(TCTG)- Mộc Châu - xứ sở của mảnh đất hoa ban, nơi sinh sống của cộng đồng 7 dân tộc anh em, bức tranh văn hóa rực rỡ sắc mầu mở ra với bao truyện dân gian, lễ hội cùng những làn điệu xoè quấn quýt bên câu Khắp, lời Đang ngất ngây hồn du khách. Chưa hết, tạo hoá còn ưu ái mảnh đất nơi đây vẻ đẹp mà ta không thể bắt gặp ở bất cứ nơi nào: một Hang Dơi huyền ảo, một Rừng Thông hùng vĩ, một Dải Yếm vắt ngang đất núi, đất rừng… Thiên nhiên Châu Mộc kiêu ngạo mà hiền hoà, dịu dàng mà kiêu sa. Trong những hương sắc đó, xin được nhắc đến một địa danh đã đi vào hồn người mà bất kỳ ai đã từng lạc chân đến nơi đây đều khôngkhỏi bàng hoàng về sự tích, cũng như cái đẹp tráng lệ mà nó mang lại - Thác Dải Yếm.
Ngoài tên gọi dân dã đó, Dải Yếm còn có tên gọi khác như thác Nàng, thác Thuỷ Tiên, nhằm ví vẻ đẹp của con nước như xuân sắc của người con gái Thái tuổi trăng tròn. Từ ngã ba Pa Háng (có nghĩa: rừng Rang), men theo quốc lộ 43 chúng tôi tới địa phận Bản Vạt - xã Mường Sang. Dải Yếm khởi nguồn từ 2 khe nước Bó Co Lắm và Bó Tá Cháu, chảy từ hang đá ở địa đầu bản Vặt (Vạt có nghĩa là chùa), nơi giao nhau giữa suối Vặt và Suối Sập tạo thành thác nước hùng vĩ này. Để đến được chân thác phải đi qua 1 chiếc cầu nhỏ, xuống một quả núi dựng đứng, đường rừng khá hiểm trở. Tới lưng chừng núi, đối lập với tiếng ầm ào của con thác, khung cảnh thiên nhiên qua lối mòn nhỏ, khiến nhiều người dường như lạc vào một thế giới thật bình lặng của ngày nắng hồng ấm áp. Tiếng chim hót, tiếng xào xạc của lá cây đón gió thu về, tiếng róc rách của con suối nhỏ xung quanh hoà vào nhau như một bản nhạc reo vui nghe sao rạo rực, bồi hồi, chút sâu lắng. Càng gần chân thác, tiếng kêu gào của con nước ngày càng lớn, bước chân cũng cần phải thận trọng hơn vì lối mòn trơn tuột như đổ mỡ. Chạm tới chân thác, hỡi ôi! một khung cảnh hùng vĩ chợt hiện ra, dòng nước bạc như con trăn khổng lồ rướn mình băng qua lùm cây, khe đá dình bắt con mồi, lại có chỗ con trăn ấy thật hiền hoà yểu điệu, gẩy những khúc nhạc trữ tình trên những vạt sáng bảy sắc. Qua con suối nhỏ chỗ dòng chảy siết, nơi cái cây cổ thụ cao lớn bệ vệ đang nghiêng mình cúi chào trước con nước lớn. Toàn cảnh Dải Yếm hiện ra, thật mạnh mẽ và đầy thách thức. Những phiến đá lớn bao năm an phận kiếp nô lệ, ngày đêm hứng chịu những đòn doi, thân đá giờ đã mài nhẵn phẳng lỳ bởi sức nước cộng với sự bào mòn của thời gian.
Nơi đây, cũng là địa điểm linh thiêng (đầu nguồn suối, nơi có gốc đa to nhất) tổ chức Lễ hội “xên bản, xên mường” (lễ hội cầu an) mục đích để tưởng nhớ đến các vị thần linh đã khai sáng lập Bản, lập Mường, cầu mong cho dân bản được ấm no, hạnh phúc, mưa thuận gió hòa, nhắc nhở con cháu đời sau phải biết bảo vệ nguồn nước, bảo vệ rừng.
Tạm biệt Dải Yếm - đâu đó trong tiếng kêu gào của dòng thác ầm ầm chảy, có tiếng gọi mời thân thương hiếu khách của người dân Tây Bắc có khách đến chơi nhà. Đâu đó trong tâm khảm có tiếng gọi níu chân mỗi du khách đến thăm danh thắng nơi này để được đắm mình vào khung cảnh hoang sơ, u tịch, huyền bí đến mê mẩn lòng người./.
Vũ Thị Hoa – Ban Tuyên giáo tỉnh uỷ Sơn La