Nhân dịp này, ngài Kamal Malhotra, Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam đã có cuộc trả lời phỏng vấn của TTXVN về những đóng góp của Việt Nam trong thực hiện các mục tiêu, chương trình hành động của Liên hợp quốc.

- Việt Nam đã tích cực tham gia vào nhiều chương trình mục tiêu do Liên hợp quốc phát động trong hơn bốn thập kỷ qua. Ngài đánh giá như thế nào về quá trình này?

Ngài Kamal Malhotra: Trước tiên, tôi phải nói rằng, Việt Nam là một quốc gia thành viên của Liên hợp quốc ủng hộ rất tích cực cho quan hệ đa phương. Mở rộng và đẩy mạnh các quan hệ đa phương cũng chính là mục tiêu cơ bản của Liên hợp quốc.

Do đó, Liên hợp quốc luôn nhìn nhận Việt Nam là một quốc gia không những ủng hộ mạnh mẽ quan hệ đa phương mà còn tuân thủ rất nghiêm túc tất cả luật lệ cũng như các quy tắc của những quan hệ này. 

10 năm trước, Việt Nam là Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2008-2009.

Thời điểm đó, Việt Nam đóng một vai trò rất quan trọng trong Hội đồng Bảo an, đặc biệt là việc ủng hộ Nghị quyết của Liên hợp quốc về Phụ nữ, Hòa bình và An ninh.

Đây là một nghị quyết có tính chất lịch sử của Liên hợp quốc. Hiện Việt Nam cũng đang tăng cường vai trò của mình trong việc tham gia vào các lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Năm 2018, lần đầu tiên Việt Nam đã cử 63 sỹ quan tham gia Bệnh viện dã chiến cấp 2 ở Nam Sudan đồng thời thể hiện cam kết mạnh mẽ sẽ tiếp tục tham gia nhiều hơn nữa vào các hoạt động gìn giữ hòa bình.

Việt Nam cũng tham gia Hội đồng Nhân quyền Quốc tế giai đoạn 2014-2016. Cuối năm 2018, Việt Nam được lựa chọn vào Ủy ban của Liên hợp quốc về Luật Thương mại Quốc tế (UNCITRAL), một vai trò mới của Việt Nam trong 6 năm kể từ năm 2019.

Đây là những bằng chứng thể hiện rất rõ ràng cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong các nỗ lực hòa nhập với cộng đồng quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại và cam kết thực hiện các luật về kinh tế, thương mại quốc tế.

Ngoài ra, còn có một số lĩnh vực khác mà Việt Nam ngày càng tăng cường sự tham gia cũng như cam kết, ở cấp khu vực cũng như thế giới.

- Trong thời gian gần đây, Việt Nam đã tham gia vào các hoạt động của Liên hợp quốc vì mục tiêu hòa bình và phát triển trong khu vực và trên thế giới. Theo ngài, sự đóng góp này có ý nghĩa như thế nào đối với Việt Nam và cộng đồng quốc tế?

Ngài Kamal Malhotra: Liên quan đến sự tham gia của Việt Nam vào lực lượng gìn giữ hòa bình, tại Hội nghị Bộ trưởng về gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc diễn ra tại New York, Hoa Kỳ ngày 29/3 vừa qua, Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Trưởng Ban Chỉ đạo Bộ Quốc phòng về tham gia gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc dẫn đầu đoàn đại biểu Bộ Quốc phòng Việt Nam tham dự.

Tại Hội nghị này, cơ quan Liên hợp quốc đã có văn bản nêu rõ những lợi thế, thách thức và nhu cầu xây dựng một chiến lược tổng thể về việc tham gia của Việt Nam vào các lực lượng gìn giữ hòa bình.

Chúng tôi cho rằng, Việt Nam có thể đóng góp nhiều hơn nữa trong lực lượng gìn giữ hòa bình với các lĩnh vực như y tế, công binh. Cá nhân tôi cho rằng, hiện Việt Nam nên tập trung xây dựng chiến lược dài hạn, làm sao ngày càng nhiều cán bộ, sỹ quan được đào tạo về kỹ năng, ngôn ngữ… để đáp ứng được nhu cầu, tiêu chuẩn quốc tế, tham gia vào lực lượng gìn giữ hòa bình. 

Với việc Việt Nam thể hiện rất rõ cam kết và mong muốn của mình, tôi xin khẳng định, với cương vị lãnh đạo cao nhất của Liên hợp quốc tại Việt Nam, hỗ trợ Việt Nam trong lĩnh vực này là một trong những ưu tiên hàng đầu của các cơ quan Liên hợp quốc tại Việt Nam.

- Cùng với việc ứng cử Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021, trong năm 2020, Việt Nam cũng sẽ thực hiện vai trò Chủ tịch luân phiên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Theo ngài, điều này có ý nghĩa và tác động như thế nào đối với Việt Nam, ASEAN và Liên hợp quốc?

Ngài Kamal Malhotra: Đây là thời điểm quan trọng nhưng đầy thách thức đối với Việt Nam khi ở cả cấp độ khu vực và toàn cầu đều tồn tại nhiều vấn đề khó khăn.

Việt Nam có thể trở thành Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an, nhưng cùng với đó sẽ đảm nhận vai trò Chủ tịch luân phiên của ASEAN. Vì thế, Việt Nam sẽ gánh trên vai trách nhiệm rất nặng nề.

Thực hành huấn luyện trên bộ trang bị bệnh viện dã chiến cấp 2 dưới sự theo dõi của đại diện ngoại giao Hoa Kỳ, Anh, Australia và các chuyên gia quốc tế. (Ảnh: TTXVN)

Không những Việt Nam phải thể hiện được vai trò, năng lực trên trường quốc tế mà còn phải ở cả tầm khu vực, đóng góp vào việc giải quyết thách thức của khu vực và quốc tế.

Hiện nay, Hội đồng Bảo an vẫn có những bất đồng, khác biệt, thậm chí nhiều hơn rất nhiều so với thời gian trước đây. Đây là khó khăn cho rất nhiều thành viên, trong đó có Việt Nam khi tham gia vào Hội đồng Bảo an.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến thể hiện lo ngại khi chủ nghĩa đa phương đang bị đe dọa nghiêm trọng. Hội đồng Bảo an cũng như Việt Nam phải bảo vệ tinh thần của chủ nghĩa đa phương.

Nếu được trúng cử vào Hội đồng Bảo an, các thành viên Liên hợp quốc kỳ vọng nhìn thấy Việt Nam đóng vai trò mạnh mẽ hơn nữa trong các chương trình nghị sự Hội đồng Bảo an như vấn đề phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triều Tiên, vấn đề ở Myanmar.

Vấn đề của bán đảo Triều Tiên là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự của Hội đồng Bảo an.

Gần đây, Việt Nam đã chủ trì rất thành công Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần thứ hai tại Hà Nội. Vì vậy, tôi hy vọng Việt Nam sẽ đóng vai trò tích cực hơn nữa trong vấn đề này.

Thế giới cũng kỳ vọng Việt Nam đóng vai trò tích cực trong việc giải quyết vấn đề Myanmar trong khuôn khổ các diễn đàn khu vực cũng như quốc tế.

Hiện nay, Việt Nam đã tham gia tích cực vào lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc. Gìn giữ hòa bình là trách nhiệm chính của Hội đồng Bảo an. Do vậy, nếu tham gia Hội đồng Bảo an, Việt Nam sẽ có vai trò quan trọng trong lĩnh vực này.

Song song với đó, Việt Nam cũng nên chia sẻ với cộng đồng quốc tế, các thành viên Hội đồng Bảo an những kinh nghiệm trong vấn đề phục hồi sau chiến tranh.

Đây là những kinh nghiệm rất tốt. Việt Nam nên ưu tiên, phát huy thế mạnh của mình, vì đã từng là một nước chịu rất nhiều đau thương, mất mát trong chiến tranh nhiều năm, nay nếu lại là thành viên Hội đồng Bảo an Việt Nam sẽ đóng góp cho việc xây dựng và duy trì hòa bình trên thế giới.

Việt Nam còn có vị thế đặc biệt, “độc nhất vô nhị” vì có rất ít quốc gia vừa là thành viên Hội đồng Bảo an vừa là Chủ tịch một khối đa phương lớn như ASEAN trong cùng một thời gian. Đây sẽ là cơ hội lớn cho Việt Nam.

- Ngài đánh giá như thế nào về năng lực tổ chức các sự kiện cấp độ khu vực và quốc tế của Việt Nam trong thời gian qua?

Ngài Kamal Malhotra: Rõ ràng, trong một vài năm gần đây, Việt Nam đã rất thành công trong việc tổ chức, chủ trì các sự kiện khu vực và quốc tế quan trọng, phải kể đến như Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần hai, APEC 2017, WEF ASEAN 2018… Việt Nam đã thể hiện rất rõ với thế giới Việt Nam là quốc gia có năng lực với công tác hậu cần, tổ chức, an ninh đủ mạnh, đáp ứng được yêu cầu của các sự kiện quốc tế.

Từ nay, với vị thế ngày càng lớn, tôi mong Việt Nam sẽ thể hiện ngày càng mạnh mẽ hơn vai trò quan trọng của mình trong việc tham gia vào chính các sự kiện đó, không chỉ là vai trò quốc gia chủ nhà và tổ chức.

Việt Nam sẽ thể hiện tốt vai trò cầu nối, quốc gia trung gian mang lại hòa bình cho khu vực và thế giới. Khi trúng cử vào Hội đồng Bảo an, Việt Nam sẽ có thêm cơ hội để chứng tỏ khả năng của mình, đóng vai trò quan trọng cho các sự kiện khu vực và toàn cầu.

Chúng ta đang ở thời khắc thế giới phải đối mặt với những thách thức to lớn. Do đó, Việt Nam cần phải tăng cường mạnh mẽ hơn nữa vai trò, đóng góp tích cực, quan trọng trong các diễn đàn khu vực và thế giới.

- Ngài có thể cho biết thông điệp mà Liên hợp quốc muốn gửi đến người dân và Chính phủ Việt Nam trong thời điểm này?

Ngài Kamal Malhotra: Việt Nam đã ngày càng tự tin hơn trên trường quốc tế. Đây là thời điểm Việt Nam nên chia sẻ, đặc biệt là qua cơ chế hợp tác Nam-Nam (Hợp tác Nam-Nam là một thuật ngữ được dùng để thể hiện tình đoàn kết nhân dân và sự hợp tác, trao đổi bền chặt giữa các nước, đặc biệt là các nước đang phát triển trong bán cầu Nam - PV) những kinh nghiệm về phục hồi sau chiến tranh, phát triển kinh tế, thực hiện thắng lợi các Mục tiêu Thiên niên kỷ trước thời hạn, cam kết chặt chẽ thực hiện thành công các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên hợp quốc, vai trò trong lực lượng gìn giữ hòa bình.

Một đất nước đã trải qua khoảng thời gian dài chiến tranh, chịu nhiều đau khổ bởi chiến tranh như Việt Nam nhưng bây giờ lại là nước tham gia vào việc xây dựng và gìn giữ hòa bình, đó thực sự là kinh nghiệm rất đáng quý.

Đây là thời điểm cho Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm với quốc tế, đồng thời Việt Nam cũng cần luôn giữ cho mình một vị thế rộng mở, sẵn sàng học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia khác trong khu vực cũng như trên thế giới.

Tôi rất tin tưởng vào Việt Nam. Liên hợp quốc luôn là đối tác thủy chung, tin cậy của Việt Nam trong hơn 40 năm qua.

Với tư cách là lãnh đạo của Liên hợp quốc tại Việt Nam, tôi cam kết mạnh mẽ sẽ tiếp tục đồng hành với Việt Nam trong vai trò và trách nhiệm mới tại Hội đồng Bảo an khi Việt Nam trúng cử Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021./.

Thu Phương (TTXVN)