Chủ đề của Chương trình Sáng kiến chống tham nhũng Việt Nam (VACI) 2011 là “Tăng cường liêm chính công và thực thi pháp luật góp phần phòng, chống tham nhũng hiệu quả”. Đây là một diễn đàn dành cho những ý tưởng sáng tạo nhằm nâng cao nhận thức về pháp luật phòng chống tham nhũng (PCTN) trong cộng đồng. Các nhà tài trợ cho VACI tính đến thời điểm hiện nay bao gồm: Ngân hàng Thế giới, Chương trình Viện trợ phát triển Australia (AusAID), Chương trình Phát triển quốc tế Anh (DFID) Đại sứ quán Thụy Điển, Đại sứ quán Phần Lan và Đại sứ quán Bỉ.

Đối tượng tham gia chương trình là các cơ quan, tổ chức, đoàn thể có tư cách pháp nhân được Nhà nước công nhận của Việt Nam ở cấp địa phương; trừ các cơ quan, tổ chức và đơn vị thuộc Thanh tra Chính phủ và thanh tra các Bộ, ngành; các đơn vị, ban quản lý dự án trực thuộc Ngân hàng Thế giới; các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc lực lượng quân đội, công an nhân dân. Các tổ chức quốc tế, tổ chức nước ngoài cũng có thể tham gia chương trình khi hợp tác với một đối tác là pháp nhân trong nước.

Tương tự như Ngày sáng tạo Việt Nam, Chương trình bao gồm 2 hoạt động chính: Cuộc thi sáng tạo và hoạt động trao đổi kiến thức. Dựa trên chủ đề chính, các tiểu chủ đề được đề xuất gồm: Xây dựng một nền hành chính phục vụ, Tăng cường liêm chính công và đạo đức công vụ, Nâng cao tính minh bạch và quyền tiếp cận thông tin, Nâng cao hiệu lực thực thi chính sách, pháp luật. Các tiêu chí lựa chọn chính: Tính sáng tạo, kết quả cụ thể và các tác động trực tiếp, tính khả thi/năng lực của tổ chức tham gia, tính bền vững và khả năng nhân rộng.

Kể từ khi bắt đầu chương trình năm 2003 tại Việt Nam, Chương trình Ngày sáng tạo Việt Nam đã nhận được hơn 1.400 đề án tham gia dự thi dự thi từ khắp nơi trên cả nước. Chương trình đã hỗ trợ hơn 200 dự án, với tổng mức kinh phí lên đến 2 triệu USD. Khoản tài trợ cho mỗi dự án không quá 15.000 USD.

Song song với việc triển khai chương trình VACI 2011, TTCP sẽ phối hợp với các nhà tài trợ xây dựng kế hoạch tổng thể cho hoạt động này đến năm 2015. Mỗi chương trình VACI 2013, 2015 sẽ mang một chủ đề cụ thể về PCTN phù hợp với yêu cầu và bối cảnh trong thời điểm đó. Việc xây dựng một lộ trình trung hạn sẽ giúp TTCP chủ động tổ chức thực hiện hiệu quả hoạt động tuyên truyền, tìm kiếm ý tưởng hay về PCTN như đã đề ra tại Kế hoạch thực thi Chiến lược quốc gia về PCTN đến năm 2020 của TTCP.

Cũng tại Hội thảo, Ban tổ chức đã tổng kết Chương trình Ngày Sáng tạo Việt Nam 2009 (VID 2009) với chủ đề “Nâng cao tính trách nhiệm và minh bạch, giảm tham nhũng”. Bà Lê Thị Mai Hương, chuyên gia đánh giá độc lập của Ngân hàng Thế giới cho biết: Trong số 152 đề án dự thi, VID đã trao giải cho 25 đề án với tổng số tiền tài trợ lên đến 330.000 USD, mỗi dự án được tài trợ không quá 15.000 USD. Mặc dù còn gặp một số khó khăn do chủ đề “nhạy cảm” là chống tham nhũng, nhưng những dự án VID 2009 không vì thế mà bị hạn chế. Với phương pháp tiếp cận từ dưới lên, phần lớn các dự án được thực hiện ở cấp cơ sở (xã, huyện). Người dân có điều kiện hiến kế, đóng góp thêm nhiều ý tưởng mới mẻ, sáng tạo nhằm làm cho các nỗ lực đấu tranh PCTN hiện nay trở nên thiết thực, hiệu quả hơn.Với ngân sách và quy mô hạn chế, nhiều dự án có hiệu quả lan rộng không chỉ ở địa bàn thực hiện mà còn ở cấp cao hơn. Một số dự án đã hướng tới nhận diện và báo cáo các trường hợp tham nhũng cụ thể hay có khả năng nhân rộng và mở rộng sang những địa phương khác và có thể được phát triển thành mô hình, mang lại tác động rộng rãi và sâu sắc hơn tới đời sống xã hội.

Dương Ngọc

Dương Ngọc