Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) năm 2013 tăng khoảng 6 % so với năm 2012 là
mức tăng thấp nhất trong khoảng 10 năm gần đây. Có được kết quả này là
nhờ những chính sách điều hành kịp thời của Chính phủ.
Để làm rõ hơn vấn đề này, Phóng viên đã có cuộc
trao đổi với Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm.
-Tổng cục trưởng đánh giá thế nào về tốc độ tăng CPI trong năm 2013?
Ông Nguyễn Bích Lâm: Tổng cục Thống kê dự báo CPI năm 2013 tăng
khoảng 6 % so với năm 2012. Tôi cho rằng CPI năm nay có tốc độ tăng
thấp nhất trong khoảng 10 năm gần đây. Như vậy, mục tiêu kiểm soát lạm
phát của Quốc hội năm nay sẽ đạt được.
Năm 2013, cả nước có 17 tỉnh, thành phố điều chỉnh giá dịch vụ y tế
khiến CPI của nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 19,5% so với tháng 12 năm
trước, đóng góp vào chỉ số chung cả nước xấp xỉ 1,1%. Các địa phương
cũng tiếp tục thực hiện lộ trình tăng học phí làm cho CPI nhóm giáo dục
tăng trên 11%, đóng góp vào chỉ số chung cả nước tăng khoảng gần 0,7%.
Bên cạnh đó, một ảnh hưởng nữa khiến CPI tăng là do giá xăng dầu được
điều chỉnh 4 đợt tăng giá và 6 đợt giảm giá. Như vậy, giá xăng dầu trong
năm đã tăng 2,15%, góp phần vào tăng CPI chung là 0,08%. Giá điện cũng
được điều chỉnh 2 đợt (tháng 1 và tháng 8/2013) với mức tăng tổng cộng
10%; giá gas tăng mạnh 2 đợt (tháng 7 và tháng 12) khiến cho cả năm giá
gas tăng gần 5%.
Không những thế, trong năm 2013, nước ta phải hứng chịu 15 cơn bão;
trong đó, mạnh nhất là cơn bão số 14 và 15 đã gây thiệt hại lớn về người
và tài sản của nhân dân, khiến cho giá cả tăng cục bộ ở một số tỉnh
trực tiếp bị ảnh hưởng bão.
-Trong bối cảnh trên, theo ông, đâu là nguyên nhân chủ yếu khiến CPI tăng thấp?
Ông Nguyễn Bích Lâm: Tôi cho rằng, CPI năm 2013 tăng thấp chủ
yếu do vụ Đông-Xuân, vụ Hè-Thu năm nay được mùa trên cả nước nên nguồn
cung lương thực dồi dào, cùng với đó là sức mua phục hồi chậm, tổng cầu
thấp. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ xã hội năm 2013 ước
tăng 12,6%, loại trừ yếu tố giá chỉ tăng 5,6%, thấp hơn so với năm 2012
(tăng 6,2%). Trong khi đó, các doanh nghiệp bị tồn đọng sản phẩm.
Chỉ số tồn kho tính đến 1/11/2013 toàn ngành công nghiệp chế biến, chế
tạo tăng 9,4% so với cùng thời điểm năm 2012 cao hơn chỉ số tồn kho tính
đến hết năm 2012 (năm 2012 tăng 6,9%).
Bên cạnh những nguyên nhân vừa đề cập ở trên, nguyên nhân cơ bản có tính
chất quyết định đó chính là kết quả điều hành chính sách kịp thời của
Chính phủ. Theo đó, c ác cấp, các ngành triển khai quyết liệt các biện
pháp, chính sách có hiệu quả về tăng cường quản lý giá thị trường, cung
cầu hàng hóa, chống buôn lậu, hàng giả, hàng nhái; bình ổn thị trường
giá cả, kiềm chế tốc độ tăng CPI và kiềm chế lạm phát những tháng cuối
năm 2013.
Trong năm, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam điều hành chính sách tiền tệ, tỷ
giá, thị trường vàng linh hoạt và hiệu quả cũng đóng góp vào mục tiêu
kiềm chế lạm phát.
Từ mức lãi suất huy động 18%/năm trong năm 2011, khiến lãi suất cho vay
cao tới 23-25%/năm, đến nay, trần lãi suất huy động đã giảm về mức
7%/năm và chỉ áp dụng đối với kỳ hạn dưới 6 tháng, mức lãi suất cho vay
được điều chỉnh xuống mức hợp lý hơn, quanh ngưỡng 10-12%/năm, khiến tỷ
trọng những khoản cho vay có lãi suất 13%/năm chiếm hơn 70% tổng dư nợ
cho vay trên toàn hệ thống.
Tốc độ tăng trưởng tín dụng không quá "nóng" như trước, mà đã trở về
trạng thái cân bằng và ổn định hơn. Chênh lệch tỷ giá giữa thị trường
chính thức và tự do được thu hẹp, tỷ lệ đô la hóa giảm mạnh. Thị trường
vàng cũng không còn bị "sốt" và nhu cầu vàng trong dân đã bão hòa nên
khoảng cách giữa giá vàng trong nước và thế giới dần được thu hẹp. Tôi
cho rằng, yếu tố phối hợp chính sách giữa các Bộ, ngành được triển khai
nhịp nhàng hơn, hiệu quả hơn, vì vậy, đã hạn chế tác động ngược của việc
thực thi chính sách.
-Thưa ông, có ý kiến cho rằng CPI tăng thấp là do sức cầu thấp và do
doanh nghiệp bị tồn đọng sản phẩm, tức là do sự trầm lắng của nền kinh
tế, đó là dấu hiệu tiêu cực. Vậy Tổng cục trưởng có bình luận gì về vấn
đề này?
Ông Nguyễn Bích Lâm: Nguyên nhân CPI năm nay tăng thấp đã được
đề cập ở trên. Diễn biến các chỉ tiêu kinh tế trong năm 2013 cho thấy
nền kinh tế đã gặp không ít khó khăn. Tăng trưởng GDP ước đạt xấp xỉ
5,4%, thấp hơn so với kế hoạch đề ra 5,5% ; nhưng cao hơn mức tăng 5,25%
của năm 2012. Tuy nhiên, n ền kinh tế được cải thiện qua từng quý và
đang dần phục hồi, vẫn giữ được quy luật tăng trưởng GDP quý sau cao hơn
quý trước: GDP quý I tăng 4,76%, quý II tăng 5%, quý III tăng 5,54% và
quý IV tăng 5,91%.
Trong khi đó, p hát triển doanh nghiệp và sản xuất công nghiệp có chuyển
biến tích cực. Số d oanh nghiệp đăng ký thành lập mới 11 tháng tăng
9,5% so cùng kỳ năm trước. Số doanh nghiệp tạm ngừng sản xuất đã quay
trở lại hoạt động tăng dần qua từng tháng, 11 tháng có khoảng 12,7 nghìn
doanh nghiệp hoạt động trở lại.
Vốn đầu tư thực hiện theo giá hiện hành tăng 6,8%, tăng trưởng tín dụng
đến cuối tháng 11 tăng 7,54% so với tháng 12 năm 2012; nhập khẩu tăng
17,8% , trong đó 90% kim ngạch nhập khẩu là nguyên vật liệu và máy móc
thiết bị cho sản xuất; lãi suất giảm từ 2%-5%; trong đó lãi suất huy
động giảm 2%-3%, cho vay giảm 3%-5% , tỷ giá ổn định và được điều hành
linh hoạt. Tôi cho rằng đây là những dấu hiệu tốt của nền kinh tế để tạo
bước phát triển trong các năm sau.
-Năm 2014 cũng được đánh giá là năm nền kinh tế tiếp tục gặp nhiều khó
khăn. Vậy Tổng cục Thống kê dự báo CPI trong năm tới sẽ ở mức nào, trước
mắt là tháng đầu năm, tháng giáp Tết Nguyên đán Giáp Ngọ?
Ông Nguyễn Bích Lâm: Theo tôi, giá cả tháng 12 năm 2013 sẽ tăng
không cao, tương đương các tháng trước. Tuy nhiên vào dịp Tết Nguyên
đán, CPI của tháng 1 năm 2014 có khả năng sẽ tăng cao hơn các tháng cuối
năm 2013 do nhu cầu mua sắm cuối năm và nhu cầu chuẩn bị hàng Tết tăng.
CPI tháng đầu năm tăng là chuyện rất bình thường vì chịu tác động tăng
bởi một số yếu tố như nhu cầu sản xuất, chế biến và dự trữ thực phẩm
cũng như hàng hóa khác phục vụ Tết Nguyên đán tăng. Mặt khác yếu tố mùa
vụ (thời tiết lạnh tại khu vực phía Bắc cùng với dịp lễ Tết sắp đến) nên
nhu cầu đối với một số mặt hàng thực phẩm, nhiên liệu, may mặc, mũ nón,
giầy dép, giao thông công cộng tăng có thể tác động gây tăng giá.
Tuy nhiên, hiện nay, sức mua còn yếu, tác động giá do tâm lý được hạn
chế sẽ là những yếu tố góp phần giảm áp lực tăng CPI của tháng 1 năm
2014.
Hiện nay lạm phát đang dần ổn định, năm 2013 giữ được ở mức thấp như năm
2012. Tôi cho rằng, Chính phủ cần tiếp tục thực hiện chính sách kiềm
chế lạm phát không chỉ khi đang cao, mà còn phải có những cam kết kiềm
chế ngay cả khi lạm phát đang khá thấp và ổn định.
Ở nước ta, trạng thái lạm phát thấp thực tế là một cân bằng không bền và
dễ bị phá vỡ, trong khi tình trạng lạm phát cao có khuynh hướng dễ quay
lại. Năm 2014 cũng có nhiều yếu tố có thể gây tác động làm tăng CPI
như: việc nới tỷ lệ thâm hụt ngân sách lên 5,3% so với GDP; phát hành
thêm trái phiếu Chính phủ sẽ làm lượng tiền trong lưu thông tăng lên;
cùng với lộ trình tăng dịch vụ giáo dục, y tế, giá điện, giá nước. Tuy
nhiên với mục tiêu kiểm soát lạm phát của Chính phủ đã đề ra cùng với sự
quyết tâm của các Bộ, ngành, địa phương, Tổng cục Thống kê dự báo CPI
năm 2014 sẽ chỉ tăng khoảng 7%./.
Thúy Hiền (TTXVN)