"Nhất Cờn, nhì Quả, tam Bạch Mã, tứ Chiêu Trưng", đó là cách người xứ Nghệ thường nói về những ngôi đền ở Nghệ An. Theo đó, đền Cờn ở phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai được xếp vị trí thứ nhất bởi vẻ đẹp và sự linh thiêng. Năm nay, lễ hội đền Cờn diễn ra trong 2 ngày 7 - 8/3 (tức ngày 20-21 tháng Giêng năm Mậu Tuất) với nhiều hoạt động mang đậm nét văn hóa của vùng quê ven biển xứ Nghệ. Một trong những hoạt động đặc sắc nhất tại lễ hội đền Cờn là lễ cầu ngư.

Lễ cầu ngư được người dân Quỳnh Phương duy trì từ bao đời nay vào dịp đầu Xuân với mong muốn một năm đi biển đánh bắt cá mưa thuận gió hòa, ngư trường đắc lợi, tôm cá đầy khoang, ngư dân an lành, mạnh khỏe. Với ý nghĩa linh thiêng đó, đông đảo người dân đã tập trung tại đền Cờn chính để làm lễ. Sau khi dâng hương tại đền Cờn chính, đoàn bắt đầu diễu hành ra bãi biển giáp ranh giữa hai xã Quỳnh Liên và Quỳnh Phương.

Tại lễ cầu ngư, tiếng chiêng, trống hòa cùng tiếng reo hò của những thanh niên khiêng kiệu chạy ra phía biển và tung kiệu lên cao từng đợt, tạo nên không khí tươi vui, sôi động. Khi đoàn diễu hành về phía bãi biển sát với đền Cờn ngoài, đội tế lễ sẽ tiến hành các nghi lễ cầu ngư mong cho mưa thuận gió hòa, ngư trường đắc lợi, an toàn, may mắn... Sau khi nghi lễ kết thúc, các thanh niên trai tráng tiến hành cướp lộc với mong muốn sẽ phát lộc, phát tài trong năm mới.

Song song với lễ diễu hành trên cạn, 8 tàu thuyền do các ngư dân tự trang hoàng lộng lẫy cũng xuất bến thứ tự theo đội hình dưới sự điều hành của Chủ tịch nghiệp đoàn nghề cá, tàu trước cách tàu sau 50m, bắt đầu từ đền Cờn chính đi qua lạch Cờn và đỗ theo đội hình tại vùng biển đền Cờn ngoài. Khi nghi lễ cầu ngư trên bờ kết thúc, các đoàn tàu lại nhổ neo chạy theo đội hình về đậu tại đền Cờn chính.

Ông Bùi Văn Chính (70 tuổi) ở phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai cho biết năm nào ông cũng cùng người thân tham gia lễ cầu ngư. Lễ cầu ngư được xem là nghi lễ rất quan trọng với gia đình ông và nhiều ngư dân khác với mong muốn một năm đi biển mưa thuận gió hòa, cá tôm đầy khoang.

Quang cảnh Lễ cầu ngư. (Ảnh: TTXVN)

Ông Tô Huy Hùng, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thị xã Hoàng Mai, Trưởng ban tổ chức lễ hội đền Cờn cho biết Đền Cờn là một trong những ngôi đền linh thiêng ở Nghệ An. Do đó, mỗi dịp Xuân về, hàng vạn lượt du khách tới đây dâng hương, tham quan và khám phá nét văn hóa riêng mang đậm truyền thống của người dân ven biển Hoàng Mai, trong đó đặc sắc nhất là lễ cầu ngư...

Đền Cờn thờ tứ vị Thánh nương. Đền hướng mặt về dòng sông Mai Giang, núi Voi, núi Xước, sau lưng là biển xanh, cát trắng... Đền được xây dựng từ thế kỷ XIII dưới thời nhà Trần và phát triển quy mô lớn ở thời Lê, sau đó được trùng tu nhiều lần dưới triều Nguyễn.

Hiện nay, thị xã Hoàng Mai có gần 500 tàu thuyền đánh cá công suất từ 20Cv trở lên với trên 5.000 ngư dân tham gia đánh bắt cá trên biển và hàng nghìn người đang làm các công việc thu mua, chế biến tôm cá, hải sản. Vì vậy, lễ cầu ngư được xem là một trong những nghi lễ truyền thống quan trọng đối với ngư dân thị xã Hoàng Mai. Thị xã Hoàng Mai đang tích cực tuyên truyền người dân giữ gìn, phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống của lễ hội đền Cờn; đồng thời, quảng bá tiềm năng, thế mạnh du lịch của địa phương tới du khách./.

Tá Chuyên (TTXVN)