Thứ Sáu, 20/12/2013 15:29'(GMT+7)
10 nghiên cứu khoa học của năm 2013
Năm
qua thế giới đã chứng kiến sự xuất hiện của hàng loạt các
thành tựu khoa học có ảnh hưởng lớn tới cả nhân loại. Để
tổng kết năm, tờ Sydney Morning Herald đã thống kê 10 sự kiện
đáng chú ý nhất.
1. Tàu Voyager rời Thái dương hệ
Tháng
9 vừa qua, tàu vũ trụ Voyager 1 của Cơ quan hàng không vũ trụ
Mỹ (NASA) đã trở thành vật thể nhân tạo đầu tiên rời Thái
dương hệ của chúng ta và đi vào thế giới khác.
Con
tàu được phóng lên vào năm 1977 với mục tiêu đi tới sao Mộc và
sao Thổ, tới nay đã ở cách Mặt trời 19 tỷ km. Các nhà khoa
học đã lắng nghe các rung động phát đi từ lớp plasma bao quanh
Voyager - các âm thanh vọng lại từ không gian giữa các vì sao, sau
khi lớp plasma này bị một cơn sóng Mặt trời lớn đập vào trong
tháng 4. Các rung động cho phép các nhà khoa học tính toán độ
dày của lớp plasma. Dựa vào sự khác biệt về giá trị độ dày
này, họ kết luận rằng Voyager không còn ở trong Thái dương hệ
nữa.
2. CO2 đạt đỉnh mới
Hồi
tháng 5, mức độ khí CO2 ở bầu khí quyển của Trái đất đã
chạm mốc kỷ lục, lần đầu tiên vượt qua ngưỡng 400 ppm. Con số
này vượt xa so với mức tối đa 350 ppm mà một số nhà khoa học và các nhóm
môi trường khẳng định là giới hạn CO2 tồn tại an toàn trong bầu khí
quyển. Chỉ vài tháng sau đó, Ủy ban liên chính phủ về biến đổi
khí hậu (IPCC) thấy rằng ảnh hưởng của con người lên hệ thống
khí hậu Trái đất đang trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết. Chúng
ta hiện chắc chắn tới 95% rằng con người đã gây ra hiện tượng
Trái đất ấm lên.
3. Nhân bản vô tính tế bào gốc của con người
Hồi
tháng 5, các nhà nghiên cứu đã sử dụng kỹ thuật nhân bản vô
tính vốn dùng trong điều trị bệnh để lần đầu tiên tạo ra một
tế bào gốc phôi của con người. Tiến trình liên quan gồm việc
lấy phần nhân, vốn chứa vật liệu di truyền, từ một tế bào
bình thường rồi chuyển nó vào một trứng chưa thụ tinh đã bị
loại bỏ nhân.
Dù
hướng nhân bản vô tính này từng được sử dụng trên loài chuột
và khỉ, người ta chưa từng thành công khi thử nghiệm trên tế
bào người. Phát hiện mới có thể mở ra hướng đi mới trong việc
điều trị các căn bệnh nan y vô phương cứu chữa hiện nay. Tuy
nhiên tiến trình nhân bản yêu cầu sử dụng trứng hiến tặng, vốn
không dễ kiếm và có thể đặt ra các vấn đề về đạo đức.
4. Miếng thịt burger đắt nhất thế giới
Miếng
thịt bò băm (burger) đầu tiên được nuôi trong phòng thí nghiệm
đã được mang ra nấu và ăn trong một cuộc họp báo ở London, Anh,
trong tháng 8 năm nay. Miếng thịt này là sản phẩm do các nhà
khoa học tại Đại học Maastricht ở Hà Lan tạo ra, thông qua chương
trình nghiên cứu do Google bỏ vốn.
Sử
dụng tế bào gốc trích xuất từ 2 con bò, các nhà khoa học đã
nuôi lớn các tế bào, biến chúng thành các sợi cơ. Các sợi cơ
thu được sau đó được ép lại, trộn với vụn bánh mỳ, gia vị
và màu thực phẩm để trở thành miếng thịt nhân tạo. Thứ người
ta thu được là một miếng burger có giá siêu đắt, lên tới gần
500.000 USD, với hương vị "gần giống thịt", theo nhận xét của
những người đã ăn thử.
 Miếng burger đầu tiên làm từ thịt nhân tạo của thế giới
|
5. Tìm ra hướng chặn đứng HIV
Một
đứa trẻ sinh ra với HIV và được điều trị ngay bằng hàng loạt
thuốc kháng virus trong 18 tháng đầu đời được phát hiện không
còn virus trong cơ thể, dù không tiếp tục sử dụng thuốc trong 12
tháng liên tiếp. Các kiểm tra tìm kháng thể HIV-1 đều cho kết
quả âm tính.
Tuy
nhiên các nhà khoa học hiện vẫn băn khoăn không biết đứa trẻ,
được đặt cho biệt danh là "bé Mississippi" này, đã thực sự
được chữa khỏi HIV hay chưa.
6. Tìm thấy dấu hiệu sự sống cổ xưa nhất
Các
nhà khoa học làm việc ở khu vực Pilbara tại Tây Australia đã
tìm thấy một hóa thạch cổ xưa nhất từ trước tới nay, được
tạo thành từ một đám vi trùng đã sống cách đây 3,5 tỷ năm.
Hóa
thạch của quần thể vi trùng này được các nhà khoa học từ
Đại học Old Dominium của Australia tìm thấy trong một khối sa
thạch. Kết quả kiểm tra cho thấy hóa thạch là dấu hiệu cổ xưa
nhất về sự sống trên Trái đất.
7. Di hài đức vua nằm trong bãi đỗ xe
Hồi
tháng 2 năm nay, các mẩu xương của vua Anh Richard III đã được
phát hiện tại quanh một bãi đậu xe ở vùng Leicester của nước
này, hơn 500 năm sau khi ông chết. Kết quả kiểm tra phóng xạ
carbon, kiểm tra di truyền và phân tích xương đều xác nhận đó
là di cốt của ông.
8. Phục sinh ếch tuyệt chủng
Tháng
3/2013, các nhà khoa học Australia thông báo họ đã thành công
trong việc nuôi các tế bào gốc có chứa gene di truyền của một
loài ếch đã tuyệt chủng. Thành tựu trên là bước đi đầu tiên
trong dự án Lazarus, nhằm đưa loài ếch trên trở lại cuộc sống.
Loài
ếch được phục sinh có tên khoa học là Rheobatrachus silus, có đặc tính
kỳ lạ là chứa trứng trong dạ dày. Có nguồn gốc tại Queenland, chúng đã
tuyệt chủng từ giữa những năm 1980.
Nghiên cứu đã được tạp chí Time đánh giá là một trong 25 nghiên cứu, phát minh hàng đầu của năm.
9. Thuốc mới chống cúm
Trong
tháng 2, các nhà khoa học từ Tổ chức nghiên cứu Khoa học và
Công nghiệp Thịnh vượng chung nói rằng họ đã tham gia thiết kế
một loại thuốc chống cúm mới, có khả năng ngăn không cho nhiều
loại cúm lây lan, gồm cả các loại kháng thuốc.
Để
lây nhiễm vào tế bào của chúng ta, cúm thường bám vào các
thành phần đường trên bề mặt tế bào và sau đó phải loại bỏ
đường để lây lan. Thuốc mới hoạt động bằng cách cản trở không
cho virus loại bỏ đường, qua đó ngăn không cho nó lây lan sang tế
bào khỏe.
10. Tìm thấy núi lửa lớn nhất thế giới
Hồi
tháng 9 năm nay, các nhà khoa học đã tìm thấy ngọn núi lửa
lớn nhất Trái đất, nằm dưới Thái Bình Dương. Núi lửa mang tên
Tamu Massif, bao gồm một vòm tròn lớn đơn lẻ có hình dáng giống cái
khiên, được hình thành từ lớp nham thạch đông cứng lại sau đợt phun trào
cách đây khoảng 144 triệu năm.
Núi
lửa có bề rộng 650 km nhưng chỉ cao khoảng 4 km, diện tích khoảng 2,5
triệu km2. Tamu hoạt động mạnh cách đây khoảng 144 triệu năm, vào đầu
Kỷ Phấn trắng.
Theo Thể thao & Văn hóa