 7-1. Và đó là họ còn không thể mang tới World Cup hai tài năng khác là Marco Reus (24) và Holger Badstuber (25) do chấn thương!

Thuật ngữ “Mineirazo” đã được người Brazil dùng để mô tả lại đêm kinh hoàng diễn ra tại sân Estadio Mineirao, khi giấc mơ vàng lần thứ sáu của 200 triệu người Brazil bị “xe tăng Đức” nghiền nát một cách không thương tiếc. Báo chí nước này ví von thảm họa mà David Luiz và các đồng đội phải hứng chịu như thất bại lịch sử của đội tuyển quốc gia Brazil tại sân Maracana trước Uruguay năm 1950.

Thực tế, các dấu hiệu tồi tệ đã xuất hiện từ lúc Neymar gục ngã đau đớn trong trận tứ kết trước Colombia và bầu không khí u ám bao trùm lên cả Brazil. Khi mà một quốc gia từng năm lần vô địch thế giới, từng sản sinh ra những cái tên kiệt xuất như Pele, Garrincha, Zico, Romaria, Ronaldo... lại phó mặc hết hy vọng vào một cầu thủ 22 tuổi và chỉ mới chơi bóng đỉnh cao tại châu Âu một mùa giải, thất bại trước một tuyển Đức có lối chơi khoa học là điều không khó hiểu. Dù rất tài năng nhưng nếu sinh sớm 10 năm, hẳn Neymar cũng phải dự bị cho những Ronaldo, Ronaldinho, Rivaldo hay Kaka ở đội tuyển Brazil.

Nhưng đây cũng chính là cơ hội để họ đứng lên và tái sinh từ đống tro tàn giống con phượng hoàng trong truyền thuyết. Chính phủ của bà Dilma Rousseff đã chi ra hàng tỷ USD để tổ chức World Cup và vấp phải sự phản đối của người dân, song có lẽ sẽ chẳng mấy người lên tiếng nếu một phần nhỏ trong đó được sử dụng để xây dựng hệ thống đào tạo trẻ sau vụ “Mineirazo.”

Đức không phải nước duy nhất thành công với mô hình này, khi đội tuyển Bỉ cũng đã kiên trì theo đuổi bóng đá trẻ trong hơn một thập kỷ. Từ chỗ là nước chủ nhà đầu tiên không thể vượt qua vòng bảng tại Euro 2000, Bỉ giờ đây đã tiến sâu tới tứ kết World Cup 2014 với một thế hệ vàng của những Hazard, Witsel, Courtois, De Bruyne hay Lukaku...

Đã tới lúc người Brazil cần hành động, nếu muốn tránh một “Mineirazo” khác trong tương lai./.

(Vietnam+)