Đại sứ Vũ Đăng Dũng, Trưởng Phái đoàn đại diện Thường trực Việt Nam tại ASEAN,
trả lời phỏng vấn nhân kỷ niệm lần thứ 46 ngày thành lập ASEAN.
- Xin Đại sứ cho biết ý nghĩa của việc kỷ niệm ngày thành lập ASEAN (8/8)
năm nay và triển vọng của việc hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN
vào năm 2015?
- Đại sứ Vũ Đăng Dũng: Kỷ niệm ngày
thành lập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á hàng năm là dịp để nhìn nhận lại
chặng đường đã đi qua và xác định những yêu cầu cho bước đi tới. Năm nay, ASEAN
kỷ niệm lần thứ 46 ngày thành lập (8/8/2013) trong bối cảnh Hiệp hội đang trong
giai đoạn nước rút tiến gần đến đích hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015.
Sau gần 5 năm triển khai Lộ trình xây dựng Cộng đồng, đến nay ASEAN đã
đạt được những kết quả đáng khích lệ trên cả 3 trụ cột trong đó nổi bật về kinh
tế đã có 74,5% biện pháp được thực hiện và cùng với quyết tâm cao của các nước
thành viên, có thể kỳ vọng năm 2015 sẽ đánh dấu mốc son ghi nhận ASEAN hoàn
thành phần lớn các chỉ tiêu quan trọng đã đề ra, từ đó tạo cơ sở vững chắc đề ra
phương hướng, bước đi dài hạn để tiếp nối lộ trình và nhân lên sự phát triển cao
hơn của Hiệp hội trong giai đoạn tiếp theo.
Tuy nhiên, để hiện thực hóa
tầm nhìn 2015 trong lúc thời gian không còn nhiều, vẫn còn một khối lượng công
việc rất lớn cần được khẩn trương triển khai. Tình hình mới ở khu vực châu
Á-Thái Bình Dương và Đông Nam Á chuyển biến nhanh chóng và có tác động mạnh mẽ
đang tạo ra cả những cơ hội và thách thức không nhỏ đòi hỏi ASEAN cần nhạy bén
nắm bắt, hóa giải nhất là đối với việc không ngừng củng cố và giữ vững môi
trường hòa bình, ổn định, hợp tác cùng phát triển.
Hơn bao giờ hết, các
nước thành viên cần thể hiện quyết tâm chính trị và cam kết cao hơn trong việc
tăng cường đoàn kết, thống nhất nội khối, phát huy vai trò, tiếng nói chủ đạo ở
khu vực; đồng thời dành ưu tiên và nguồn lực thỏa đáng đẩy nhanh hơn nữa việc
triển khai các mục tiêu then chốt như tăng cường liên kết kinh tế nội khối, nâng
cao kết nối ASEAN và giữa ASEAN với khu vực Đông Á, thu hẹp khoảng cách phát
triển, bảo đảm phát triển bền vững và đồng đều.
ASEAN cũng cần tiếp tục
mở rộng và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ với các nước đối tác bên ngoài nhằm tranh
thủ tối đa các nguồn lực hỗ trợ cho xây dựng Cộng đồng và tạo dựng các mối quan
hệ gắn kết đóng góp hữu hiệu vào việc bảo đảm hòa bình, an ninh và phát triển ở
khu vực.
Có thể nói, ưu tiên hàng đầu đối với ASEAN hiện nay và trong
thời gian hai năm tới là cần có nỗ lực rất lớn với quyết tâm chính trị và nguồn
lực cần thiết để hoàn thành các mục tiêu xây dựng Cộng đồng đã đề ra; đồng thời
cũng cần bắt đầu chuẩn bị cho tương lai phát triển của Hiệp hội trong giai đoạn
sau 2015, nhất là việc xây dựng tầm nhìn, mục tiêu và kế hoạch tiếp theo trên
một nền tảng liên kết, mức độ hợp tác khu vực cao hơn, đưa ASEAN tiếp tục vững
bước phát triển trở thành một thực thể chính trị-kinh tế ngày càng quan trọng ở
khu vực và trên toàn cầu.
- Để đóng góp vào các nỗ lực chung xây
dựng Cộng đồng ASEAN, Việt Nam sẽ làm gì để tiếp tục phát huy vai trò nước thành
viên “tích cực, chủ động, có trách nhiệm” của ASEAN trong việc thúc đẩy Cộng
đồng ASEAN đoàn kết, vững mạnh vì hòa bình, an ninh và phát triển của khu vực?
- Đại sứ Vũ Đăng Dũng: Kỷ niệm 46 năm ASEAN cũng
là tròn 18 năm Việt Nam chính thức trở thành thành viên ASEAN (28/7/1995). Trong
18 năm qua, chúng ta đã từng bước tham gia sâu rộng vào tất cả các cơ chế hợp
tác và tích cực đóng góp trong nhiều vấn đề chung của ASEAN, ghi đậm dấu ấn Việt
Nam trong các giai đoạn phát triển quan trọng của Hiệp hội. Mới đây nhất là việc
ta hoàn thành tốt vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2010, thúc đẩy hiện thực hóa tầm
nhìn về Cộng đồng ASEAN bằng hành động cụ thể, tạo đà quan trọng cho việc triển
khai trong những năm tiếp theo đến 2015. Ta cũng có nhiều sáng kiến, đóng góp có
giá trị, góp phần nâng cao vai trò của ASEAN đối với hòa bình, ổn định ở khu vực
trong đó có hòa bình, an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông. Với những đóng
góp đó, có thể nói vai trò, tiếng nói của Việt Nam đang ngày càng được các nước
thành viên và các đối tác coi trọng và đánh giá cao.
Trước yêu cầu phát
triển của đất nước và triển vọng hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015, vị thế
ASEAN ngày càng có ý nghĩa quan trọng đối với ta. Một ASEAN lớn mạnh, ổn định và
liên kết chặt chẽ sẽ là nhân tố thiết yếu cho tương lai an ninh và phát triển
của khu vực trong đó có an ninh và phát triển của Việt Nam. Ta có lợi ích thiết
thực đóng góp vào việc hình thành Cộng đồng ASEAN nhằm tạo dựng, duy trì môi
trường thuận lợi cho phát triển đất nước và đây là cầu nối không thể thiếu được
để triển khai đường lối đối ngoại hội nhập quốc tế toàn diện trong thời gian
tới.
Theo đó, chúng ta cần phát huy hơn nữa vai trò “chủ động, tích cực,
có trách nhiệm” trong tham gia, đóng góp vào thúc đẩy các mục tiêu xây dựng Cộng
đồng của Hiệp hội. Trên hết, cần đề cao, tiếp tục coi trọng việc duy trì và củng
cố đoàn kết, thống nhất nội khối làm cơ sở phát huy vai trò trung tâm của ASEAN
trong giải quyết các vấn đề liên quan ở khu vực, nhất là các thách thức đang nổi
lên, qua đó đóng góp hữu hiệu bảo đảm hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực.
Cần thúc đẩy “văn hóa thực thi” trong ASEAN, tích cực thực thi các cam kết, thỏa
thuận và nghĩa vụ thành viên nhằm triển khai Lộ trình xây dựng Cộng đồng đúng
tiến độ trong đó chú trọng giữ vững đà tăng trưởng năng động của khu vực và hoàn
thành Cộng đồng Kinh tế ASEAN làm nòng cốt cho Cộng đồng ASEAN tương
lai.
Ngoài ra, cần đóng góp mở rộng và đẩy mạnh hợp tác trên các lĩnh vực
quan trọng như nâng cao kết nối trong khu vực và với bên ngoài, thu hẹp khoảng
cách phát triển, tăng cường hợp tác Mekong, đưa quan hệ đối ngoại của ASEAN phát
triển cả về bề rộng và chiều sâu thiết thực hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng. Đặc
biệt, cũng cần đảm nhiệm tốt vai trò nước điều phối quan hệ ASEAN-EU, góp phần
đưa hợp tác 2 bên lên tầm cao mới.
Những thành công và đóng góp của ta
trong 18 năm tham gia ASEAN là nền tảng và hành trang không thể thiếu để chúng
ta tiếp tục triển khai đường lối đối ngoại coi trọng hợp tác ASEAN trong thời
gian tới, góp phần thiết thực vào mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015
và chuẩn bị cho giai đoạn phát triển tiếp theo.
- Trước tình hình
đang đặt ra cho ASEAN hiện nay và trong thời gian tới, xin Đại sứ cho biết vai
trò của Ủy ban các Đại diện Thường trực tại ASEAN (CPR) cũng như nhiệm vụ của
Phái đoàn ta trong việc thúc đẩy thực hiện các mục tiêu và lợi ích chung của
Hiệp hội?
- Đại sứ Vũ Đăng Dũng: Với chức
năng-nhiệm vụ chính là điều phối chung hợp tác ASEAN, Ủy ban các Đại diện Thường
trực tại ASEAN (CPR) đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy triển khai
hợp tác ASEAN, nhất là trong giai đoạn xây dựng Cộng đồng. Kể từ khi đi vào hoạt
động từ năm 2009, CPR đã bước đầu làm tốt vai trò đầu mối phối hợp trong việc
theo dõi, thúc đẩy triển khai các chương trình, kế hoạch xây dựng Cộng đồng
ASEAN trên các lĩnh vực chính trị-an ninh, kinh tế, văn hóa-xã hội, kết nối
ASEAN; hỗ trợ hoạt động của các Bộ trưởng Ngoại giao và Bộ trưởng chuyên ngành
trong các Hội đồng Cộng đồng; thúc đẩy hợp tác với các nước Đối thoại và Đối tác
bên ngoài; phối hợp với Ban Thư ký ASEAN phục vụ các hoạt động hợp tác ASEAN...
Tuy nhiên, tình hình thực tế đang đòi hỏi CPR cần nhanh chóng tăng cường
năng lực, nguồn lực để có thể đảm đương đầy đủ các chức năng theo Hiến chương,
đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra trong giai đoạn nước rút xây dựng Cộng đồng.
Ngay sau khi được thành lập năm 2009 trong khuôn khổ CPR, Phái đoàn Đại
diện Thường trực nước ta tại ASEAN một mặt đã tích cực đóng góp vào các hoạt
động chung của một cơ chế mới, triển khai các chức năng- nhiệm vụ giao cho CPR
nhằm phát huy vai trò điều phối công tác xây dựng Cộng đồng ASEAN trên các lĩnh
vực, mặt khác phục vụ tốt việc triển khai hiệu quả chính sách và sự tham gia của
Việt Nam trong ASEAN, trong đó có thành công chung của năm Chủ tịch ASEAN 2010.
Trong giai đoạn hiện nay và thời gian tới, Phái đoàn ta đặt trọng tâm
đóng góp vào việc triển khai các nhiệm vụ, ưu tiên của ta thúc đẩy xây dựng Cộng
đồng ASEAN vào năm 2015. Theo đó, Phái đoàn ta sẽ tiếp tục chủ động, tích cực
tham gia vào hoạt động điều phối của CPR, nhất là tăng cường năng lực và phối
hợp hiệu quả giữa CPR với các cơ quan chuyên ngành của ASEAN, thúc đẩy triển
khai đồng đều Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN trên cả 3 trụ cột Chính trị-An
ninh, Kinh tế, Văn hóa-Xã hội, nâng cao kết nối ASEAN, tăng cường hợp tác với
các nước Đối thoại thông qua các cơ chế tại Jakarta.
Bên cạnh đó, Phái
đoàn ta phát huy vai trò cơ chế thường trực phối hợp chặt chẽ với các cơ quan
trong nước hỗ trợ và thúc đẩy triển khai các lợi ích, thỏa thuận của Việt Nam
trong hợp tác ASEAN cũng như làm tốt công tác thông tin, dự báo tình hình và
kiến nghị chính sách của ta đối với ASEAN.
Ngoài ra, với việc Việt Nam
đảm nhậm chức Tổng Thư ký ASEAN (1/2013-12/2017), Phái đoàn ta có trách nhiệm
tích cực hỗ trợ, phối hợp với Ban Thư ký ASEAN thực hiện các chức năng-nhiệm vụ,
nhất là tăng cường năng lực và đóng góp hiệu quả của Ban Thư ký đáp ứng yêu cầu
thúc đẩy các mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN./.
Việt Tú (Vietnam+)