Sáng ngày 4-11, tại Hà Nội, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã tổ chức chương trình tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Để ngư dân vững vàng vươn khơi”. Tham dự buổi tọa đàm có ông Phạm Ngọc Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), ông Lê Trung Thành, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), ông Trần Văn Lĩnh, Chủ tịch Hiệp hội nghề cá thành phố Đà Nẵng.

Ngày 7-7-2014, Chính phủ đã ban hành Nghị định 67/2014/NĐ-CP về một số chính sách phát triển thủy sản nhằm khuyến khích ngư dân vươn khơi bám biển tạo giá trị kinh tế cao hơn, dần thay đổi phương thức đánh bắt cũ và định hình phương hướng đánh bắt mới, hướng đến hiện đại, nâng cao giá trị thủy sản. Hiện nay, các Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành 10 Quyết định và 8 Thông tư hướng dẫn, bảo đảm chính sách sớm đi vào cuộc sống.

Theo Quyết định số 1445/QĐ-TTg ngày 16/8/2013 về phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển thủy sản đến năm 2020 và tầm nhìn đến 2030 quy định đến năm 2020 cả nước sẽ có 30.000 tàu khai thác hải sản xa bờ. Như vậy, số lượng tàu được đóng thêm là 2.079 để đáp ứng quy hoạch. Việc phân bổ số tàu được đóng mới tại mỗi tỉnh (trong 28 tỉnh, thành phố ven biển) được tính toán dựa trên số tàu, nghề, ngư trường mà tỉnh đang khai thác. Tuy nhiên, những tỉnh có nhu cầu đăng ký nhiều hơn số lượng được phân bổ thì danh sách mà tỉnh phê duyệt vẫn chỉ được nằm trong số tàu được Bộ cho phép. Đến cuối năm 2016, sau khi tổng kết đánh giá quá trình thực hiện Nghị định, những tỉnh không sử dụng hết chỉ tiêu phân bổ sẽ được điều chuyển cho các tỉnh triển khai hiệu quả Nghị định này. Ngoài ra, đây chỉ là số tàu được phép đóng mới bổ sung, còn số lượng tàu có nhu cầu nâng cấp cải hoán không hạn chế. 

Phát biểu tại buổi tọa đàm, ông Phạm Ngọc Tuấn, cho biết, theo Nghị định 67 là chính sách đầu tư đóng mới, nâng cấp phát triển đội tàu đánh bắt xa bờ hiện đại. Chính sách nổi rõ sự thông thoáng về thời gian vay vốn, lãi suất ưu đãi, thông thoáng về cơ chế xử lý rủi ro, đáp ứng được sự mong mỏi của ngư dân. Hiện nay, chưa có bất kỳ một tỉnh nào phê duyệt danh sách các ngư dân được hưởng vay vốn.

Theo ông Lê Trung Thành, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), ngân hàng đã quán triệt cán bộ tín dụng cơ sở phải chủ động đến với ngư dân địa phương, nắm bắt nhu cầu vay vốn của bà con để khi Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt danh sách là kịp thời giải ngân, đảm bảo chính sách thực thi hiệu quả.

Ông Lê Trung Thành cũng cho biết thêm, theo Chỉ thị của Ngân hàng nhà nước, BIDV đã cùng các ngân hàng thương mại xây dựng biểu mẫu vay vốn theo hướng gọn, dễ hiểu, cán bộ ngân hàng sẽ cùng với ngư dân tính toán để đồng vốn được sử dụng thiết thực, hiệu quả, để bà con được tạo điều kiện thuận lợi nhất.

Ông Trần Văn Lĩnh cũng cho biết chuyển nghề cá từ cơ giới hóa sang hiện đại hóa là cả một quá trình, cần phải có một sự đầu tư hệ thống, bài bản, trong đó quan trọng nhất là vấn đề hậu cần nghề cá phải được đảm bảo. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần tạo tiền đề vật chất như mở rộng cảng cá trở thành nơi có thể bán đấu giá, hỗ trợ ngư dân phương thức bảo quản sâu và tốt nhất, liên kết chuỗi vừa bảo đảm giá trị của sản phẩm được phân bổ hài hòa, vừa bảo đảm tính an toàn và hợp pháp của sản phẩm

Để ngư dân sớm được vay vốn, yên tâm vươn khơi bám  biển, theo ông Phạm Ngọc Tuấn, chính quyền địa phương cần nỗ lực, đặc biệt là trong việc tuyên truyền cho ngư dân ở cấp cơ sở để họ tự nhận thấy có đủ điều kiện để tham gia chương trình hay không. Mỗi địa phương tự xây dựng những tiêu chí riêng để lựa chọn ngư dân được vay vốn. Danh sách chấm điểm theo các tiêu chí cần được niêm yết công khai để bà con ngư dân tự giám sát lẫn nhau. Để tạo sự công bằng giữa các ngư dân, trình tự thủ tục xét duyệt đối tượng được các địa phương thẩm định rất chặt chẽ và sẽ công khai tiêu chí lựa chọn, danh sách đối tượng tại địa phương để người dân tự giám sát. Ngân hàng Nhà nước cũng đã chỉ đạo các ngân hàng thương mại thiết lập đường dây nóng trả lời rõ ràng cho ngư dân về vấn đề này.

Để tạo sự cạnh tranh bình đẳng cho các ngư dân và doanh nghiệp, cần phải cùng doanh nghiệp xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, hướng dẫn tiêu chuẩn để sản phẩm đưa ra phù hợp với thị trường, đạt chất lượng tốt nhất, giá cả cạnh tranh nhất, thâm nhập ổn định vào các thị trường. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang chỉ đạo xây dựng chuỗi giá trị thủy sản từ khâu khai thác, chế biến, đến tiêu thụ, đồng thời hỗ trợ xây dựng thương hiệu, dán nhãn sinh thái để sản phẩm tham gia vào các thị trường khó tính.