Phát biểu khai mạc diễn đàn, Tổng thống Senegal Macky Sall nhấn mạnh, châu Phi đang trên con đường hướng tới dân chủ, nhưng bị lung lay bởi bất ổn về thể chế, các cuộc xung đột khiến châu Phi phải trả giá quá đắt.

Ông cho rằng châu Phi cần tập trung nỗ lực vào phát triển, người châu Phi ủng hộ đối thoại để giải quyết tranh chấp và xung đột. Theo nhà lãnh đạo Senegal, thông qua đối thoại, chia rẽ sẽ được hàn gắn để xây dựng các liên minh cần thiết cho sự ổn định của châu lục.

Những cuộc đảo chính liên tiếp ở châu Phi thời gian gần đây đang đe dọa đảo ngược quá trình dân chủ hóa mà châu lục này tiến hành trong hai thập niên qua. Hàng loạt cuộc chính biến xảy ra tại các nước Guinea, Mali, Burkina Faso, Niger, Gabon. Xung đột và đảo chính xảy ra thường xuyên khiến châu Phi trở nên kém ổn định, tác động tiêu cực tới tâm lý của các nhà đầu tư và khiến tình hình kinh tế của các quốc gia xảy ra đảo chính trở nên tồi tệ hơn. Bất ổn chính trị càng làm thách thức về đói nghèo và bất bình đẳng nghiêm trọng hơn, đẩy các nước châu Phi vào vòng luẩn quẩn không có lối thoát.

Xung đột vũ trang lan rộng cũng thúc đẩy các nhóm tội phạm tìm cách mở rộng phạm vi ảnh hưởng, nhất là tại khu vực Tây Phi. Tình trạng trộm cắp gia súc và bắt cóc đòi tiền chuộc làm suy yếu sự ổn định trong khu vực.

Số liệu thống kê giai đoạn 2019-2023 cho thấy, chỉ số tội phạm tổng thể ở châu Phi tăng từ 4,97 điểm lên 5,25 điểm. Trong năm nay, tất cả các loại hình tội phạm đều gia tăng ở châu Phi, nhất là nạn buôn người với chỉ số được đánh giá là 6,06 điểm, cao hơn nhiều so với mức trung bình trước đây chỉ là 5,36 điểm. Ðáng chú ý là sự xuất hiện của một số loại hình tội phạm mới, bên cạnh các hoạt động tội phạm có tổ chức đã được biết đến từ trước tới nay.

Những con số nêu trên phản ánh tác động của xung đột, cũng như dịch bệnh, nghèo đói, khí hậu cực đoan và bất ổn chính trị gia tăng ở Lục địa đen. Xung đột, dịch bệnh, nghèo đói dẫn tới tình trạng di dời cưỡng bức, tuyển dụng cưỡng bức (như binh lính trẻ em), các hình thức nô lệ hiện đại và sự gián đoạn trong cấu trúc xã hội, gia đình ở châu Phi. Ðây đều là những nguyên nhân dẫn đến tình trạng buôn người và các loại hình tội phạm khác. Bất ổn chính trị ở Mali, Burkina Faso và Niger đã dẫn tới tình trạng gia tăng bạo lực ở các nước này.

Xung đột, bạo lực lan rộng khắp vùng Sahel, dải đất nằm giữa sa mạc Sahara ở phía bắc và khu vực thảo nguyên ở phía nam châu Phi, tạo nên thảm họa với dân thường trong khu vực. Châu Phi phải chứng kiến nhiều cuộc khủng hoảng nhân đạo trầm trọng.

Theo số liệu của Ủy ban Kinh tế châu Phi thuộc Liên hợp quốc (ECA), hiện có tới 546 triệu người châu Phi đang sống trong nghèo đói, tăng 74% kể từ năm 1990 và 10 quốc gia thuộc châu lục này phải đối mặt với tình trạng nghèo khổ đáng báo động.

Xung đột, chia rẽ về kinh tế, sắc tộc, bất ổn an ninh là căn bệnh trầm kha của châu Phi, trở thành những mồi lửa châm ngòi cho bất ổn, bạo lực và khủng hoảng.

Ðiều các nhà lãnh đạo châu Phi cần làm hiện nay là củng cố niềm tin với người dân, xóa bỏ tình trạng bất bình đẳng, nêu cao tinh thần trách nhiệm và có những quyết sách nhằm cải thiện điều kiện kinh tế và đời sống của người dân, mang lại sự ổn định trong xã hội. Ðó cũng là nội dung chính được thảo luận tại Diễn đàn quốc tế Dakar lần này./.

ÐAN ANH (nhandan.vn)