Trong giai đoạn tiếp theo (2026-2030) theo tinh thần Nghị quyết 13-NQ/TW của Bộ Chính trị, dự kiến nguồn vốn đầu tư cho hạ tầng giao thông sẽ tiếp tục tăng.

"Trong khi trong nhiệm kỳ 2016-2020, nguồn vốn đầu tư hạ tầng giao thông vùng này chưa đến 33.000 tỷ đồng, chiếm 14% so với cả nước. Trong nhiệm kỳ trước đó (2011-2015), kế hoạch vốn trung ương đầu tư hạ tầng giao thông vùng này cũng chỉ hơn 43.500 tỷ đồng, chiếm 17% so với cả nước. Như vậy, giai đoạn 2021-2030 là thời kỳ mà khu vực ĐBSCL được trung ương tập trung nguồn lực đầu tư cho hạ tầng giao thông với nguồn vốn đầu tư tăng cao nhất từ trước đến nay", Bộ trưởng Thể phân tích.   

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Thể, hạ tầng giao thông chính là "điểm nghẽn" lớn nhất của vùng ĐBSCL. Hiện nay vùng này chỉ mới có 90km cao tốc và 30km đang xây dựng. Về đường hàng không: có 4 cảng hàng không nhưng năng lực khai thác còn rất yếu. Luồng tàu biển trọng tải lớn vào sông Hậu hiện nay chỉ mới đáp ứng cho tàu 10.000 tấn vơi tải ra vào. Đường thủy nội địa tuy là thế mạnh của vùng nhưng chưa được đầu tư khai thác đúng mức.

Do vậy, để tháo "điểm nghẽn" cho vùng này thì nguồn vốn từ ngân sách vẫn chưa đủ mà cần phải huy động thêm nguồn xã hội hóa, vốn viện trợ, vốn vay từ các tổ chức quốc tế.

Để có thể huy động thêm nguồn lực ngoài ngân sách phát triển hạ tầng giao thông cho vùng, Bộ GTVT đề xuất Chính phủ xây dựng thể chế chuyển từ hình thức BOT (đầu tư - vận hành - chuyển giao) sang hình thức O&M (nhà nước đầu tư xong thì nhượng quyền vận hành khai thác cho khối tư nhân). Trước mắt, Bộ đề xuất đầu tư theo hình thức O&M đối với 3 dự án cao tốc mà Quốc hội vừa thông qua (cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng).

Bên cạnh đó Bộ GTVT cũng đề xuất Chính phủ đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương quản lý trên địa bàn để phát huy tinh thần chủ động, huy động được tối đa nguồn lực cho đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông.

"Trong khi nguồn lực về con người từ Bộ còn hạn chế thì hệ thống chính trị các địa phương có đầy đủ các phòng ban chuyên môn nên việc phân cấp, phân quyền cho địa phương thực hiện một số công việc thuộc thẩm quyền, chuyên môn của mình là điều cần thiết để đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án về đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông", Bộ trưởng Thể đề xuất.

Bộ Giao thông vận tải cho biết, giai đoạn này số vốn đầu tư từ ngân sách trung ương cho vùng ĐBSCL tăng gấp 2,6 lần so với giai đoạn 2016- 2020. Riêng số vốn bố trí để đầu tư hệ thống đường cao tốc lên tới 42.647 tỷ đồng, chiếm 20% mức vốn đầu tư cho đường cao tốc của cả nước, gấp gần 14 lần so với giai đoạn 2016- 2020 (3.052 tỷ đồng).

Cũng theo Bộ Giao thông vận tải, trong giai đoạn 2026 - 2030, dự kiến sẽ tiếp tục triển khai đầu tư các tuyến cao tốc còn lại theo Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 2/4/2022 của Bộ Chính trị và quy hoạch được duyệt, gồm: cầu Cần Thơ 2, đoạn Rạch Giá - Bạc Liêu thuộc tuyến cao tốc Hà Tiên - Rạch Giá - Bạc Liêu, tuyến Hồng Ngự - Trà Vinh (không bao gồm đoạn An Hữu - Cao Lãnh)…

Ảnh minh họa

Về đường thủy, nâng cấp các tuyến kênh Mương Khai - Đốc Phủ Hiền, tuyến Hà Tiên - Rạch Giá - Cà Mau, tuyến sông Hàm Luông, tiếp tục kêu gọi đầu tư bằng nguồn vốn xã hội hóa các cảng thủy nội địa theo quy hoạch được duyệt.

Về hàng hải, kêu gọi đầu tư các cảng biển trong khu vực, đầu tư khu bến cảng đầu mối, cửa ngõ của vùng tại khu vực cửa Trần Đề. Về hàng không, tiếp tục đầu tư nâng cấp các cảng hàng không trong vùng. Về đường sắt, đầu tư xây dựng tuyến đường sắt kết nối TP.HCM với Cần Thơ.

Theo Bộ Giao thông vận tải, giai đoạn 2021 - 2025, kế hoạch vốn ngân sách trung ương đầu tư cho Vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là 86.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 22% so với cả nước để triển khai 27 dự án gồm:

Tiếp tục triển khai 13 dự án đang thực hiện sẽ hoàn thành trong giai đoạn 2021 - 2025 là: tuyến cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận - Cần Thơ, cầu Mỹ Thuận 2, cầu Rạch Miễu 2, xây dựng tuyến tránh TP. Cà Mau, TP. Long Xuyên, TP. Cao Lãnh, nâng cấp một số tuyến Quốc lộ 57, Quốc lộ 61B…, dự án luồng cho tàu biển lớn vào sông Hậu giai đoạn 2, dự án nâng cấp tuyến kênh Chợ Gạo giai đoạn 2…

Khởi công 14 dự án gồm: Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Cần Thơ - Hậu Giang - Cà Mau, dự án cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, cao tốc Cao Lãnh - An Hữu, cao tốc Mỹ An - Cao Lãnh, cao tốc Chơn Thành - Đức Hòa nâng cấp tuyến Cao Lãnh - Lộ Tẻ - Rạch Sỏi, tuyến Nam Sông Hậu…, dự án phát triển hành lang vận tải thủy và logistics khu vực phía Nam, dự án nâng cao tĩnh không các cầu đường bộ cắt qua tuyến đường thủy… Các dự án này sẽ hoàn thành trong giai đoạn 2021 - 2025. Riêng các dự án quan trọng quốc gia, dự án cầu lớn sẽ cơ bản hoàn thành trong năm 2026./.

Văn Hưng