Năm 1994, chị H’Lê Niê làm cộng tác viên dân số. Lúc này, ở buôn Briêng, nơi có 100% là đồng bào dân tộc Êđê đều có cuộc sống khó khăn, trình độ dân trí thấp, quan niệm “trời sinh voi, trời ắt sinh cỏ” vẫn còn in sâu. Vì thế, chuyện sinh 5, đẻ 7, đẻ chục người con là chuyện bình thường. Đặc biệt, đồng bào dân tộc Êđê còn nặng theo chế độ mẫu hệ, nên nhiều cặp vợ chồng có từ 4 đến 5 người con trai, vẫn cố sinh thêm cho được con gái để sau này có điều kiện phụng dưỡng ama, amí (cha, mẹ) lúc tuổi già. Hay có gia đình suy nghĩ, sinh con gái nhiều để lớn lên “bắt chống” về có cái sức lao động trên nương trên rẫy. Chị H’Lê Niê cũng chứng kiến nhiều cặp vợ chồng đông con càng làm cho gia đình thêm khổ cực, nghèo đói, trẻ con nheo nhóc, không được đi học đến nơi đến chốn...

Ngay từ những ngày đầu, khi mới làm cộng tác viên dân số của buôn, chị cũng gặp không ít khó khăn như chưa qua trường lớp đào tạo, chưa biết gì về công tác tuyên truyền vận động, tư vấn cho chị em phụ nữ sinh đẻ có kế hoạch, nuôi con khỏe, dạy con ngoan... Nhưng chị nghĩ, mình vừa làm, vừa học thôi cũng như đồng bào mình hay ví, chưa có đường đi mãi thành đường thôi. Thế là ngoài việc mua sách, báo, tạp chí chuyên ngành về đọc, chị còn tích cực tham gia đầy đủ các lớp tập huấn do các đơn vị chức năng tổ chức để nâng cao kiến thức về chuyên môn dân số và kỹ năng tư vấn, tuyên truyền cho các đối tượng trong độ tuổi sinh đẻ. Khi nắm vững được kiến thức, chị H’Lê Niê đã mạnh dạn đến từng hộ gia đình trong buôn, nhất là các cặp vợ chống trong độ tuổi sinh đẻ để tư vấn về các biện pháp tránh thai hiện đại, cấp phát bao cao su, thuốc tránh thai,... Để có sức thuyết phục, chị dẫn chứng các gia đình trong buôn, trong xã thực hiện tốt chính sách dân số (có ít con, sinh con một bề (từ 1 đến 2 con) ) có cuộc sống ngày càng sung túc,, con cái được học hành đến nơi đến chốn. Thông qua các cuộc họp buôn, sinh hoạt của các đoàn thể như thanh niên, phụ nữ, nông dân..., chị H’Lê Niê đều lồng ghép tuyên truyền về dân số, sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình, tuyên truyền về Luật hôn nhân gia đình đến với các tầng lớp nhân dân trong buôn.

Chị H’Lê Niê cũng cho biết thêm: Việc tuyên truyền không phải lúc nào cũng thuận buồm, xuôi gió. Có trường hợp, chị đến nhà bị đối tượng xua đuổi, quát mắng cho rằng, việc sinh con và nuôi con là chuyện riêng của gia đình họ, không nhờ vả gì đến chị mà chị phải khuyên răn, thầm thì to, nhỏ ... Chị vẫn kiên trì, “bám trụ” với công việc, vào nhà không được thì đi lên trên nương rẫy cùng với đối tượng, vừa làm, vừa vận động, mưa dầm thấm sâu. Trường hợp gia đình anh Y Thoan Niê làm chị nhớ mãi. Đó là, gia đình anh đã có hai con trai, nhưng phía gia đình vợ cứ bắt phải đẻ thêm một cô con gái. Thế là anh nhờ chị thường xuyên đến tuyên truyền, tư vấn phía bên nhà vợ để họ “sáng cái đầu” ra đừng bắt anh sinh thêm con nữa, mà có điều kiện tập trung phát triển kinh tế, nuôi dạy con nên người. Thực tế, có ít con, gia đình anh Y Thoan nay đã trở thành một trong những hộ gia đình sản xuất kinh doanh giỏi của địa phương, có con cái ăn học thành tài. Năm 2009, chị H’Lê Niê đã phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Ea Knuếch ra mắt mô hình Câu lạc bộ không sinh con thứ ba ở buôn Briêng B. Và câu lạc bộ đã thu hút được trên 100 cặp vợ chồng tham gia sinh hoạt. Các thành viên trong Câu lạc bộ đều chấp hành tốt đường lối chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, không có trường hợp nào sinh con thứ 3.

Như vậy, sau 18 năm liên tục làm cộng tác viên dân số, chị H’Lê Niê đã gây dựng được niềm tin trong đồng bào, tự giác thực hiện kế hoạch hóa gia đình, thanh niên cưới nhau đúng độ tuổi quy định...Từ một địa phương chưa biết kế hoạch hóa gia đình là gì, thì nay, ở buôn Briêng B, tỷ lệ các cặp vợ chồng sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại lên đến trên 80%, có 104 trường hợp tự nguyện đi đình sản, nhiều năm liền không có trường hợp sinh con thứ 3...

Không chỉ là cộng tác viên dân số giỏi, chị H’Lê Niê còn là Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ, tổ trưởng tổ vay vốn buôn Briêng B. Chị đã đứng ra tín chấp cho các hộ gia đình nghèo trong buôn vay trên 400 triệu đồng để về đầu tư phát triển sản xuất từng bước xóa nghèo vươn lên làm giàu chính đáng. Theo đánh giá của lãnh đạo xã Ea Knuếch, chị H’Lê Niê là một cộng tác viên dân số giỏi, đầy nhiệt tình, tận tâm với buôn làng. Buôn Briêng B giàu có như hôm nay là nhờ có công đóng góp khá lớn của cộng tác viên dân số H’Lê Niê./.

Quang Huy - TTXVN