Gia tăng số lượng, diễn biến khó lường

Theo báo cáo của các sở Lao động, Thương binh và Xã hội, tính đến ngày 31/3/2010 số đối tượng nghiện ma tuý có hồ sơ quản lý 140.559, nhưng theo báo cáo của Bộ Công an: ngoài số đối tượng nghiện ma tuý có hồ sơ quản lý nói trên còn cộng với trên 30.000 số đối tượng nghiện ma tuý đang được quản lý trong các trại giam, trung tâm giáo dưỡng và cơ sở giáo dục. Như vậy, số đối tượng nghiện ma tuý tính đến 31/3/2010 có khoảng trên 170.000 người.

Tình hình nghiện ma tuý có những diễn biến mới và phức tạp. Tệ nạn nghiện ma tuý xâm nhập vào công nhân viên chức, người lao động và con em họ gia tăng ở một số địa phương như: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Hà Nội, Thái Nguyên, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu, Cao Bằng, Bắc Giang, TP.Hồ Chí Minh, Bà Rịa-Vũng Tàu…

Trước đây người nghiện ma tuý chủ yếu hút thuốc phiện (chiếm 87%), nay phổ biến là: hút, nuốt, đặc biệt là tiêm chích (hơn 70%), trở thành một trong những nguy cơ lây nhiễm HIV lớn nhất hiện nay: ước tính 65,3% tổng số người nhiễm HIV trong cả nươc là tiêm chíc ma tuý.

Qua số liệu báo cáo của các tỉnh, thành phố và các cuộc điều tra cho thấy xu hướng gia tăng là phổ biến nhưng không đồng đều. Điều nay phụ thuộc vào đặc điểm địa lý, đặc điểm phát triển kinh tế-xã hội, đặc điểm nghiện của từng khu vực và kết quả của cuộc đấu tranh phòng chống ma tuý, cai nghiện phục hồi ở mỗi địa phương. Tỷ lệ đối tượng tăng mạnh ở các tỉnh kinh tế phát triển, mở rộng giao lưu, sản xuất hàng hoá. Tương ứng với nó là việc chuyển sang sử dụng heroin và các dạng ma tuý tổng hợp khác. Những tỉnh trước đây trồng cây thuốc phiện thì số lượng giảm hoặc tăng không đáng kể.

Riêng giai đoạn từ năm 2003 đến nay (31/3/2010) là giai đoạn có nhiều hoạt động tích cực trong phòng, chống ma tuý nhưng thực tế đáng lo ngại, tệ nạn ma tuý tiếp tục có chiều hướng gia tăng, phần lớn các đối tượng nghiện chích ma tuý là đối tượng trẻ. Số đối tượng này khi nghiện chích ma tuý rất dễ chuyển từ hút sang chích và đây cũng là một lý do đáng kể làm cho chiều hướng nhiễm HIV trong nhóm người nghiện chích gia tăng trong những năm gần đây. Rõ ràng là 170.000 người nghiện ma tuý có hồ sơ quản lý, quả là một con số không nhỏ chút nào

Nguyên nhân khách quan, chủ quan

Có 4 nguyên nhân khách quan và 3 nguyên nhân chủ quan dẫn đến tình hình nghiện ma tuý phức tạp hiện nay.

Nguyên nhân khách quan:

Việt Nam liền kề với khu vực sản xuất ma tuý lớn (khu vực Tam giác vàng và khu vực Trăng lưỡi liềm vàng).

Biên giới Việt Nam là biên giới mở (các nước có tường rào kiên cố và có cửa khẩu): phía Bắc núi non hiểm trở; phía Nam kênh rạch, sông ngồi chi chít đi chỗ nào cũng được khi muốn sang nước khác.

Đất nước chúng ta hội nhập, mở cửa và giao lưu với các nước khác. Do đó, không tránh khỏi ma tuý có “điều kiện” thẩm lậu vào Việt Nam.

Tình hình tệ nạn ma tuý thực ra mới diễn ra phức tạp trong những năm gần đây, cho nên kinh nghiệm phòng, chống của nước ta còn hạn chế.

Nguyên nhân chủ quan:

Do nhận thức và hiểu biết về ma tuý chưa đầy đủ. Từ đó, dẫn đến sự quan tâm chỉ đạo cũng hạn chế. Cho nên, việc đầu tư chưa đúng mức và thoả đáng về nguồn lực (con người, cơ sở vật chất, kinh phí, trang thiết bị và phương tiện).

Công tác triển khai, phối hợp chưa đồng bộ, biện pháp chưa toàn diện thiếu sự bàn bạc và thống nhất trong khi kinh nghiệm của Việt Nam chưa có nhiều./.

Mai Xuân Phương
Cục phòng, chống HIV/AIDS