Nhiều đại biểu đã bày tỏ sự nhất trí cao với sự cần thiết phải sửa đổi Hiến pháp
1992. Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 được chuẩn bị công phu, nghiêm túc có
nhiều điều mới, nhiều nội dung bổ sung cho Hiến pháp 1992, trong đó những nguyện
vọng chính đáng của nhân dân đã được quan tâm và đã thể chế hóa nhiều nội dung
quan trọng trong Cương lĩnh xây dựng đất nước đã được thông qua tại Đại hội lần
thứ XI của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Chiều 18/3, Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội đã tổ chức hội
nghị lấy ý kiến vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, tập trung vào các nội
dung đặc biệt là Chương V: Quốc hội và Chương IX: Chính quyền địa phương.
Nhiều đại biểu đã bày tỏ sự nhất trí cao với sự cần thiết phải sửa đổi Hiến pháp
1992. Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 được chuẩn bị công phu, nghiêm túc có
nhiều điều mới, nhiều nội dung bổ sung cho Hiến pháp 1992, trong đó những nguyện
vọng chính đáng của nhân dân đã được quan tâm và đã thể chế hóa nhiều nội dung
quan trọng trong Cương lĩnh xây dựng đất nước đã được thông qua tại Đại hội lần
thứ XI của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Dự thảo sửa đổi lần này đã thể hiện rõ tinh thần đổi mới một cách đồng bộ cả về
kinh tế và chính trị, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa của
nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa; đảm bảo tốt hơn quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ
bản của công dân; xây dựng và bảo vệ đất nước; tích cực và chủ động hội nhập
Quốc tế.
Đóng góp ý kiến cho Chương V: Quốc hội của Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992,
ông Nguyễn Văn Hòa, Trưởng phòng công tác Đại biểu Quốc hội cho rằng các Điều 80
và 81 của Dự thảo quy định Chủ tịch Hội đồng Dân tộc và Chủ nhiệm Ủy ban của
Quốc hội do Quốc hội bầu; các Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc và các Ủy viên Hội
đồng Dân tộc, Phó Chủ nhiệm và các Ủy viên Ủy ban do Ủy ban Thường vụ Quốc hội
phê chuẩn. Tại Điều 75 về nhiệm vụ và quyền hạn của Quốc hội đã ghi rõ chức năng
này, nhưng Điều 79 của Dự thảo quy định nhiệm vụ và quyền hạn của Ủy ban Thường
vụ Quốc hội lại không đề cập đến việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội có nhiệm vụ phê
chuẩn Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, các Ủy viên của Hội đồng Dân tộc, các Phó
Chủ nhiệm và Ủy viên các Ủy ban của Quốc hội.
Ông Hòa đề nghị bổ sung: “Ủy ban Thường vụ Quốc hội có nhiệm vụ phê chuẩn Phó
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, các ủy viên của Hội đồng Dân tộc, các Phó Chủ nhiệm
và Ủy viên các Ủy ban của Quốc hội” vào Điều 79.
Quy định tại Khoản 2, Điều 115 “Việc thành lập Hội đồng nhân dân, Ủy ban Nhân
dân... phân cấp quản lý" và Khoản 2, Điều 116 quy định Ủy ban Nhân dân là cơ
quan chấp hành của Hội đồng nhân dân nhưng lại không quy định Ủy ban Nhân dân do
Hội đồng Nhân dân bầu như Điều 123 Hiến pháp 1992. Điều này khá mở, tạo sự linh
hoạt khi xây dựng tổ chức, bộ máy chính quyền địa phương.
Tuy nhiên, đại biểu đề nghị sớm có đánh giá, tổng kết việc thực hiện thí điểm
không tổ chức Hội đồng Nhân dân ở quận, huyện, phường để có những quyết định phù
hợp trong Hiến pháp sửa đổi lần này.
Mặt khác, để có cơ sở xây dựng Luật tổ chức và hoạt động của Hội đồng Nhân dân
và Ủy ban Nhân dân sau này, đại biểu đề nghị nghiên cứu bổ sung “Trong trường
hợp cần thiết Hội đồng Nhân dân thành lập Ban lâm thời để điều tra về một vấn đề
nhất định ở địa phương”, vào cuối Khoản 1, Điều 116; đồng thời bổ sung 1 khổ
trong Khoản 1 “Nhà nước đảm bảo các điều kiện để Hội đồng Nhân dân thực hiện đầy
đủ chức năng, nhiệm vụ theo quy định của Luật.”
Ông Nguyễn Dũng Văn, Phòng công tác Hội đồng Nhân dân đề nghị, về tổ chức Chính
quyền địa phương, Khoản 2, Điều 115 của Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 đã tạo cơ
sở cho việc đổi mới chính quyền địa phương. Dự thảo không quy định về tổ chức,
nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi cấp chính quyền địa phương trong Hiến pháp mà giao
cho Luật quy định, thể hiện sự đổi mới tư duy về tổ chức chính quyền địa phương,
các đơn vị hành chính không nhất thiết là có đầy đủ 2 chủ thể. Ở các đơn vị hành
chính không tổ chức Hội đồng nhân dân thì chỉ còn là một cấp hành chính hoặc một
cơ quan hành chính đại diện, sẽ áp dụng cơ chế bổ nhiệm đội ngũ cán bộ, công
chức lãnh đạo Ủy ban Nhân dân thay cho cơ chế bầu cử kết hợp phê chuẩn như hiện
nay.
Ông Văn cũng đề nghị bổ sung trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 quy định
về chính quyền nông thôn và chính quyền đô thị. Trong Dự thảo chưa phân biệt sự
khác nhau về vị trí, tổ chức, chức năng giữa các đơn vị hành chính cơ bản là
tỉnh, thành phố, xã với đơn vị hành chính trung gian là huyện, quận, phường dẫn
đến tình trạng chức năng và hình thức hoạt động của Hội đồng Nhân dân và Ủy ban
Nhân dân đô thị và nông thôn được áp dụng giống nhau cho tất cả các cấp hành
chính. Điều này chưa phù hợp với điều kiện kinh tế, địa lý, dân cư, kết cấu hạ
tầng, đặc điểm và yêu cầu quản lý của các đơn vị hành chính ở các cấp, chưa tạo
động lực phát triển kinh tế-xã hội.
Trong Dự thảo cũng nên khẳng định tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính
quyền địa phương. Thực hiện phân cấp quản lý là sự chuyển giao quyền quyết định
trong hoạt động quản lý hành chính Nhà nước từ Trung ương, chính quyền cấp trên
xuống địa phương, các cơ quan, chính quyền cấp dưới. Các nội dung phân cấp Hiến
pháp nên quy định một cách khái quát. Chính quyền địa phương hoặc cấp hành chính
được bảo đảm tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong việc quyết định và tổ chức
thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn trong phạm vi được phân cấp.
Ngoài ra, đại biểu cho rằng nên gộp Điều 117 và Điều 118 thành một vì hai điều
này đều có nội dung quy định địa vị pháp lý, nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu
Hội đồng Nhân dân và nên viết gọn lại./.
TTX