Jeremy Dear- Tổng thư ký Hội Nhà báo quốc gia Anh (NUJ) cho biết có hơn 60 tờ báo Anh và 25 tòa soạn phải đóng cửa trong vòng 6 tháng cuối năm qua, hơn 1.000 biên tập viên của các tờ báo trong nước đã mất việc.

Trong suốt thời gian này, mục Smart Moves của Journalism.co.uk đã khuyến khích những nhà báo chuyển sang viết bài tự do sau khi họ bị sa thải. Tuy nhiên, những nhà báo này có thể sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức hơn khi các xuất bản phẩm hiện nay đang bị cắt giảm tiền hoa hồng.

Tháng 2 vừa qua, Guardian News and Media đã giảm chi phí cho những nhà báo tự do xuống còn khoảng 5% trong khi đó The Sun, The Times, The Sunday Times đã cắt giảm từ tháng một.

Không sống được với nghề

Có hai quan điểm về ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng với các nhà báo tự do. Theo một vài người, cuộc khủng hoảng này tạo thêm nhiều việc làm hơn cho các nhà báo vì trong khi nhiều công việc khác đang bị cắt giảm thì báo chí vẫn cần lượng thông tin đầy đủ như trước. Còn những người khác cho rằng cuộc khủng hoảng kinh tế làm nhiều người mất việc, các chi phí giảm đi và gây ra các cuộc tranh cãi.

John Toner, người đứng đầu tổ chức nhà báo tự do của NUJ cũng đã khẳng định có sự giảm bớt tiền nhuận bút cho những nhà báo tự do.

Toner phát biểu trên Journalism.co.uk: “Có những người làm báo tự do vẫn kiếm được lợi trong cuộc suy thoái nếu họ được ưa chuộng. Tuy nhiên lại có những ngưới làm việc không tốt lắm. Nhìn chung, họ đang phải hứng chịu hậu quả khi mà ngân quỹ của ngành này bị cắt giảm thậm chí không còn gì".

James Morrison - một nhà báo tự do, từng làm việc cho Independent on Sunday, công việc hết sức thuận lợi 6 tháng trước. Hiện nay anh cũng đang phải lệ thuộc vào những tờ báo anh làm cộng tác trước đây. “Tôi rất ấn tượng với những người làm báo tự do có uy tín. Chỉ với một đoạn băng ghi âm, các mối liên lạc hay những phương tiện hết sức bình thường mà họ có thể đứng vững trong suy thoái”.

Trái lại, William Mathieson, nhà báo tự do 23 tuổi cho rằng những người trẻ như anh đang bị quên lãng: “Đa số đều có quan điểm là khi tiền thù lao khan hiếm, chúng tôi buộc phải chuyển sang những tờ báo khác có uy tín và đảm bảo hơn”.

Trong khi tín dụng đang dần thâm hụt, Mathieson đã nhận ra rằng ngày càng có nhiều công việc không được trả lương, đôi lúc anh cảm thấy điều đó thật phi lý: “Sự căng thẳng gay gắt đang diễn ra ở các tòa báo đến nỗi các nhà báo cảm thấy họ không thể có được việc làm nữa”.

Trên diễn đàn của Journalism.co.uk, RebeeaB cho biết một trong những tờ báo cô cộng tác đã cắt bớt một lượng lớn từ theo yêu cầu. Trước đây họ quy định mỗi bản là 800 từ nhưng tới bây giờ họ chỉ đòi hỏi 400 từ thôi. Và cô chỉ được trả mức lương bằng một nửa trước đây.

RebeeaB nói: “Tôi được biết ngân quỹ của những người làm báo bị cắt giảm chính là vì suy thoái và nó khiến chúng tôi càng thêm lo lắng hơn".

Đồng cảnh ngộ, Guy Clapperton, nhà báo tự do, phát thanh viên đồng thời cũng là một cây viết, chỉ được trả bằng 1/3 mức lương ban đầu. Anh cũng không được viết bài trên mục hàng tuần của một tờ báo nữa. Nhưng anh kiếm thêm được từ việc làm hướng dẫn truyền thông cho một vài công ty.

Mở ra cơ hội mới

Matt Day, một phóng viên nước ngoài đã tổng hợp những vấn đề hiện tại là: “Xét theo khía cạnh nào đó, suy thoái giống như một thanh gươm 2 lưỡi, tuy nhà báo không được hưởng nhiều lương nhưng đồng thời có cơ hội để thay đổi nhiều công việc”.

Một vài nhà báo tự do đang tìm kiếm những giới hạn lớn hơn của báo chí bằng việc sử dụng các kỹ năng nghề nghiệp của mình trong các lĩnh vực, ví dụ như viết bài thương mại.

Louise Bolotin đã chuyển sang viết bài về thương mại cho một ngân hàng và không còn nhiều thời gian làm báo tự do nữa: “Khi nhận được câu hỏi mình đã làm gì trong suốt thời gian suy thoái này, tôi trả lời là: Suy thoái cái gì? Tôi đang làm rất nhiều việc và tôi cũng ý thức được điều này có thể khác trong 6 tháng nữa”.

Nicci Talbot cũng là một nhà báo tự do cho một tạp chí sức khỏe. Hiện nay, cô đang làm công việc ngoài giờ là huấn luyện tại trung tâm massage. Cô cũng tổ chức nhiều hội thảo về giới tính như là một cách khác để kiếm tiền: “Vấn đề khó khăn là tôi không có thu nhập đều đặn. Tôi phải làm việc rất nhiều cho một tạp chí trên mạng nhưng tôi chỉ nhận được một khoản tiền nhỏ bé”.

Dường như có nhiều người giống như Talbot, họ sử dụng những kỹ năng báo chí để mở rộng kinh doanh.

Lucia Cookcroft, một nhà báo tự do, là giáo viên Yoga từ năm 2007 trước khi thành lập tạp chí Yoga trực tuyến có tên Yoga Abode. Croockroft đã mất 70% lương từ việc làm báo tự do trong 6 tháng trước nhưng cô vẫn kiếm thêm được với vai trò là một giáo viên Yoga: “Rõ ràng là ngân quỹ cho những nhà báo tự do đang bị thắt chặt hơn nhiều năm trước, có khi đến cả thập kỷ”.

Andrea Wren cũng tận dụng những kinh nghiệm viết lách về du lịch và đã thành lập dịch vụ du lịch qua mạng: “Tôi bắt đầu cảm nhận tôi chỉ còn một chút đam mê với báo chí và tôi cần có kế hoạch mới. Tôi cũng nhận ra rằng ngày càng có nhiều nhà báo đang cạnh tranh nhau khi mà công việc văn phòng bị cắt giảm, điều này tạo nên cảm giác có nhiều thứ hoàn toàn khác”.

Website này đã rất thành công và anh tiếp tục mở thêm một website thứ hai dành cho những chuyến du lịch sang trọng. Wren cho biết: “Một phần quan trọng trong việc tạo lập kinh doanh phải là xác lập được thị trường của chính bạn mà điều này thì các nhà báo luôn luôn làm tốt”.

Những người viết báo tự do nên đầu tư vào kinh doanh

Nhà báo tự do Paul Groves đã đưa ra lời khuyên cho những người viết báo tự do khác nên đầu tư vào công việc kinh doanh hơn là các tạp chí: “Việc viết lách và biên tập không bị giới hạn trong các phương tiện truyền thông sẵn có. Ngày nay có nhiều công ty đang tìm sự trợ giúp chuyên môn để có những bản tin, cuốn sách nhỏ hay tư liệu hợp nhất với họ”.

Tuy nhiên, nhà báo trẻ 23 tuổi Mathieson cho biết sẽ rất quan trọng để biến nó thành hiện thực: “Sắp phải làm việc ít hơn và không còn nhiều kế hoạch thú vị nữa nên tôi phải nắm chắc bất kỳ thứ gì tôi có trong lúc này”.

Người đứng đầu Tổ chức Nhà báo Tự do của NUJ Toner cho biết NUJ đang có kế hoạch lập nên một khoá huấn luyện giúp các thành viên tìm ra những phương tiện truyền thông vượt xa hơn nhằm phục vụ cho việc viết báo tự do. Nhưng khoá học lại bắt đầu vào chính thời điểm mà việc viết lách tự do không thể chi tiết hơn trước nữa.

Nhà báo tự do Morrison nói: “Tình thế này đang là vấn đề cân bằng lỗ lãi. Một mặt, hiện nay có nhiều người làm nghề viết báo tự do hơn trước đây, ít nhất họ là những người buộc phải trở thành phóng viên tự do sau khi bị tòa báo sa thải. Mặt khác, các tạp chí hay các tờ báo đang cố gắng đưa thêm nhiều tin tức và tiếp tục cung cấp tư liệu nhiều như trước đây với càng ít nhà báo làm việc cố định. Chính vì vậy có nhiều việc tự do hơn trước và quan trọng là bạn phải biết tìm nó ở đâu”.

“Điều này sẽ tiếp diễn hay các tòa báo sẽ thất bại, cơ hội thế nào cho những nhà báo tự do chỉ là phỏng đoán mà thôi".

Theo TuanVietNam