Trại sáng tác tuyên truyền về Đảo Thanh niên năm 2014 được Trung ương Đoàn TNCS HCM tổ chức từ ngày 28-10 đến ngày 01-11 quy tụ hơn 60 văn nghệ sĩ và sinh viên (là các đại biểu đến từ Đại học Mỹ thuật Công nghiệp, Đại học Sân khấu Điện ảnh, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương, Đại học Văn hóa nghệ thuật quân đội, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Hội Mỹ thuật Việt Nam, Hội Nghệ sỹ nhiếp ảnh Việt Nam, Hội Nhạc sỹ Việt Nam và Nhà xuất bản Kim Đồng) đến với huyện đảo Bạch Long Vĩ, TP Hải Phòng.

Theo đồng chí Nguyễn Minh Thơ, Q.Trưởng ban TNXP Trung ương Đoàn phát biểu tại buổi khai mạc thì: “Mục đích của Trại sáng tác lần này nhằm tuyên truyền về Đề án xây dựng Đảo Thanh niên toàn quốc giai đoạn 2013 - 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; đồng thời xây dựng bộ nhận diện và truyền thông chung làm công cụ phục vụ công tác tuyên truyền về Đảo Thanh niên trong các cấp bộ Đoàn”.
                         Một số hoạt động của đoàn văn nghệ sỹ tại đảo Thanh Niên - Bạch Long Vĩ (Ảnh: NSNA Vũ Minh Hiếu)

Các đại biểu, là các họa sĩ, nhạc sĩ, ca sĩ, nghệ sĩ nhiếp ảnh, nhà báo, sinh viên và giảng viên các ngành nghệ thuật…, tham gia Trại sáng tác với nhiệm vụ xây dựng các sản phẩm truyền thông bao gồm logo, tờ rơi, quà lưu niệm, các vật phẩm phục vụ đời sống, tranh cổ động, clip, spot, trailer hình ảnh tuyên truyền, các ca khúc mới và truyện tranh...

Từ ấn tượng đảo xa giữa trùng khơi…

Bạch Long Vĩ - Đảo Thanh niên nằm trên Vịnh Bắc Bộ, giữa vùng biển Việt Nam và Trung Quốc. Đảo có diện tích rất nhỏ, khi thủy triều lên có diện tích 2,5km2, khi thủy triều xuống diện tích đảo khoảng 4km2, cách đảo Hòn Dấu - Hải Phòng 110 hải lý, là hòn đảo xa bờ nhất của Việt Nam.

Chính vì lẽ đõ, kỷ niệm khó quên nhất đối với các thành viên trong đoàn, ghi dấu ấn đầu tiên trong chuyến hành trình có lẽ là chặng đường dài hơn 6 tiếng lênh đênh trên biển xuất phát từ Bến Bính, TP. Hải Phòng đi ra đảo Bạch Long Vĩ. Đoàn công tác khởi hành đúng ngày biển động cấp 5, cấp 6, gần như hầu hết các thành viên trong đoàn đều bị “đánh gục” bởi các con sóng dữ dội.

Khi ấy, nhà lý luận và phê bình Nhiếp Ảnh Vũ Huyến (Hội viên Hội nghệ sỹ Nhiếp ảnh Việt Nam) đã hóm hỉnh chia sẻ: “Tôi đã ra Trường Sa nhiều chuyến, chuyến nào tàu cũng say trước tôi. Vậy mà chuyến này tôi phải xin túi nilon những hai lần”.  

Kết thúc chuyến đi 5 ngày với các hoạt động đầy ý nghĩa như: gặp gỡ cán bộ Tổng đội Thanh niên xung phong thành phố Hải Phòng đang làm việc trên đảo; tặng quà, giao lưu giữa đại biểu tham dự Trại sáng tác với các gia đình thanh niên xung phong, lực lượng hải quân trên đảo; viếng đài liệt sĩ huyện; thăm và tặng quà Trung đoàn 952, Trạm rađa, Đồn biên phòng Bạch Long Vĩ, Trường mầm non, tiểu học Bạch Long Vĩ; thăm quan đền chùa Bạch Long, Lầu Phật; chia nhóm tham gia các hoạt động: giới thiệu công trình xây dựng cột mốc chủ quyền (cột cờ Bạch Long Vĩ), hoạt động cùng ngư dân trẻ… Kết thúc chuyến đi thực tế, hầu hết các đại biểu đều tỏ ra tiếc nuối khi không được ở lại trên đảo lâu hơn để thâm nhập cuộc sống của quân dân địa phương trên đảo, tìm hiểu kỹ hơn đời sống của ngư dân và giao lưu cùng với các chiến sĩ.

Tận dụng cơ hội quý giá được về với biển đảo quê hương và tham gia các hoạt động trong chuyến hành trình “săn bắt con nghệ thuật”, các văn nghệ sĩ đều cố gắng tìm tòi, len lỏi vào các ngóc nghách để khám phá thiên nhiên, con người, đời sống nơi đảo tiền tiêu. Mỗi người đều mang trong mình những xúc cảm đặc biệt trong ngày trở về đất liền để tạo ra những nguồn cảm hứng mới trong sáng tạo nghệ thuật.

Chia sẻ cảm xúc sau chuyến đi, nhạc sĩ Hoàng Ngân – Hội viên Hội nhạc sĩ Việt Nam tâm sự: “Tôi đặc biệt yêu những người lính đảo và những thanh niên xung phong tình nguyện đến công tác tại Bạch Long Vĩ. Trong những ngày tham gia chuyến hành trình, tôi có cơ hội được gặp Tổng đội trưởng đội TNXP tại huyện đảo Bạch Long Vĩ là đồng chí Nguyễn Công Diễn. Anh cho tôi xem những dòng thơ anh viết khi đang làm nhiệm vụ vào năm 2013. Đọc những nét chữ viết vội nhưng chan chứa tâm sự về tình cảm thiêng liêng của anh dành cho biển đảo, cho Tổ quốc, tôi đã khóc vì xúc động. Và khi đó tôi biết, anh muốn tôi và các bạn bắt tay vào cuộc cùng với họ, dùng trái tim nhiệt huyết và tâm hồn nghệ thuật của mình để truyền tải thông điệp từ chính những người trong cuộc đến những người con đất liền về tình yêu biển đảo, tình yêu Tổ quốc thiêng liêng”.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Tú – GV chuyên ngành Sáng tác âm nhạc, ĐH Văn hóa nghệ thuật Quân đội lại mang trong mình ấn tượng khác về Bạch Long Vĩ: “Sự tận tâm chu đáo của liên đội TNXP Bạch Long Vĩ là điều mà tôi ấn tượng nhất, họ chính là những người chuẩn bị cho đoàn nơi ăn, chốn ở cùng những bữa cơm chan chứa lòng mến khách. Các bạn ấy cũng rất thiệt thòi nhưng luôn quyết tâm gắn bó đời mình với đảo. Điều đó mới là điều đáng trân trọng”.

Được gọi vui là một trong những “lính thủy đánh bộ” chuyên “săn” những khoảnh khắc độc của cả đoàn, nghệ sĩ Nhiếp ảnh Vũ Minh Hiếu – Giảng viên trường ĐH SKĐA vừa đăng tải tấm ảnh chụp các thành viên trong buổi lễ chào cờ đầu tiên trên đảo, vừa chia sẻ câu nói cảm động mà anh nhớ và tâm đắc nhất của một đồng chí thanh niên xung phong đang sống và làm việc tại đây: “Ở đây chúng em nghiêm túc lắm, sáng nào cũng làm lễ chào cờ rồi mới ai vào việc nấy, làm gì thì làm”.

Anh cũng quan sát rất kỹ và nhận ra chính quyền địa phương nơi đây rất quan tâm đến đời sống tâm linh của nhân dân và ngư dân trên đảo. Chùa Bạch Long, đền thờ Đức Thánh Trần, miếu thờ cá Ông... đã và đang được xây dựng trên đảo như khẳng định chủ quyền của đất nước qua đời sống văn hóa tinh thần của người dân.

Đối với họa sĩ Nguyễn Doãn Sơn – GV trường ĐH Sư phạm Nghệ thuật TW thì mỗi khoảnh khắc giá trị trong chuyến hành trình đều đáng được lưu lại. Tận dụng thế mạnh của bản thân là khả năng ký họa, anh quan sát rất kỹ những hoạt động trải nghiệm và nhiệt tình “xung phong” làm người “ghi” lại nhật ký hành trình cho đoàn bằng các bức vẽ.

Còn trong buổi tổng kết Trại sáng tác, cô sinh viên Nguyễn Phúc Tú Anh – Phó Chủ tịch Hội SV trường ĐH Mỹ thuật Công nghiệp lại nảy ra ý tưởng sẽ tổ chức chương trình tình nguyện cho SV trường mình đến với đảo Bạch Long Vĩ vào cuối năm vì đã trót “đắm đuối” với mảnh đất và con người nơi đây. Thông qua Trại sáng tác, Tú Anh đã trình bày nguyện vọng của bản thân tới các cán bộ lãnh đạo tại huyện đảo và nhận được sự ủng hộ cũng như tạo điều kiện nhiệt tình.

… đến tác phẩm và dự định tâm huyết của mỗi cá nhân

Tình yêu biển đảo, tình yêu Tổ quốc là nguồn cảm hứng bất tận đã chắp cánh cho các tác phẩm của các văn nghệ sĩ thêm phần thăng hoa. Nhờ có bài thơ chan chứa tình cảm thiêng liêng với biển đảo quê hương của người TNXP Nguyễn Công Diễn, nhạc sĩ Hoàng Ngân đã mượn lời bài thơ ấy và cho ra đời đứa con tinh thần đầu tiên sau chuyến đi mang tên “Tổ Quốc thiêng liêng” (Nhạc: Hoàng Ngân, lời: Hoàng Ngân, Công Diễn).

Ngay khi vừa trở về sau chuyến đi, nhạc sĩ Thế Vinh (Hội viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam) cũng đã chia sẻ tới các thành viên trong đoàn tác phẩm tâm huyết của mình là bài hát “Đất thiêng Bạch Long” với nhịp điệu vừa phải, giai điệu vui tươi xen lẫn tự hào.

Còn GV ngành Sáng tác âm nhạc Nguyễn Ngọc Tú, vì đã bị ấn tượng “dữ dội” bởi hình ảnh con sóng mạnh mẽ khi tàu bắt đầu ra đảo hay con sóng lăn tăn thơ mộng khi tàu trở về đất liền nên chị đang cố gắng hoàn thành tác phẩm của mình là bản giao hưởng Sóng sau khi đã viết xong chương I mang tên “Tổ quốc sóng”. Chị tâm sự: “Chuyến đi đã cho tôi rất nhiều trải nghiệm và cảm xúc, một tác phẩm ra đời sẽ không thể nói hết được những gì tôi muốn truyền tải, vậy nên ca khúc “Bạch Long Vĩ hát” sẽ là sản phẩm tiếp theo của tôi (cười)”. 

Là một trong các họa sĩ đại diện cho Hội Mỹ thuật Việt Nam tham gia Trại sáng tác lần này, họa sĩ Lê Tiến Vượng tình nguyện cùng các đồng nghiệp nhận nhiệm vụ sáng tác logo. Anh hào hứng chia sẻ: “Bạch Long Vĩ là Đảo Thanh Niên – nơi TNXP tình nguyện ra đảo xây dựng, bảo vệ và lập nghiệp ở đó. Đây cũng là đảo tiền tiêu biên cương trên biển Đông, nơi chịu nhiều giông bão, hiểm nguy, những người lính đảo luôn phải chắc tay súng, vững tay chèo. Cảm hứng thiết kế logo của mình được lấy từ hình ảnh con sóng, chiếc mũ tai bèo, ngọn hải đăng…, bạn cũng sẽ thấy ở đó màu xanh của áo đoàn. Tên “Hải đăng xanh” được đặt thành tên diễn đàn của các thành viên Trại sáng tác cũng vì lẽ đó”.

Nảy ra nhiều ý tưởng táo bạo, sau chuyến đi cô sinh viên trường Mỹ thuật công nghiệp Nguyễn Phúc Tú Anh gấp rút cùng những người bạn của mình tại trường đại học thực hiện bộ quà tặng “độc và lạ” có in logo, hình ảnh của chương trình được làm từ chất liệu gốm sứ làm sản phẩm truyền thông cho Trại sáng tác như vòng tay, cốc, mặt dây chuyền, vỏ USB… Tú Anh hi vọng có thể nhanh chóng biến ý tưởng táo bạo này trở thành hiện thực để thu hút được nhiều sự quan tâm của những người trẻ trong việc tuyên truyền về biển đảo.

Mỗi nghệ sĩ có những góc nhìn nghệ thuật khác nhau, qua đó, các tác phẩm của họ cũng mang những giá trị nghệ thuật riêng, không ai giống ai. Quan trọng hơn hết là mỗi thành viên tham gia Trại sáng tác đều mang trong mình sứ mệnh cao cả trong việc tuyên truyền về chủ quyền biển đảo và ý thức được về trách nhiệm của mình đối với từng tất đất, hòn đá dựng xây của bao thế hệ cha ông ta đã ngã xuống gìn giữ vùng biển trời nơi hải đảo xa xôi.

Trong buổi tổng kết ngắn Trại sáng tác trước khi đoàn lên đường trở về Hà Nội, đồng chí Lê Duy Hưng Thịnh – Phó ban Tuyên giáo TW Đoàn, đại diện BTC cho biết: “Toàn bộ các tác phẩm hoàn thành của các nghệ sỹ sẽ được tổ chức triển lãm, trưng bày công bố giới thiệu tới đông đảo quần chúng nhân dân nhằm sử dụng trong các hoạt động tuyên truyền biển, đảo nói chung và Đảo Thanh Niên nói riêng đến năm 2020”.

Bài: Đinh Hồng Anh

Giảng viên Học viện Báo chí & Tuyên truyền