Bảo hiểm nông nghiệp là một chủ trương có ý nghĩa rất lớn của Đảng và Nhà nước ta đối với kinh tế - xã hội nói chung và đời sống người nông dân nói riêng, bởi hơn 70% dân số Việt Nam làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp. Với ý nghĩa đó, Chương trình thí điểm bảo hiểm nông nghiệp đã được triển khai mạnh mẽ và nhận được sự hưởng ứng tích cực của các tầng lớp nhân dân.

Là quốc gia sản xuất nông nghiệp, mỗi năm, thiên tai, dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi cướp đi từ 13 đến 15 nghìn tỷ đồng, trong khi tỷ trọng tham gia bảo hiểm của nông dân rất thấp, chưa tới 1% tổng diện tích cây trồng, vật nuôi. Dù hàng năm ngân sách nhà nước đã hỗ trợ nhưng mới chỉ bù đắp một phần thiệt hại mà thiên tai dịch bệnh gây ra cho người nông dân. Để giảm thiểu rủi ro cho người nông dân, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 315/QÐ-TTg (Quyết định 315) ngày 01/3/2011 về việc thí điểm thực hiện bảo hiểm nông nghiệp (BHNN) giai đoạn 2011 - 2013 tại 21 tỉnh, thành.

Theo Quyết định 315, Nhà nước hỗ trợ từ 20% đến 100% phí bảo hiểm cho từng đối tượng tham gia thí điểm BHNN, cụ thể: hộ nông dân, cá nhân nghèo là 100%; hộ nông dân, cá nhân cận nghèo là 80%, hộ nông dân, cá nhân không thuộc diện nghèo, cận nghèo là 60%; tổ chức sản xuất nông nghiệp là 20%.

Sau gần một năm triển khai Chương trình thí điểm BHNN, với nỗ lực, quyết liệt vào cuộc của 3 “Nhà” (Nhà nước - Nhà nông - Nhà doanh nghiệp), bước đầu đã thu được kết quả đáng khích lệ. Bộ Tài chính với vai trò là chủ trì, đầu mối đã tích cực phối hợp với các bộ, ngành thành lập Ban chỉ đạo Trung ương giao nhiệm vụ cho các cơ quan chuyên trách, triển khai chương trình thí điểm BHNN theo chức năng, nhiệm vụ của mình. Các địa phương được lựa chọn tham gia chương trình thí điểm đã thành lập Ban Chỉ đạo do đồng chí Phó Chủ tịch tỉnh làm Trưởng ban; Tại DN, những đơn vị được lựa chọn tham gia chương trình thí điểm BHNN cũng đã nhanh chóng triển khai thực hiện nhiệm vụ của mình; Các địa phương tham gia thí điểm BHNN đã lập danh sách các đối tượng thuộc diện được hưởng chế độ chính sách gửi về Bộ Tài chính để triển khai thực hiện.

Với lợi ích thiết thực, cùng sự vào cuộc mạnh mẽ của các ban ngành, địa phương nên bước đầu người nông dân đã đón nhận và tham gia BHNN với khí thế cao. Điển hình tại tỉnh An Giang, ngay sau khi bắt đầu thí điểm đã có khoảng 260 cá nhân, hộ gia đình, tổ chức đăng ký tham gia thí điểm BHNN với diện tích đăng ký là hơn 100,7 ha; tại Nghệ An, đến nay đã tổ chức 155 cuộc tập huấn, hội thảo với 14.289 người tham gia; đồng thời, đã thực hiện xong về công tác bảo hiểm cây lúa vụ xuân 2012 với kết quả sau: Có 19.010 hộ nghèo, 1.453 hộ cận nghèo, hộ bình thường 205 hộ, tổng số hộ tham gia là 20.668 hộ, với diện tích 3.563 ha lúa…

Bộ Tài chính đã xây dựng chương trình kế hoạch làm việc cụ thể cho năm 2012 và những năm tiếp theo, trong đó phân công rõ nhiệm vụ cho các bên liên quan với mục tiêu đưa Quyết định 315 vào cuộc sống, đáp ứng một cách tốt nhất nguyện vọng của người dân.

Tuy nhiên, tại một số nơi, người dân vẫn thờ ơ với BHNN. Do xuất phát từ tập quán sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ, manh mún, có thói quen ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước, không chủ động tìm kiếm, sử dụng các biện pháp bảo vệ mình trước những rủi ro và chưa có nhận thức đúng về bảo hiểm là chia sẻ rủi ro... Bên cạnh đó cũng còn những quy định, hướng dẫn của các bộ, ngành liên quan, các sản phẩm bảo hiểm đưa ra chưa đáp ứng được hết nhu cầu của tất cả người dân do tính chất vùng miền khác biệt ở từng địa phương. Do đó, để BHNN thực sự phát huy tác dụng sâu rộng trong sự chia sẻ rủi ro nông nghiệp với người nông dân, bên cạnh công tác tuyên truyền, cần phải có sự tích cực chủ động hơn nữa từ cả hai phía.

Những tồn tại trên đã được lãnh đạo Bộ Tài chính chỉ đạo giải quyết, đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền để tăng cường nhận thức và hiểu biết của người nông dân về BHNN và tham gia với tinh thần cao trên diện rộng./.

Minh Đức - Bộ Tài chính