Gửi chú Lương, fụ trách Trại tù binh.

Từ ngày kháng chiến, chú và anh em ở đó fụ trách một việc khó nhọc. Cũng như toàn thể và quân đội đang chịu khó nhọc

Nhân Năm Mới, tôi gửi lời hỏi thăm và khuyên gắng chú và những anh em làm việc với chú. Các chú cố gắng làm tròn nhiệm vụ, zữ đúng Cần, kiệm, liêm chính.

Chính phủ sẽ ghi nhớ công trạng, những nhân viên tận tụy và trung thành.

Sẵn đây, đồng bào có gởi tặng tôi một bộ áo, tôi gởi biếu chú

Chào thân ái và quyết thắng - 1949.

Thư được Bác đánh máy, trên loại in sẵn mẫu Chủ tịch Chính phủ Việt Nam, dưới có chữ ký tên màu mực xanh đen, kích thước 20,5 x 12,5(cm).

2. “Sinh thời, bố mẹ tôi trân trọng những kỷ vật Bác đã tặng cho lắm. Dù khó mấy hai cụ cũng không dám mặc, giữ như báu vật của gia đình”. Đó là lời của chị Trịnh Thị Anh Thư (con gái đầu của ông Trịnh Như Lương) đã nói với cán bộ sưu tầm của Bảo tàng Hồ Chí Minh trong buổi gặp, trao đổi về quyết định của gia đình khi giao tặng Bảo tàng Hồ Chí Minh bộ quần áo do Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi tặng cha mình. Được chứng kiến hình ảnh chị Thư cẩn trọng lấy từ trong tủ thờ một gói nhỏ, ngoài buộc sợi dây đay, có 3 lớp báo cũ bọc ngoài, những người có mặt trong buổi gặp đó đã rất ngạc nhiên, và xúc động.

Sau lớp gói ngoài là bộ quần áo vải đũi may kiểu bà ba được gấp gọn gàng. Phía sát cổ áo có dòng chữ thêu chỉ màu xanh rêu: V.M Tiên xá ngoại kính biếu, và dòng chữ Hồ Chủ tịch thêu chỉ màu đỏ. Khi đo, áo có chiều dài 71,2 cm, rộng vai 65,7 cm, quần dài 92 cm.

Nhớ lại sự kiện khi gia đình mình nhận được bộ quần áo này, chị Thư nói: Sau khi nhận được bộ quần áo Bác gửi tặng, bố tôi mừng lắm, không phải vì loại quần áo này lúc đó không có nhiều, mà vì đây là quà của Bác Hồ tặng. Thời gian đó, bố tôi đi kháng chiến, chúng tôi cùng với mẹ ở quê. Sau này lớn lên, được đọc thư Bác Hồ gửi, mới biết Bác đã gửi thư và tặng quà cho Cha, và hiểu được rằng: khi đó Cha đang đảm trách một “việc khó nhọc”. Từ đó, mẹ tôi luôn giữ bộ quần áo Bác Hồ tặng bên người. Nghe tin địch càn, Mẹ gói gọn rồi cho vào vại bằng sành, đem chôn xuống đất giấu, khi giặc rút, Mẹ lại đào lên. Cứ như thế mẹ giữ được nguyên vẹn bộ quần áo đến ngày tiếp quản, trở về Thủ đô v Hà Nội.

Đến trước khi mất, mẹ giao lại cho tôi, vì tôi là chị lớn trong gia đình. Chị Thư cũng nói thêm rằng: Bộ quần áo này chưa có ai được mặc. Gia đình đã giữ gìn cẩn thận như giữ một kỷ vật quý giá, thiêng liêng. Và đến khi giao tặng cho Bảo tàng Hồ Chí Minh, những người cán bộ làm hồ sơ tiếp nhận hiện vật vẫn thấy bộ quần áo sau vẫn còn được giữ nguyên như mới, dù thời gian trôi qua đã hơn 60 năm. Chị Thư còn cho biết: Cha mình, ông Trịnh Như Lương sinh ra trong một gia đình có truyền thống hiếu học. Ngay từ khi mới cắp sách đến trường, cha đã được ông bà nội truyền cho chí yêu nước. Cha học giỏi và biết nhiều ngoại ngữ. Được các bác đi trước dìu dắt, cha tham gia đoàn thể, và khi Cách mạng thành công, cha tham gia công tác. Tháng 4/1946, cha làm việc tại Ủy ban Liên Kiểm Trung ương (Tên đầy đủ là Ủy ban liên lạc và kiểm soát quân sự Trung ương Việt Pháp (tên gọi tắt là Ủy ban Liên Kiểm) có chức năng theo dõi và giải quyết những vấn đề nảy sinh trong quá trình thi hành Hiệp định ký ngày 6/3/1946) do đồng chí Hoàng Hữu Nam đứng đầu. Cha còn tham gia đoàn cán bộ của Ủy ban đi đón Bác Hồ khi Người từ Pháp trở về (tại Cảng Bến Ngự, Hải Phòng). Ngày hôm đó Cha đã được chụp ảnh với Người.

3. Nói về quyết định giao tặng kỷ vật của gia đình cho Bảo tàng Hồ Chí Minh, chị Thư bày tỏ: Gia đình không có yêu cầu quyền lợi gì. Tất cả mười chị em đều yên tâm khi Bảo tàng đồng ý tiếp nhận và bảo quản những kỷ vật của gia đình,và mong rằng, những kỷ vật này sẽ được giới thiệu để nhiều người được biết. Về phía gia đình chỉ đề nghị có một thư cảm ơn của Bảo tàng, để về đặt lên bàn thờ Cha Mẹ mình, ở số nhà 296, phố Bạch Mai, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội và nói như lời chị, đó là một cách để “báo cáo” với các cụ, việc con cháu đã làm./.

Văn Thanh Mai