Kết quả cuộc họp có thể  được coi là “bước lùi” trong các hoạt động hợp tác gần đây giữa Iran và IAEA  đang được đánh giá khá tích cực. Cuộc họp này cũng phủ bóng đen lên cuộc đối thoại giữa Iran và nhóm 5 nước thường trực hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc và Đức (Nhóm P5+1) diễn ra tại Moscow ( Nga) vào hai ngày 18 và 19/6  tới.

Người đứng đầu nhóm thanh sát viên của IAEA Herman Nackaerts cho biết, không có bước tiến nào trong các cuộc đối thoại diễn ra ngày 8/6 với Iran và hai bên cũng chưa xác định ngày họp tiếp theo.

Ông Herman Nackaerts nói: “Nhóm đại biểu của IAEA đến cuộc họp với tinh thần xây dựng và mong muốn ký kết thỏa thuận này. Chúng tôi cũng đã đệ trình một dự thảo để giải quyết những lo ngại của Iran tuyên bố trước đó. Tuy nhiên, không có bất cứ bước tiến nào. Thay vào đó, Iran lại nêu lên vấn đề chúng tôi đã thảo luận và đưa ra những cái mới. Thật đáng thất vọng. Chúng tôi cũng không xác định ngày cho cuộc đối thoại tiếp theo”.

Cuộc gặp giữa Iran và IAEA diễn ra vài tuần sau khi Tổng giám đốc IAEA Yukiya Amano cho biết đã nhận được đảm bảo từ phía Iran rằng sẽ sớm ký thỏa thuận này. 

Ngay trước thềm đối thoại, ông Yukiya Amano cũng cảnh báo Iran rằng, nước này chưa đưa ra sự hợp tác cần thiết với IAEA để giải tỏa những lo ngại về chương trình hạt nhân gây tranh cãi.

Phát biểu sau cuộc họp, Đại sứ Iran tại IAEA Ali Asghar Soltanieh khẳng định, Iran sẽ chứng minh rằng tất cả các hoạt động hạt nhân của nước này vì mục đích hòa bình. Tuy nhiên, Iran cần thời gian, sự kiên nhẫn và cả các điều kiện thuận lợi.

Ông Soltanieh cũng cho rằng mọi việc đang đi rất đúng hướng: “Tôi chỉ muốn kết luận rằng mọi thứ đang đi đúng hướng. Chúng ta đang tiếp tục công việc và đảm bảo rằng mọi thứ sẽ diễn ra theo cách tốt nhất có thể. Chúng ta càng dành nhiều thời gian bây giờ sẽ càng tốt hơn khi thực hiện”.

Kết quả cuộc đối thoại lần này là dự báo khá ảm đạm cho sự thành công của cuộc đàm phán giữa Iran và nhóm P5 +1 dự kiến diễn ra vào ngày 18 và 19 tới. Những nước trong nhóm P5+1 đang theo dõi chặt chẽ cuộc gặp giữa Iran và IAEA để đánh giá lập trường của Iran liệu có sẵn sàng nhượng bộ trước khi nối lại cuộc đối thoại sâu rộng về một loạt các vấn đề tại Moscow.

Việc Iran không ký thỏa thuận với IAEA cũng làm tăng thêm nghi ngờ của các nước phương Tây về việc Iran đang cố tìm cách kéo dài các cuộc đối thoại để tận dụng thời gian cho hoạt động làm giàu urani. Những tuyên bố của Iran và một số nước thuộc nhóm P5 +1 đưa ra ngay trước vòng đối thoại cũng thể hiện hai bên vẫn còn nhiều bất đồng sâu sắc khó có thể giải quyết. Hiện Iran đang tìm kiếm một cuộc họp cấp chuyên gia để chuẩn bị nền tảng cơ bản cho cuộc đối thoại tại Moscow.

Tuy nhiên, Liên minh châu Âu khẳng định không cần các cuộc đối thoại sơ bộ như vậy. Bởi vì nhóm P5+1 vẫn giữ đúng cam kết đối với đề xuất minh bạch của họ đệ trình trong cuộc gặp tại Baghdad lần trước.

Trước những bất đồng chưa được thu hẹp, giới quan sát nhận định có rất ít hi vọng về việc đạt được bước đột phá trong cuộc đối thoại sắp tới. Trong khi đó, các biện pháp trừng phạt của Mỹ và Liên minh châu Âu thắt chặt hơn đối với ngành xuất khẩu dầu của Iran dự kiến  bắt đầu có hiệu lực vào đầu tháng 7 tới, cùng với những đồn đoán về khả năng một cuộc tấn công quân sự vào cơ sở hạt nhân Iran, khi Israel và Mỹ đều tuyên bố sẽ sử dụng lựa chọn này nếu các giải pháp ngoại giao và trừng phạt thất bại./.

(Theo: VOV)