Trong một nghiên cứu mới nhất thực hiện tại các nước thu nhập cao cũng như các nước thu nhập thấp và trung bình, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã cảnh báo hiện tượng virus HIV kháng thuốc ARV điều trị AIDS đang tăng lên trên toàn cầu.

Tuy nhiên, WHO cũng cho biết tỷ lệ này vẫn nằm trong tầm kiểm soát, đồng thời kêu gọi ngành y tế các nước và quốc tế cần hạn chế hiện tượng đáng lo ngại này.

Kết quả nghiên cứu công bố ngày 20/7 cho biết năm 2010, tỷ lệ virus HIV kháng các loại thuốc ARV ở các nước thu nhập thấp và trung bình đã tăng 6,8% so với năm 2003, trong khi số người bắt đầu sử dụng các loại thuốc ARV tăng từ 400.000 người năm 2003 lên 8 triệu người năm 2010.

Cũng trong khoảng thời gian này, tỷ lệ virus HIV kháng thuốc ARV ở các nước thu nhập cao tăng từ 8-14% tùy theo khu vực khảo sát.

Tiến sỹ Gottfried Hirnschall, Giám đốc WHO về HIV/AIDS, nhấn mạnh tuy một số loại virus kháng thuốc do đột biến gen tự nhiên nhưng đa số trường hợp là do các nguyên nhân có thể phòng tránh được như gián đoạn trong điều trị hoặc sử dụng thuốc không đúng liều.

Các nước thu nhập thấp và trung bình có tỷ lệ virus HIV kháng thuốc ARV thấp nhờ chương trình quản lý tốt và sử dụng phối hợp hiệu quả. Bên cạnh đó, những nước này cũng đưa vào sử dụng các loại thuốc ARV từ những năm 1990, sớm hơn các nước có thu nhập cao.

Ông Hơnsan cho biết việc sử dụng phối hợp các loại ARV với liều cố định đã tạo điều kiện cho người bệnh dễ dàng tuân thủ các chỉ định điều trị, hạn chế được sự lan rộng của virus kháng thuốc trong những năm gần đây.

Vì vậy, để loại trừ các nguyên nhân chủ quan dẫn đến sự kháng thuốc của virus, các loại ARV cần được sản xuất với tiêu chí dễ sử dụng, nguồn cung cấp thuốc ổn định và tin cậy đồng thời cần theo dõi người bệnh chặt chẽ để phát hiện sớm các trường hợp virus kháng thuốc.

WHO yêu cầu các đơn vị điều trị HIV/AIDS cần sử dụng bộ chỉ số cảnh báo sớm để phát hiện và xử lý kịp thời các nhân tố làm cho virus kháng thuốc.

Bộ các chỉ số cảnh báo này bao gồm sự tuân thủ chỉ định điều trị, loại thuốc ARV được sử dụng, sự liên tục và ổn định của nguồn cung cấp thuốc, mức độ người bệnh tiếp tục được tiếp cận các dịch vụ điều trị.

WHO cũng yêu cầu giám sát tác dụng của thuốc đối với lượng virus HIV trong máu người được điều trị HIV trong 12 tháng để phát hiện sớm hiệu quả trong điều trị. Lượng virus HIV trong máu của người bệnh tăng cao là chỉ số cho thấy điều trị không thành công.

Đến nay, WHO đã phát triển một mạng lưới toàn cầu các phòng thí nghiệm giám sát và các thể chế phối hợp để giám sát hiện tượng virus HIV kháng thuốc ARV, đồng thời trao đổi thông tin giữa các chương trình HIV và các đối tác kỹ thuật.

WHO cũng giúp nâng cao năng lực của các phòng thí nghiệm ở các nước đang phát triển trong nghiên cứu, phát hiện các đột biến gen cũng như các mô hình gen kháng thuốc của virus để giúp các thầy thuốc có thể đưa ra các lựa chọn điều trị thích hợp./.

TTX