Nhóm biên soạn cuốn sách, ngoại trừ nguyên TBT báo Cựu chiến binh Việt Nam - Nguyễn Xuân Mai, còn lại đều là những nhà báo, giảng viên báo chí khá trẻ thuộc TT Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí (Hội Nhà báo Việt Nam) và Thông tấn xã Việt Nam. Nhóm 6 nhà báo này đã đi trong gần một năm tới 13 tỉnh, thành trên cả nước gặp gỡ và ghi lại hồi ức của hơn 200 nhân chứng. Câu nói ám ảnh họ trong suốt hành trình này là của một người lính "Sao các cháu đến muộn thế?". Thực tế là có những nhân chứng chưa bao giờ được hỏi tới, có những người lính già đã mãi mãi ra đi khi nhóm biên soạn chưa kịp gặp. Thậm chí, như chị Đào Thanh Huyền (thành viên nhóm biên soạn) kể trong nước mắt ,khi có một cựu chiến binh ở Sơn La đã ra hiệu trong đau đớn rằng ông hiểu và rất muốn trả lời câu hỏi của các nhà báo nhưng đành bất lực vì ông vừa bị tai biến mạch máu não.

Mặc dù vậy, Ban thẩm định gồm các giáo sư sử học, nhà báo, chiến sĩ tham gia Điện Biên Phủ đã đánh giá: 160 nhân chứng góp mặt trực tiếp trong cuốn sách cùng nhiều hồi ức được ghi lại đã trở thành nguồn tư liệu lịch sử sống động về Điện Biên Phủ hiện đang ít dần đi.

GS. Phan Huy Lê, Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam nhận định: Cuốn sách đã tiếp cận xu thế lịch sử hiện đại, bên cạnh hình ảnh tâm điểm, xuyên suốt là Đại tướng Võ Nguyên Giáp, cuốn hồi ức này còn thể hiện được vai trò của quần chúng nhân dân qua những con người và tình huống cụ thể. Đó là chuyện đào hầm của người lính, kỷ niệm không quên của những bác sỹ, y tá, dân công, phóng viên, văn công… góp phần cho chiến thắng "Chấn động địa cầu", kèm cả hình ảnh hiện tại và 55 năm trước về họ. Bên những dòng hồi ức "mềm mại" lại có thêm những thông tin lịch sử chặt chẽ, mang tên Theo dòng sự kiện in nổi bật bên lề cuốn sách. Cùng với hai phần đầu "Toàn dân ra trận", "Chuyện những người lính" cuốn sách còn có phần "Tinh thần Điện Biên Phủ" với những câu chuyện, hình ảnh đẹp, công phu về người lính năm xưa quay lại chiến trường, xây dựng quê hương thứ hai, hành hương về nguồn…

Chính nội dung và cấu trúc này khiến GS. Phan Huy Lê một lần nữa nhấn mạnh: "Cuốn "Chuyện những người làm nên lịch sử - Hồi ức Điện Biên Phủ (1954-2009) đã để lại trong tôi ấn tượng sâu sắc, là một thể nghiệm mới ở Việt Nam xuất bản nhân dịp 55 năm chiến thắng Điện Biên Phủ".

Hôm nay (16-4), tại Thư viện quốc gia Việt Nam, gần 70 nhân chứng lịch sử có mặt trong cuốn sách này sẽ dự buổi giao lưu nhân chứng và trao tặng sách.

Mai Thi HaNoiMoi