Tham dự Hội nghị có gần 400 đại biểu đại diện các bộ, ngành, lãnh đạo
đoàn Đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Sở Tư pháp các tỉnh, thành
phố, các cơ quan nghiên cứu. Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự và chỉ
đạo Hội nghị.
Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008 và Luật ban hành văn
bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân năm 2004
là cơ sở pháp lý quan trọng cho hoạt động lập pháp ở nước ta.
Sự ra đời của hai đạo Luật này đã góp phần nâng cao nhận thức của các
cấp, các ngành về ý nghĩa, vai trò của công tác xây dựng pháp luật, về
trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức và cá nhân trong hoạt động xây dựng
pháp luật; tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho hoạt động xây dựng pháp
luật, góp phần đưa công tác xây dựng pháp luật ngày càng đi vào nền nếp.
Hai đạo luật này góp phần đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng văn
bản quy phạm pháp luật; bước đầu khắc phục tình trạng hệ thống văn bản
quy phạm pháp luật phức tạp, quá nhiều loại văn bản, gây khó khăn khi
theo dõi, xác định thứ bậc hiệu lực của các loại văn bản.
Từ khi có hiệu lực đến nay, hai đạo luật này đã chứng tỏ vị trí, vai trò
quan trọng trong việc tạo thể chế để triển khai hoạt động xây dựng pháp
luật, hoàn thiện hệ thống pháp luật.
Theo báo cáo của các bộ, ngành, từ 1/1/2009 đến 31/3/2013, các cơ quan
nhà nước ở trung ương đã ban hành là trên 5.200 văn bản, chất lượng văn
bản ngày càng được nâng cao, nội dung cơ bản bảo đảm hợp hiến, tính hợp
pháp và thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, đa phần bảo đảm tính
khả thi, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Việc tổng kết thi hành hai đạo Luật
trên sẽ tạo cơ sở thực tiễn cho việc nghiên cứu, xây dựng Luật mới trên
cơ sở sửa đổi, bổ sung và hợp nhất hai Luật.
Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh
những thành quả lớn đã được trong thời gian qua của hai đạo Luật này,
như đã đổi mới cơ bản quy trình xây dựng pháp luật theo hướng minh
bạch, dân chủ, huy động sự tham gia của cả xã hội vào quá trình xây dựng
văn bản; giảm bớt một số loại, hình thức văn bản quy phạm pháp luật ở
cả cấp Trung ương và địa phương; đã và đang từng bước lồng ghép thành
công hoạt động kiểm soát thủ tục hành chính vào từng giai đoạn của quy
trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật ở các ngành, các
cấp.
Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng chỉ ra những tồn tại của hệ thống
pháp luật hiện nay. Đó là hệ thống pháp luật và cách thức xây dựng, thi
hành pháp luật vẫn còn nhiều bất cập, thiếu tính cụ thể, chưa phù hợp,
thiếu khả thi, tính dự báo chưa cao, chưa có tầm nhìn dài hạn, thiếu
tính thống nhất, chưa minh bạch , Luật “khung”, Luật “ống” còn nhiều.
Nguyên nhân chủ yếu là do nhận thức chưa đầy đủ, chưa toàn diện của lãnh
đạo một số bộ, ngành và địa phương về vai trò, vị trí của công tác xây
dựng và thi hành pháp luật; chưa dành đủ nguồn lực về con người, thời
gian và kinh phí cho công tác này; chưa có cơ chế bảo đảm sự tham gia,
giám sát của người dân và xã hội đối với công tác xây dựng và thi hành
pháp luật .
Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng thể chế vẫn là một trong những
điểm nghẽn cản trở sự phát triển đất nước . Một trong những điều kiện
cần thiết, quan trọng để đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ hoàn thiện thể chế
là cần tập trung đổi mới mạnh mẽ hơn nữa cơ chế và quy trình xây dựng
pháp luật phù hợp với sự phát triển năng động của kinh tế thị trường,
nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm tính kịp thời,
cụ thể, khả thi, hợp lý, thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật;
tăng cường tính công khai, minh bạch của pháp luật; nâng cao hiệu quả
thực thi pháp luật; kiên quyết khắc phục mặt yếu của hệ thống pháp luật
hiện hành là rườm rà, chồng chéo, mâu thu ẫ n, thiếu tính tổng thể, bị
động, lúng túng trước yêu cầu của thực tiễn.
Phó Thủ tướng yêu cầu các cấp, các ngành tiếp tục thể chế hóa định hướng
chiến lược của Đảng về xây dựng và thi hành pháp luật ; tập trung hoàn
thiện thể chế gắn với nâng cao hiệu quả thi hành thể chế kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trọng tâm là tạo lập môi trường cạnh
tranh bình đẳng, cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, phát huy vai trò
và hiệu lực của pháp luật để ổn định chính trị, phát triển kinh tế, chủ
động hội nhập quốc tế, bảo đảm quyền con người, quyền tự do, dân chủ của
công dân.
Các cấp, các ngành khẩn trương cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp
(sửa đổi), nhất là các quy định liên quan đến nguyên tắc phân công, phối
hợp và kiểm soát giữa các cơ quan thực hiện các quyền lập pháp, hành
pháp và tư pháp; các quy định về nguyên tắc phân cấp, phân quyền giữa
trung ương và địa phương; cần nghiên cứu để cụ thể hóa, xác định rõ thẩm
quyền về hình thức và nội dung ban hành văn bản quy phạm pháp luật của
mỗi cơ quan, mỗi cấp chính quyền, bảo đảm cơ chế phân công và kiểm soát
việc thực hiện quyền lực trong quy trình lập pháp, lập quy.
Phó Thủ tướng chỉ rõ cần phát huy vai trò của hoạch định chính sách
trong việc thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; pháp
luật về ban hành văn bản quy phạm pháp luật phải là công cụ pháp lý bảo
đảm cho quy trình đề xuất, xây dựng, trình và thông qua chính sách trở
thành khâu trung tâm của toàn bộ quy trình xây dựng pháp luật, trước hết
là các luật, pháp lệnh, các nghị định của Chính phủ. Đường lối, chủ
trương của Đảng và Nhà nước phải được luật hóa thành các quy định cụ
thể, phù hợp, khả thi, phản ánh hơi thở cuộc sống.
Phó Thủ tướng yêu cầu tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý để xây dựng hệ
thống pháp luật minh bạch, thi hành pháp luật nghiêm minh, công bằng,
thống nhất. Việc ban hành văn bản cần được gắn kết với các hoạt động
kiểm tra, theo dõi việc thi hành, kiểm soát thủ tục hành chính và đánh
giá tác động kinh tế - xã hội.
Các cấp, các ngành cần chú trọng củng cố, kiện toàn các cơ quan, đơn vị
làm công tác xây dựng pháp luật, tăng cường năng lực đội ngũ công chức
trực tiếp làm công tác xây dựng pháp luật theo hướng chuyên nghiệp hóa;
cần có chiến lược thu hút, sử dụng và phát huy đội ngũ những người làm
công tác xây dựng pháp luật chuyên nghiệp và chuyên trách, bao gồm những
chuyên gia phân tích, hoạch định chính sách trong các lĩnh vực và các
chuyên gia soạn thảo văn bản để có thể chuyển tải đầy đủ, chính xác nội
dung chính sách, đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, minh bạch và dễ tiếp
cận của hệ thống pháp luật.
Bên cạnh đó, cần có cơ chế hữu hiệu để mọi người dân, nhất là các đối
tượng chịu tác động trực tiếp của văn bản, có thể tham gia đóng góp ý
kiến để pháp luật phản ánh đúng ý chí, nguyện vọng của nhân dân, bảo đảm
cho pháp luật thật sự là của dân, do dân, vì dân. Bộ Tư pháp cần chủ
động, phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành, cơ quan liên quan trong công
tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, giúp Chính phủ bảo đảm tổ
chức thi hành có hiệu quả các luật, pháp lệnh, thực hiện việc theo dõi
tình hình thi hành pháp luật./.
( Vietnam+)