Theo tinh thần “Tầm nhìn và hành động: Hướng tới một giải pháp cùng có lợi” như chủ đề của ASEM 7, Hội nghị đã cùng nhìn lại 12 năm Tiến trình ASEM, kiểm điểm tình hình phát triển ở mỗi khu vực và thảo luận các vấn đề lớn như tăng cường chủ nghĩa đa phương; giải quyết các mối đe dọa an ninh trên cơ sở hoà bình; tăng cường khả năng ứng phó với các vấn đề toàn cầu như an ninh lương thực, sẵn sàng ứng phó và xử lý thiên tai; đảm bảo phát triển bền vững bao gồm các vấn đề thực hiện Mục tiêu Thiên niên kỷ (MDGs), năng lượng, biến đổi khí hậu và gắn kết xã hội; toàn cầu hóa, cạnh tranh; tăng cường đối thoại văn hóa - văn minh. Đặc biệt, các nhà Lãnh đạo đã thảo luận sâu sắc về tình hình kinh tế và cuộc khủng hoảng tài chính quốc tế nghiêm trọng hiện nay nhằm tìm ra các biện pháp giảm thiểu tác động của khủng hoảng tài chính và thiết lập các cơ chế hợp tác hữu hiệu.

Hòa bình, hợp tác vì phát triển vẫn là những xu thế lớn

Về tình hình quốc tế, Hội nghị nhận định hoà bình, hợp tác vì phát triển vẫn là những xu thế lớn trên thế giới. Toàn cầu hoá và cách mạng khoa học-công nghệ diễn ra mạnh mẽ, mở ra nhiều cơ hội phát triển. Tuy nhiên, không ít thách thức cũng đặt ra trước các quốc gia. Thứ nhất phải kể đến tình trạng kinh tế thế giới khó khăn nhất từ sau cuộc khủng hoảng tài chính - tiền tệ năm 1997-1998, mâu thuẫn tôn giáo, sắc tộc thậm chí đã nổi lên thành những xung đột vũ trang ở một vài nơi, hoạt động khủng bố, chạy đua vũ trang vẫn tiếp tục diễn ra phức tạp ở một số khu vực trên thế giới. Thứ hai, nhiều vấn đề cấp bách mang tính toàn cầu như thiên tai, dịch bệnh, khủng hoảng an ninh lương thực, khan hiếm các nguồn năng lượng, chênh lệch giàu nghèo, biến đổi khí hậu…đòi hỏi cộng đồng quốc tế phải có sự phối hợp hành động chung.

Hội nghị nhấn mạnh cần tăng cường hệ thống đa phương quốc tế với Liên Hợp Quốc là trung tâm và trên cơ sở luật pháp quốc tế trong việc giải quyết hoà bình các tranh chấp quốc tế và khu vực, tái thiết sau xung đột và thực hiện các Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ. Để tăng cường hiệu quả hoạt động, LHQ cần được đẩy mạnh quá trình cải tổ theo hướng dân chủ, thực chất, bảo đảm tính đại diện xứng đáng hơn nữa cho các nước đang phát triển.

Hội nghị ủng hộ việc giải trừ quân bị và không phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt; khẳng định cuộc chiến chống khủng bố cần được tiến hành trong khuôn khổ luật pháp quốc tế và Hiến chương LHQ; nhấn mạnh hợp tác đa phương về chống tội phạm xuyên quốc gia; quyết tâm và cam kết tăng cường hợp tác y tế trong phòng chống đại dịch HIV/AIDS, dịch cúm gia cầm; xây dựng cơ chế cảnh báo và ứng phó sớm với các thảm họa thiên nhiên; và hoan nghênh nỗ lực của cộng đồng quốc tế nhằm bình ổn giá lương thực thế giới.

Phối hợp hành động giải quyết khủng hoảng kinh tế

Về kinh tế, giải quyết khủng hoảng tài chính thế giới là một trọng tâm của Cấp cao ASEM lần này. Hội nghị đã bày tỏ sự lo ngại sâu sắc về tác động đang lan rộng của cuộc khủng hoảng tài chính quốc tế đối với kinh tế thế giới và những thách thức nghiêm trọng đang đặt ra cho ổn định phát triển kinh tế của các nước Á - Âu.

Các vị Lãnh đạo đã nhất trí phối hợp hành động nhằm ứng phó và tiến tới giải quyết một cách căn bản cuộc khủng hoảng. Một vài biện pháp cụ thể đã được đề ra trong đó nhấn mạnh vai trò điều tiết của Quỹ Tiền tệ quốc tế và các thể chế tài chính khác, tận dụng tối đa cơ chế hợp tác trong ASEM và các cơ chế hợp tác khác nhằm tăng cường chia sẻ thông tin, trao đổi chính sách và hợp tác thiết thực trong lĩnh vực tài chính.

Bên cạnh đó, Hội nghị nhấn mạnh tầm quan trọng và kêu gọi sớm nối lại Vòng đàm phán Đô ha góp phần ổn định tình hình kinh tế thế giới và tăng cường hệ thống thương mại đa biên có tính đến lợi ích của các nước đang và kém phát triển. Hội nghị khẳng định cam kết làm sâu sắc hơn hợp tác Á-Âu thông qua việc kêu gọi các Bộ trưởng Kinh tế nhóm họp nhằm triển khai việc thực thi Tuyên bố Hà Nội về Quan hệ đối tác kinh tế Á-Âu chặt chẽ hơn (CEP); ủng hộ tăng cường hợp tác tài chính, hợp tác khoa học-công nghệ. Các thành viên ASEM ủng hộ Lào sớm gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).

Chú trọng an ninh lương thực, tăng sản lượng nông nghiệp, bảo vệ môi trường

Một vấn đề lớn được quan tâm nhiều là an ninh lương thực và ứng phó, xử lý thiên tai. Các vị Lãnh đạo đã cam kết thực hiện các biện pháp chung và tổng thể nhằm đối phó với khủng hoảng trong trung và dài hạn bao gồm phối hợp chính sách nông nghiệp, tăng sản lượng nông nghiệp, nâng cao năng suất lao động trong lĩnh vực nông nghiệp, thuận lợi hoá thương mại nhằm bảo đảm nguồn cung cấp lương thực; khẳng định tiếp tục hỗ trợ tái thiết đối với các quốc gia bị ảnh hưởng bởi thiên tai, hợp tác nhằm tăng cường xây dựng năng lực quốc gia trong công tác chuẩn bị phòng chống và quản lý thiên tai, xây dựng cơ chế cảnh báo và ứng phó sớm với các thảm họa thiên nhiên.

Hội nghị chia sẻ ý kiến chung coi phát triển bền vững là kết hợp hài hoà giữa phát triển kinh tế, tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường trong đó có việc sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên; kêu gọi các nước tích cực tìm giải pháp đa phương dài hạn đối với vấn đề biến đổi khí hậu trong khuôn khổ Công ước Khung của LHQ về Biến đổi khí hậu (UNFCCC) và Nghị định thư Kyoto, thúc đẩy triển khai các quyết định trong Chương trình Hành động Ba-li và Lộ trình Ba-li.

Hội nghị cho rằng ASEM cần gia tăng hợp tác trong lĩnh vực năng lượng, nhất là về tiết kiệm năng lượng, phát triển các nguồn năng lượng tái tạo, bảo đảm nguồn cung cấp năng lượng lâu dài. Hội nghị nhấn mạnh mối quan hệ chặt chẽ giữa phát triển bền vững và gắn kết xã hội. Từ đó, khẳng định tầm quan trọng của việc phổ cập giáo dục, hướng nghiệp, tạo công ăn việc làm cho người dân, đảm bảo dịch vụ y tế và phúc lợi xã hội cho tất cả người dân, kể cả nhóm người dễ bị tổn thương, hệ thống phân bổ thu nhập hợp lý có ý nghĩa quan trọng đối với chất lượng xã hội và cần nâng cao năng lực của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO).

Tôn trọng đa dạng văn hóa

Hội nghị khẳng định vai trò tích cực của đối thoại văn hoá-văn minh và đối thoại tín ngưỡng; coi đó là một lĩnh vực quan trọng cần được quan tâm và đa dạng hoá, góp phần quảng bá hình ảnh ASEM trên trường quốc tế. Các vị Lãnh đạo khuyến khích mọi thành viên ASEM nhanh chóng phê chuẩn và thực hiện Công ước UNESCO về Bảo vệ và Thúc đẩy Đa dạng Văn hóa và ghi nhận rằng du lịch có thể góp phần tăng cường hiểu biết lẫn nhau và tôn trọng đa dạng văn hóa, theo đó hoan nghênh kết quả của Diễn đàn Du lịch ASEM tổ chức tại Việt Nam vào năm nay.

Hội nghị đánh giá cao quyết định tổ chức thường kỳ Hội nghị Bộ trưởng Văn hóa ASEM (CMM), hoan nghênh kết quả hai cuộc Đối thoại Tín ngưỡng ASEM tại Nam Kinh năm 2007 và Am-xtéc-đam năm 2008, và kêu gọi các chính phủ tích cực tạo thuận lợi cho đối thoại văn hóa và tín ngưỡng vốn là một phần của đối thoại giữa Châu Á và Châu Âu, đặc biệt ở cấp độ khu vực và tiểu khu vực. Ngoài ra, Hội nghị cũng đánh giá cao vai trò làm cầu nối nhân dân hai châu lục của Quỹ Á-Âu (ASEF) thông qua bốn trụ cột là giao lưu văn hoá, trao đổi tri thức, giao lưu nhân dân và hoạt động tuyên truyền.

Hội nghị đã thông qua 4 văn kiện của ASEM 7: Tuyên bố của Chủ tịch, Tuyên bố về tình hình tài chính quốc tế và Tuyên bố Bắc Kinh về phát triển bền vững và Khuôn khổ hợp tác Á-Âu sửa đổi (AECF).

3 sáng kiến của Việt Nam tại ASEM 7

Phát huy vai trò và vị thế của Việt Nam sau hơn một thập kỷ tham gia ASEM và thành công của ASEM 5 Hà Nội, Đoàn Việt Nam đã đóng góp tích cực vào những vấn đề có ý nghĩa quan trọng đối với tương lai phát triển của ASEM.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã có bài phát biểu quan trọng về chủ đề “Đối thoại giữa các nền văn hoá – văn minh”. Thủ tướng đã chỉ rõ vai trò to lớn của đối thoại giữa các nền văn hóa - văn minh Á-Âu trong việc giảm khác biệt, tạo dựng lòng tin, hiểu biết và thông cảm lẫn nhau giữa các quốc gia và khu vực.

Từ đó chỉ rõ tầm quan trọng của việc thực hiện Tuyên bố ASEM về “Đối thoại giữa các nền văn hóa và văn minh” thông qua tại Cấp cao ASEM 5 – Hà Nội và đề nghị trong tương lai hợp tác ASEM nên chú trọng hơn tới lĩnh vực đối thoại văn hóa - văn minh. Thủ tướng đã nêu bật chiến lược phát triển và chính sách đối nội xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc và chính sách đối ngoại đa dạng hoá, đa phương hoá, chủ động và tích cực hội nhập khu vực và quốc tế của Việt Nam.

Phù hợp với quan tâm chung của các thành viên, Việt Nam đã đưa ra 3 sáng kiến là Phối hợp các hoạt động văn hoá nhằm tăng cường quảng bá hình ảnh ASEM; Trao đổi kinh nghiệm về sẵn sàng ứng phó với biến đổi khí hậu và các bệnh mới nổi và An ninh lương thực được các nước nhiệt tình ủng hộ. Hội nghị đã đánh giá cao các phát biểu của Thủ tướng ta và hoan nghênh các sáng kiến, những đóng góp và sự hợp tác tích cực của Việt Nam.

Bên lề hội nghị, Thủ tướng ta đã có các cuộc tiếp xúc song phương với Tổng thống Phần Lan, Bungari, Hàn Quốc, Thủ tướng Sigapore, Ba Lan, Thái Lan, Ấn Độ, Italia, Đức, Malta và Chủ tịch Uỷ ban châu Âu nhằm trao đổi về các vấn đề cùng quan tâm cũng như thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương giữa Việt Nam với các thành viên ASEM. Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm cũng đã có các cuộc gặp với Ngoại trưởng của nhiều nước thành viên ASEM.

Trong cuộc gặp Thủ tướng Thái Lan Somchai Wongsawat, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chúc mừng Ngài Somchai Wongsawat được phê chuẩn giữ chức Thủ tướng Thái Lan. Hai Thủ tướng bày tỏ vui mừng trước sự phát triển tốt đẹp trong quan hệ giữa hai nước, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư. Hai bên nhất trí sẽ tăng cường hợp tác trong mọi lĩnh vực, trong đó có sản xuất và xuất khẩu gạo, phù hợp với lợi ích của hai nước và góp phần bảo đảm an ninh lương thực của thế giới. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, Việt Nam sẽ làm hết sức mình để cùng với Thái Lan đưa quan hệ hai nước phát triển toàn diện và sâu sắc hơn, vì lợi ích của nhân dân hai nước và đóng góp vào hòa bình, ổn định ở khu vực. Thủ tướng Thái Lan đánh giá cao những thành tựu mà Việt Nam đã giành được, khẳng định sẽ thăm Việt Nam vào tháng 11 tới. Thủ tướng Thái Lan mời Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN 14 sẽ được tổ chức tại Chiềng Mai, Thái Lan vào tháng 12/2008. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã vui vẻ nhận lời.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tiếp Thủ tướng Thái Lan - Ảnh: Cổng TTĐT Chính phủ

 

Trong cuộc gặp Bộ trưởng Ngoại giao Bồ Đào Nha Luis Amado, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Kiêm nhấn mạnh hai nước có nhiều tiềm năng to lớn để mở rộng hợp tác nhiều mặt trên cơ sở cùng có lợi, nhất là về các lĩnh vực như du lịch, xây dựng cơ sở hạ tầng, giáo dục đào tạo, thuỷ sản... Phó Thủ tướng đề nghị hai bên khuyến khích và hỗ trợ hơn nữa các doanh nghiệp Bồ Đào Nha sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm tiếp Bộ trưởng Ngoại giao Bồ Đào Nha Luis Amado - Ảnh: Cổng TTĐT Chính phủ

Phó Thủ tướng cảm ơn Bồ Đào Nha đã ủng hộ Việt Nam vào vị trí Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an LHQ khóa 2008-2009; đề nghị Bồ Đào Nha ủng hộ Việt Nam trong giai đoạn hậu WTO, tăng cường quan hệ với EU, đặc biệt là về thương mại và đầu tư, tạo thuận lợi cho các mặt hàng của Việt Nam vào thị trường EU.

Theo chương trình, sau khi dự lễ bế mạc Hội nghị cấp cao ASEM7, trước khi lên đường về nước, kết thúc tốt đẹp chuyến thăm chính thức nước CHND Trung Hoa và tham dự Hội nghị cấp cao Á – Âu (ASEM7), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tiếp Thủ tướng Cộng hòa Italia Silvio Berlusconi, Tổng thống Cộng hòa Slovenia Danilo Turk./.

TG (Theo Cổng Thông tin điện tử Chính phủ)