Trong chuyến kiểm tra thực hiện Chỉ thị 34-CT/TW của Ban Bí thư về “Tăng cường cuộc đấu tranh chống âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng-văn hóa” tại một số đơn vị ở phía Bắc, Thủ trưởng Cục Tuyên huấn, Tổng cục Chính trị hỏi một sĩ quan trẻ: Đồng chí hiểu thế nào là “tự diễn biến?”.

Đồng chí sĩ quan trẻ trả lời: “Với cán bộ, đảng viên và quân nhân, đó là quá trình đấu tranh giữa các mặt tích cực và tiêu cực, trong đó, yếu tố tiêu cực dần dần tăng lên, yếu tố tích cực phai nhạt dần. Đây là quá trình biến đổi từ bên trong chủ thể, đến một thời điểm nhất định, sự biến đổi này sẽ chuyển sang hành động của chủ thể…”.

Đồng chí sĩ quan trẻ trả lời khá rõ ràng, rành mạch, nhưng khi hỏi đến những biểu hiện cụ thể của “tự diễn biến” đang diễn ra hằng ngày, thì đồng chí đó chưa trả lời được một cách đầy đủ. Đúng là để nhận biết, điểm mặt, chỉ tên “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” không phải dễ, bởi nó diễn ra âm ỉ, thầm lặng, lâu dài, từ bên trong; diễn biến hết sức phức tạp, khó nhận biết. Khi nhận biết rõ ràng về “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” thì nhiều khi đã quá muộn. Thời gian diễn ra quá trình "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" dài hay ngắn phụ thuộc vào từng con người, từng tổ chức, phụ thuộc vào độ vững vàng về chính trị của từng cán bộ đảng viên và độ "liêm" về đạo đức, lối sống của họ; nó như “căn bệnh”, phụ thuộc vào sức đề kháng của người bệnh.

Theo các chuyên gia nghiên cứu thì ở giai đoạn ban đầu của “tự diễn biến”, đối tượng thể hiện sự hoang mang, dao động về tư tưởng chính trị, sự hoài nghi về sự lãnh đạo của Đảng, tính khoa học của Chủ nghĩa Mác - Lê-nin. Những biểu hiện này nếu không được kiểm soát bằng giáo dục, kiểm điểm phê bình để tự phê bình thì đối tượng bắt đầu chủ động hơn trong tiếp nhận những thông tin trái chiều, những luận điệu chống đối, những lý luận phản động. Kết quả là một số đối tượng bắt đầu có các hoạt động câu kết với các phần tử thù địch từ bên ngoài để tiếp tay cho chúng "thực tiễn hóa" hoạt động "diễn biến hòa bình" và "chuyển hóa nội bộ".

Giai đoạn cao nhất của "tự diễn biến", "tự chuyển hóa” là đối tượng hoàn toàn bộc lộ tư tưởng phản động, chống đối, thể hiện rõ tư tưởng chính trị phản động, sẵn sàng đối đầu với pháp luật và hệ thống chính trị. Chúng chủ động tìm đến những phần tử đang "tự diễn biến" để tập hợp lực lượng, hình thành nhân lõi tổ chức ban đầu. Một số kẻ tự tìm đến các cơ quan đặc biệt nước ngoài để câu kết (có quốc gia xem đó là những "gián điệp tự nguyện"). Một ví dụ cụ thể: Cách đây chưa lâu, tại Cát Bà, Hải Phòng, Nguyễn Văn Đài và Tôn Phi (những chuyên gia về internet) đã tổ chức “Khóa huấn luyện an toàn kỹ thuật số” cho đại diện của các nhóm “XHDS” trong nước. Khóa huấn luyện này còn lồng ghép các nội dung: Về cách thức củng cố lực lượng, tạo sự gắn kết giữa các “nhóm dân chủ” trong cả nước; xúc tiến thành lập tổ chức “Công đoàn độc lập” và “Nhóm làng nghề độc lập”, làm đối trọng với tổ chức công đoàn Nhà nước và Hội Nông dân Việt Nam.

Đối với các đối tượng đã chuyển hóa đến mức độ chống đối rõ ràng, thậm chí công khai, công tác đấu tranh cần phải có các biện pháp phù hợp tương ứng, trong đó, đấu tranh làm tan rã tổ chức, chuyển hóa tư tưởng phản động là nhiệm vụ rất quan trọng. Một số trường hợp phải kiên quyết xử lý bằng pháp luật để thể hiện tính nghiêm minh, đồng thời cảnh báo ngăn chặn, cảnh tỉnh những trường hợp tương tự.

Căn nguyên sâu xa của hành vi “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” chính là tư duy sai lầm, ngộ nhận trái thành phải, sai thành đúng, ác thành thiện, hại dân, hại nước thành “ích nước, lợi dân”. Các hành vi “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” thể hiện sự tự suy thoái, tự tan rã, sự chuyển biến từ tốt thành xấu, từ yêu nước thành phản động…Tuy nhiên, “những người trong cuộc”, có hành vi “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” thì lại nghĩ khác, thậm chí ngộ nhận chân lý, lẽ phải thuộc về họ, “chính họ mới là những người yêu nước chân chính, yêu nước thực sự”. Họ thường đặt các giá trị tinh thần, các lý tưởng (sai lầm, cuồng tín, nhưng họ ngộ nhận là chân lý, là lẽ phải, là đang chiến đấu bảo về lợi ích quốc gia, dân tộc) lên trên lợi ích cá nhân, cục bộ. Họ thường tự cho mình là người có đạo đức và luôn hăng hái bảo vệ sự cuồng tín đó. Họ chỉ “đầu hàng” khi chúng ta thuyết phục được họ rằng, tư duy của họ là sai lầm, lòng yêu nước của họ là ngộ nhận. Qua đó cho thấy rõ hơn tính chất cam go của cuộc đấu tranh phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Làm thế nào để sớm phát hiện và ngăn chặn mầm mống của “tự diễn biến” “tự chuyển hóa”? Đây là việc không hề đơn giản, là quá trình đấu tranh lâu dài, kiên trì, bền bỉ, đặc biệt là trong thời điểm hiện nay, sau khi Đại hội đại biểu lần thứ XII của Đảng thành công tốt đẹp và chuẩn bị bầu cử hội đồng nhân dân các cấp khóa 2016-2021, bầu cử Quốc hội khóa XIV, các đối tượng thù địch, phản động đang tìm mọi cách chống phá, làm mất lòng tin của nhân dân vào Đảng, gây hoài nghi trong dân chúng…

Cán bộ, chiến sĩ quân đội là một trong các lực lượng đi tiên phong trong đấu tranh ngăn chặn mầm mống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Do vậy, việc đầu tiên là phải ngăn chặn kịp thời mọi biểu hiệu suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống trong các cơ quan, đơn vị. Cần tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị tư tưởng, tập trung bồi dưỡng mục tiêu lý tưởng chiến đấu, xây dựng niềm tin và bản lĩnh chính trị vững vàng cho cán bộ, chiến sĩ; tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức đảng; phát huy vai trò của tổ chức đảng và mọi cán bộ đảng viên; phối hợp chặt chẽ các tổ chức, các lực lượng trong phòng, chống "tự diễn biến", "tự chuyển hóa". Tăng cường công tác quản lý chính trị nội bộ; chủ động phòng ngừa, khắc phục những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong quân đội, đồng thời tiếp tục thực hiện tốt cuộc vận động xây dựng môi trường văn hóa ở đơn vị cơ sở; đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh gắn với thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”…

Trịnh Dũng/QĐND