Ông Nguyễn Việt Thanh, Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh
Tuyên Quang cho biết nhằm bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống của
Lễ cấp sắc và hát Páo dung của dân tộc Dao, tỉnh đang lập hồ sơ để trình
Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật
thể quốc gia.
Lễ cấp sắc là một trong những nét văn hóa truyền thống đặc sắc nhất của người Dao. Lễ cấp sắc chỉ được tổ chức cho nam giới, với ý nghĩa là chuyển từ giai đoạn trẻ con thành người đàn ông trưởng thành.
Lễ cấp sắc của người Dao thường được tổ chức vào tháng 11, tháng 12 hoặc tháng Giêng hàng năm với rất nhiều nghi lễ như lễ đội đèn, lễ giữ cây đèn, lễ hạ đèn, lễ giao binh, lễ trình Ngọc Hoàng, lễ cấp bản sắc, lễ tạ ơn ma tổ tiên…
Lời cúng trong lễ cấp sắc có giá trị lịch sử rất lớn, giúp mọi người biết nguồn gốc xuất xứ của dân tộc mình, ghi nhớ công lao to lớn của tổ tiên, từ đó răn dạy mọi người phải hướng thiện, tôn trọng người thầy, biết ơn nghĩa sinh thành của cha mẹ.
Những lời giáo huấn này được thực hiện bằng lời thề dưới sự chứng giám của thần linh, trời đất, tổ tiên và trước cả cộng đồng dòng tộc nên có tác dụng rất lớn. Trong lễ cấp sắc còn có rất nhiều điệu múa, tranh vẽ, hình cắt giấy trang trí... thể hiện trình độ thẩm mỹ cao.
Hát Páo dung là hát dân ca của dân tộc Dao, tuy nhiên, từng nhóm người Dao khác nhau thì điệu Páo dung cũng có sự khác nhau trong biểu diễn.
Hát Páo dung có nhiều thể loại như hát giao duyên, hát răn dạy, hát uống rượu, hát tiễn đưa.
Tuy nhiên, đặc sắc nhất vẫn là hát giao duyên, tỏ tình của các chàng trai, cô gái khi tìm hiểu nhau. Khi hát thì phần lớn lời hát thường được ứng khẩu tại chỗ.
Trong hát giao duyên còn có thể loại hát đối đáp giữa nam và nữ đã có vợ, có chồng để thưởng thức tài nghệ của nhau nên nội dung hát tập trung ca ngợi sản xuất, ca ngợi thiên nhiên, hỏi thăm sức khoẻ, công việc đồng áng.
Ngoài ra, khi có cuộc vui gia đình, bạn bè, dòng họ thì người Dao thường hát và uống rượu. Nội dung bài hát phù hợp với từng hoàn cảnh cụ thể và phù hợp với tiệc rượu./.
Nguyễn Văn Tý (TTXVN)