Chuyến bay lịch sử đã được đưa tiễn bởi niềm xúc động, tiếc thương và nước mắt của hàng triệu triệu trái tim con dân đất Việt và trái tim những người yêu chuộng hòa bình khắp thế giới hướng về. Người con nay đã được Đất Mẹ Quảng Bình ôm vào lòng sau gần một thế kỷ xa cách, khi đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử với non sông, đất nước.

Mỗi chuyến bay của Đại tướng đều làm nên lịch sử, không chỉ có chuyến trở về này mà đúng 33 năm trước, cũng vào tháng Mười, năm 1980, Đại tướng từng lên chiếc chuyên cơ IL-18 của Hãng Interflug (Đông Đức xưa) đi khắp 12 nước châu Phi, trải qua chặng đường 72.000 km, với 112 giờ bay... để “truyền lửa” đấu tranh cho bạn bè quốc tế.

Đại tướng - người “truyền lửa”

Xúc động nghẹn ngào khi nhắc nhớ lại những ký ức được theo chân Đại tướng Võ Nguyên Giáp đi nhiều nước trên thế giới, cựu nhà báo Đài Truyền hình Việt Nam và Hãng Reuters (Anh) Nguyễn Văn Vinh chia sẻ: “Tôi sẽ nhớ mãi chuyến đi mà tôi may mắn được tháp tùng Đại tướng qua 12 nước châu Phi vào tháng 10/1980, kéo dài trong 2,5 tháng. Cả đoàn đã trải qua chặng đường 72.000 km, ngồi 112 tiếng trên máy bay.”

Ngày đó, điều ấn tượng nhất là châu Phi muốn biết tại sao Việt Nam thắng được đế quốc Mỹ, giành được độc lập, thống nhất đất nước. Nhất là khi đó, Việt Nam lại vừa trải qua chiến tranh biên giới ngắn ngủi với Trung Quốc và cũng thắng. Vì thế, nhân dân châu Phi càng quan tâm.

“Tại Madagascar [quốc đảo phía Đông châu Phi-PV], cuộc nói chuyện của Đại tướng với hơn 200 sỹ quan và binh sỹ của quân đội Madagascar khiến họ rất quan tâm và tán thưởng, vỗ tay rần rần. Lúc đó, Đại tướng nói chuyện bằng tiếng Pháp. Tôi vẫn nhớ Đại tướng luôn khẳng định, chiến thắng của Việt Nam là nhờ yếu tố con người,” người phóng viên từng quay rất nhiều thước phim tư liệu về Đại tướng cho biết.

Theo ông Vinh, trong những cuộc gặp gỡ với quân đội, nhân dân... các nước châu Phi, Đại tướng luôn khẳng định, vũ khí của Việt Nam so với Pháp trước đây và Mỹ sau này đều không bao giờ bằng; về tương quan lực lượng, về khoa học kỹ thuật, về sức mạnh quân sự cũng như tiềm lực kinh tế Việt Nam không bao giờ bằng. Thế nhưng, Việt Nam đã tìm được cách để chiến thắng, đó là dựa vào con người, ý chí của nhân dân khát khao nền độc lập, khát khao đất nước thống nhất, khát khao thể hiện rằng nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một.

Nhà báo Nguyễn Văn Vinh thường được nghe Đại tướng nhiều lần nói với bạn bè quốc tế, có con người sẽ có vũ khí. Khi nghe vị danh tướng của Việt Nam nói những điều đó, các bạn châu Phi như được “truyền lửa.”

Đặc biệt, đi đâu Đại tướng cũng nói về mong muốn xây dựng đất nước Việt Nam phồn vinh, người dân có được cuộc sống tốt đẹp. Vì Việt Nam trải qua chiến tranh, sự mất mát về con người qua nhiều thế hệ thanh niên, những người mà lẽ ra tuổi thanh xuân của họ có thể dành đóng góp để xây dựng Tổ quốc nhưng đã phải ra trận để giành độc lập, thống nhất đất nước.

“Phải được đi theo và chứng kiến sự tán đồng, khâm phục của quân, dân châu Phi dành Việt Nam ngày đó mới thấy sự vĩ đại của cuộc kháng chiến cũng như công lao của nhiều thế hệ người Việt Nam đã hiến dâng cho Tổ quốc. Tôi nghĩ rằng hình ảnh, vị thế của Việt Nam đã được nâng lên rất nhiều từ những câu chuyện của Đại tướng, thông qua chính con người Đại tướng,” ông Vinh nói.

Vị sứ giả của Việt Nam

Những năm 1980, vừa phải dốc sức xây dựng lại đất nước nhưng Việt Nam vẫn mở con đường ngoại giao vào châu Phi nhờ chuyến đi của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Bởi chính chuyến đi này, Đại tướng giống như một vị sứ giả của Việt Nam. Bởi sau chuyến đi lịch sử này, một loạt hợp tác với các nước bạn về y tế, giáo dục và nông nghiệp đã được thiết lập...

“Tôi đặc biệt nhớ, trong chuyến đi châu Phi này, mỗi buổi tối sau khi ăn cơm xong về khách sạn, Đại tướng vẫn tranh thủ đi dạo và dù đã nhiều tuổi lại phải trải qua chặng đường bay vất vả hàng chục nghìn kilômét như chúng tôi nhưng Đại tướng vẫn luôn dành sự quan tâm và ân cần hỏi han các anh em trong đoàn. Đại tướng hỏi anh em đi một chặng đường dài thế có mệt không, có thấy nhiều cái mới và khác biệt ở châu Phi không... khiến chúng tôi rất xúc động,” giọng run run, ông Vinh bồi hồi nhớ lại.

Với nhà báo Nguyễn Văn Vinh, để nói về Đại tướng thì chẳng lời nào có thể đủ về một con người quân sự, con người chính trị, con người ngoại giao... ấy. “Nhưng cái mà tôi nhận thấy nổi bật nhất ở Đại tướng là sự gần gũi, gắn bó với nhân dân,” ông Vinh chia sẻ.

Là phóng viên truyền hình kỳ cựu của Đài Truyền hình Việt Nam và sau đó là Hãng thông tấn Anh Reuters, ông Vinh có nhiều dịp để quay phim, phỏng vấn Đại tướng trong những sự kiện tiêu biểu như: hai lần Đại tướng gặp Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert McNamara; tiếp cựu Đô đốc Elmo Zumwalt, tư lệnh Hải quân Mỹ trong chiến tranh Việt Nam...

Trong những cuộc gặp gỡ, tiếp xúc ấy, Đại tướng đều dành cho các vị khách là những người từng ở bên kia của chiến tuyến thái độ tiếp đón cởi mở và thân thiện với mục đích để đôi bên hiểu nhau hơn, hiểu biết về quá khứ rõ hơn đồng thời hướng tới một quan hệ tốt đẹp hơn trong tương lai.

Sau này, khi Đại tướng không còn tiếp tục với công việc nữa thì phần lớn các sự kiện, hoạt động liên quan tới Đại tướng đều diễn ra tại nhà riêng của ông ở số nhà 30 Hoàng Diệu, Hà Nội.

Rất nhiều khách nước ngoài, từ các nguyên thủ quốc gia thế giới đều muốn đến thăm, được ngồi cạnh tâm tình với Đại tướng. Ông Vinh có may mắn là người được quay lại những hình ảnh đẹp đó, như lần Đại tướng tiếp Chủ tịch Cuba Fidel Castro (2003), Tổng thống Venezuela Hugo Chavez, Tổng thống Nam Phi, Tổng thống Brazil...

“Đại tướng thường hay khẳng định trong những cuộc phỏng vấn rằng: ‘Trước đây, họ đến với chúng tôi bằng súng thì tôi cũng tiếp họ bằng súng, còn bây giờ họ đến với chúng tôi bằng lòng thân thiện thì chúng tôi đón họ bằng nụ cười và hoa tươi,” nhà báo Nguyễn Văn Vinh nhớ.

Trong căn nhà Đại tướng ở Hà Nội giờ đây đã vắng bóng dáng Người, nhà báo Nguyễn Văn Vinh chỉ còn biết bần thần nhìn lại những cảnh vật mà Đại tướng từng gắn bó trong những thước phim quý giá của ông.

Kia, chiếc ghế bằng dừa đá quen thuộc đã lên rêu vẫn đó. Rồi chính những bậc thềm, khuôn viên mà Đại tướng từng ngồi cho phóng viên Reuters quay ở nhiều thời điểm khác nhau với nhiều con người khác nhau...

Ánh mắt rưng rưng và giọng nói đầy xúc động khi nhớ về những kỷ niệm với vị Đại tướng huyền thoại, hình ảnh in đậm trong tâm trí nhà báo Nguyễn Văn Vinh chính là nụ cười gần gũi, yêu thương và quý trọng những người lính, người dân... của Đại tướng. Nụ cười nói lên tất cả con người và phẩm chất vĩ đại của vị Đại tướng đã trở thành một huyền thoại và đi vào lịch sử nhân loại./.

ChiLê (Vietnam+)