Với sự tham dự của 193 nước thành viên LHQ, Hội nghị LHQ về hiệp ước buôn bán vũ khí, diễn ra suốt nhiều tuần qua tại trụ sở LHQ ở Niu Yóoc (New York, Mỹ), được coi là sáng kiến quan trọng nhất về điều chỉnh buôn bán vũ khí thông thường trong khuôn khổ LHQ. Theo phóng viên TTXVN tại LHQ, phát biểu tại phiên bế mạc, Tổng Thư ký LHQ Ban Ki Mun (Ban Ki-moon) đã bày tỏ lo ngại về "tiến bộ rất hạn chế" của các cuộc thương lượng. Ông hy vọng Hội nghị sẽ dẫn tới một hiệp ước buôn bán vũ khí có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ, có thể tác động thực sự đến cuộc sống của hàng triệu người đang phải chịu hậu quả của các cuộc xung đột, đàn áp và bạo lực vũ trang. Ông kêu gọi các nước thể hiện sự linh hoạt và mềm dẻo để cuộc thương lượng tiến triển.

LHQ kêu gọi các nước thành viên tận dụng cơ hội đã được mở ra tại Hội nghị này để điều chỉnh việc buôn bán vũ khí nhằm ngăn chặn nguy cơ vi phạm các quyền con người. Chuyên gia độc lập của LHQ về thúc đẩy trật tự quốc tế bình đẳng và dân chủ, ông Anphrét đề Xayát (Alfred de Zayas), nhấn mạnh thời điểm đã chín muồi để thế giới đạt tới một hiệp ước quốc tế mạnh và có hiệu lực cao về hạn chế và điều chỉnh buôn bán vũ khí toàn cầu. Hòa bình thế giới bị đe dọa không chỉ bởi vũ khí hủy diệt hàng loạt mà cả bởi vũ khí thông thường. Cuối năm 2010, trên thế giới có tới 27,5 triệu người phải tha hương ngay trên quê hương họ, hàng triệu người phải tị nạn ở nước ngoài do hậu quả của các cuộc xung đột bằng vũ khí thông thường.... Theo ông, một hiệp ước quốc tế mạnh về buôn bán vũ khí có thể hạn chế sự phổ biến cũng như sử dụng sai mục đích các loại vũ khí thông thường, nhờ đó góp phần to lớn vào hòa bình, an ninh, ổn định ở các khu vực và toàn cầu.

Chuyên gia Đề Xayát hoan nghênh nỗ lực của các nước thỏa thuận các quy chế ràng buộc toàn cầu để kiểm soát vũ khí, nhưng một công cụ như vậy phải được định hướng bởi những quyền và nghĩa vụ của các nước theo các tiêu chuẩn quốc tế chung, bao gồm cả luật quốc tế về quyền con người. Tuy nhiên, văn bản dự thảo của hội nghị vừa kết thúc vẫn còn quá nhiều kẽ hở pháp lý để một hiệp ước buôn bán vũ khí có tính khả thi và có hiệu lực cao. Thế giới cần đảm bảo rằng vũ khí và đạn dược không được chuyển giao cho các nước thực sự có nguy cơ sử dụng những loại vũ khí này để vi phạm luật nhân đạo quốc tế và luật quốc tế về quyền con người. Các nước phải có các biện pháp thích hợp nhằm đảm bảo Hiệp ước LHQ về buôn bán vũ khí thừa nhận việc phổ biến vũ khí và đạn dược làm tăng khả năng bạo lực bị sử dụng sai mục đích để chống các cộng đồng dễ bị tổn thương, trong đó có phụ nữ và trẻ em.

Đại sứ Áchentina Rôbéctô Gácxia Môritan (Roberto Garcia Moritan) cho biết nhiều nước và nhiều tổ chức xã hội dân sự quốc tế đã phản đối bản dự thảo hiệp ước, lo ngại hiệp ước LHQ về buôn bán vũ khí được phê chuẩn theo văn bản này không thể giảm được số người chết và bị thương do bạo lực và xung đột vũ trang. Theo tổ chức "Kiểm soát vũ khí", gần 75.000 người chết do xung đột và bạo lực vũ trang mỗi năm trong bối cảnh chỉ 2 trong 3 người trong dân số thế giới hiện được sống ở các nước có hòa bình.

Hiệp ước chỉ có hiệu lực nếu toàn bộ 193 quốc gia thành viên tham gia các cuộc thương lượng nhất trí về văn kiện này./.

Theo TTXVN