Chiều 20/6, cho ý kiến về dự án Luật Địa chất và khoáng
sản, một số đại biểu Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo áp dụng tối đa
các cơ chế thị trường trong hoạt động khai thác khoáng sản.
ĐẢM BẢO TÍNH THỐNG NHẤT
Về dự án Luật Địa chất và khoáng sản, đại biểu Nguyễn Văn An, Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH)
tỉnh Thái Bình cho biết, sau 13 năm thi hành, Luật Khoáng sản 2010 có
một số bất cập, một số quy định không còn phù hợp như quy hoạch, điều
tra, thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng khoáng sản còn bất cập, thiếu
đồng bộ, chưa có sự gắn kết. Bên cạnh đó, quy định về thăm dò, khai
thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường chưa phù hợp với thực
tiễn, chưa có quy định về điều tra cơ bản địa chất…
Một số luật liên quan đến lĩnh vực địa chất khoáng sản đã được sửa
đổi như: Luật Đấu giá tài sản, Luật Đầu tư, Luật Ngân sách nhà nước,
Luật Đất đai… Cần phải rà soát sửa đổi để đảm bảo tính thống nhất của hệ
thống pháp luật.
Tại khoản 4 Điều 4 của dự án Luật Địa chất và khoáng sản về chính
sách của Nhà nước về địa chất, khoáng sản quy định: “Nhà nước dành một
phần kinh phí từ tiền cấp quyền khai thác khoáng sản để tăng cường cho
công tác điều tra, đánh giá khoáng sản biển, khoáng sản ẩn sâu, thăm dò
khoáng sản”.
Đại biểu Nguyễn Minh Sơn, Đoàn ĐBQH tỉnh Tiền Giang cho biết, theo
quy định của Luật hiện hành, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản thực
hiện nộp 70% cho ngân sách Trung ương, 30% cho ngân sách địa phương đối
với Giấy phép do Trung ương cấp; 100% cho ngân sách địa phương đối với
Giấy phép do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cấp. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn
thảo rà soát quy định của dự thảo Luật về tỷ lệ trích kinh phí phù hợp
với nguyên tắc nộp các khoản thu về ngân sách trung ương hoặc địa
phương. Hoặc có thể sửa lại thành "Nhà nước bố trí ngân sách để tăng
cường cho công tác điều tra, đánh giá khoáng sản biển, khoáng sản ẩn
sâu, thăm dò khoáng sản".
Về quy định Chính phủ hướng dẫn thi hành, đại biểu cho rằng có quá
nhiều nội dung giao Chính phủ. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo rà
soát lại, những nội dung nào cần cụ thể hóa quy định luôn trong dự thảo
Luật, hạn chế tối đa việc khi Luật ban hành có hiệu lực rồi phải chờ
nghị định, thông tư hướng dẫn.
QUY ĐỊNH HOẠT ĐỌNG KHAI THÁC CÁT LÒNG SÔNG
Tại Khoản 19 Dự thảo Luật quy định về “Khai thác khoáng sản là hoạt
động nhằm đưa khoáng sản ra khỏi nơi thành tạo tự nhiên, bao gồm xây
dựng cơ bản mỏ, khai đào, chế biến khoáng sản và các hoạt động khác có
liên quan trong dự án đầu tư khai thác khoáng sản”, Đại biểu Nguyễn Công
Long, Đoàn ĐBQH Đồng Nai đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bỏ cụm từ
“chế biến khoáng sản”.
Lý giải về việc này, Đại biểu Nguyễn Công Long, chế biến khoáng sản
là công đoạn hoạt động sau khi đã khai thác và được định nghĩa riêng
Khoản 20, Điều 3. Trường hợp nếu gộp chung sẽ trùng lặp nội dung tại 2
Khoản 19 và 20 của Dự thảo Luật. Đồng thời, còn mâu thuẫn với điều 4, 5
và 6 quy định thuế tài nguyên xác định trên cơ sở sản lượng tài nguyên,
giá tính thuế tài nguyên của Luật Thuế tài nguyên số 45/2009/QH12, mà
sản lượng tài nguyên và giá tính thuế tài nguyên là sản lượng và giá của
khoáng sản nguyên khai tại mỏ, đã khai thác nhưng chưa qua chế biến.
Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét bổ sung quy định về quy
hoạch thăm dò, khai thác, chế biến cát biển thay thế cát sông nhằm phục
vụ nhu cầu sử dụng cát biển trong tương lai. Vì hiện nay trữ lượng cát
sông chưa đáp ứng được nhu cầu xây dựng và đang gây ảnh hưởng môi
trường, biến đổi dòng chảy, sạt lở nhà cửa, đê điều, công trình xây dựng
do khai thác lạm dụng.
Cho ý kiến về quy định hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông phải
dựa trên nguyên tắc về khả năng bồi hoàn của tự nhiên để phòng chống rủi
ro sạt lở lòng bờ, bãi sông và các công trình khác cần được bảo vệ tại
điểm c khoản 1 Điều 90, Đại biểu Nguyễn Văn Dương, Đoàn ĐBQH tỉnh Tiền
Giang cho rằng, quy định như dự thảo luật địa phương không thể cấp phép
khai thác được vì không có khả năng đánh giá khả năng bồi hoàn của tự
nhiên, do phải đánh giá trên cả lưu vực sông.
Ngoài ra, dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản cần phải áp dụng tối đa
các cơ chế thị trường như đấu giá, đầu thầu trong hoạt động khai thác
khoáng sản, nhằm hạn chế tới mức tối thiểu tình trạng “xin - cho” quyền
khai thác khoáng sản.
Đại biểu đề xuất tất cả các quyền khai thác khoáng sản phải được cấp
thông qua đấu giá quyền khai thác khoáng sản hoặc đấu thầu thực hiện dự
án khoáng sản, trừ khu vực chứa khoáng sản năng lượng, phóng xạ, hạt
nhân, khu vực khoáng sản tại vành đai biên giới quốc gia, khu vực chiến
lược về quốc phòng, an ninh./.
TTXVN