Tán thành nhiều nội dung chỉnh lý của Ban soạn thảo
Phát biểu tại phiên thảo luận, các đại biểu đánh giá cao Báo cáo của Ủy
ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 về một số nội dung cơ bản giải
trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 trên cơ sở ý
kiến của nhân dân và của các vị đại biểu Quốc hội. Nhiều nội dung đã
được chỉnh lý hợp lý, phản ánh được ý chí, nguyện vọng của nhân dân, bám
sát Cương lĩnh năm 1991 (bổ sung, phát triển năm 2011), nghị quyết của
các Đại hội Đảng và các nghị quyết, kết luận của Trung ương, Bộ Chính
trị về mục đích, yêu cầu, những quan điểm cơ bản và định hướng lớn của
việc sửa đổi Hiến pháp năm 1992.
Đại biểu Nguyễn Đình Quyền (Hà Nội) thể hiện sự đồng tình cao với việc
tiếp thu, chỉnh lý dự thảo của Ban soạn thảo. Theo đại biểu có 5 nội
dung cơ bản Dự thảo sửa đổi Hiến pháp đạt được là việc khẳng định rõ rà
ng hơn về chủ quyền nhân dân, tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân
dân, thể hiện ở dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp.
Đại biểu đánh giá Dự thảo sửa đổi Hiến pháp lần này đã hoàn thiện hơn về
thể chế chính trị và mô hình tổ chức bộ máy quản lý nhà nước, trong đó
có việc phân công quyền lực rạch ròi hơn giữa 3 quyền: lập pháp, hành
pháp và tư pháp.
Đại biểu đánh giá quyền con người, quyền công dân được bảo đảm trong dự
thảo, được hiện thực hóa và có khả năng luật hóa để đi vào cuốc sống;
đồng thời các thiết chế trong m ối quan hệ giữa nhà nước và công dân
theo xu hướng dân chủ hơn, trách nhiệm nhà nước được tăng cường hơn so
với mối quan hệ đối với công dân...
Bàn về Lời nói đầu của Hiến pháp, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cho rằng
lời nói đầu cần phải đảm bảo ngắn gọn, có sự tổng kết, cô đúc, khái quát
và đặc biệt phải chuẩn xác . Dự thảo sửa đổi Hiến pháp lần này có ưu
điểm so với trước là ngắn gọn, súc tích hơn, nhưng chuẩn xác và hay thì
chưa đạt.
Dẫn chứng cụ thể Lời nói đầu có đoạn viết “Từ năm 1930, vận dụng sáng
tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, theo tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng Cộng sản Việt
Nam lãnh đạo nhân dân tiến hành cuộc đấu tranh lâu dài, đầy gian
khổ...," Tổng Bí thư cho rằng viết như trên không ổn về mặt khoa học, lý
luận chưa chặt chẽ; cần thay cụm từ “năm 1930” bằng cụm từ “trong suốt
quá trình đấu tranh cách mạng” hoặc “trong suốt 80 năm qua” sẽ hợp lý và
chặt chẽ hơn.
Cần thiết đổi mới mô hình tổ chức chính quyền địa phương
Qua thảo luận, nhiều ý kiến tán thành với đa số nội dung đã được ban
soạn thảo tiếp thu và giải trình, đặc biệt là các nội dung về chương
Quyền con người, Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, chương về bảo vệ
Tổ quốc, Quốc hội...
Bàn về nội dung chính quyền địa phương nhiều ý kiến tán thành với sự cần
thiết phải đổi mới mô hình tổ chức chính quyền địa phương để thể chế
hóa các nghị quyết của Đảng và đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong
tình hình mới; tán thành với dự thảo tiếp tục giữ quy định về các đơn
vị hành chính tại Điều 118 của Hiến pháp năm 1992 nhằm tạo sự thống
nhất, đồng bộ và ổn định trong cả nước; bổ sung quy định về đơn vị hành
chính-kinh tế đặc biệt như Dự thảo.
Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Đình Quyền còn băn khoăn về thuật ngữ “chính
quyền địa phương”; đề xuất thay cụm từ “chính quyền địa phương” bằng cụm
từ “Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân tổ chức ở các đơn vị hành
chính.”
Cũng về nội dung này, đại biểu Bùi Thị An (Hà Nội) cho rằng cần có tổng
kết, so sánh trước và sau khi thực hiện thí điểm mô hình chính quyền địa
phương, chính quyền đô thị. Mô hình nào làm tốt sẽ chọn nhân rộng chứ
không làm tràn lan trên diện rộng.
Nhiều ý kiến tán thành với việc bổ sung chế định Hội đồng bầu cử Quốc
gia, thể hiện đầy đủ, sâu sắc hơn chủ quyền nhân dân, tạo cơ chế để nhân
dân thực hiện đầy đủ quyền làm chủ của mình, thể chế hóa một trong
những chủ trương của Đảng là “tăng cường hình thức dân chủ trực tiếp
theo hướng hoàn thiện chế định bầu cử…”; “nghiên cứu, bổ sung một số
thiết chế độc lập như cơ quan Kiểm toán Nhà nước, cơ quan bầu cử quốc
gia.”
Có ý kiến cho rằng việc bổ sung thêm chế định này rất cần thiết vì liên
quan đến chế định quan trọng là dân chủ đại diện. Tuy nhiên, vẫn còn một
số ý kiến đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục xem xét, cân nhắc thêm về nội
dung này.
Cần ban hành Nghị quyết về thi hành Hiến pháp
Qua thảo luận nhiều ý kiến tán thành với Dự thảo Nghị quyết về việc thi
hành Hiến pháp năm 1992 (sử a đổi năm 2013 ). Nhiều ý kiến thống nhất
cho rằng Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi năm 2013) có nhiều thay đổi về nội
dung và có điều chỉnh nhiệm vụ, quyền hạn của một số cơ quan nhà nước.
Để thực hiện một số quy định mới của Hiến pháp và những nội dung được
thay đổi, điều chỉnh trong Hiến pháp, cần có những quy định vừa bảo đảm
chuyển tiếp, vừa bảo đảm tính ổn định, liên tục của bộ máy nhà nước;
đồng thời, phải có một thời gian nhất định để rà soát, nghiên cứu sửa
đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các luật, pháp lệnh và những văn bản quy
phạm pháp luật có liên quan cho phù hợp với các quy định mới của Hiến
pháp...
Mặt khác, để đảm bảo cho Hiến pháp được quán triệt và thi hành đầy đủ,
đúng đắn, phù hợp với lộ trình hoàn thiện tổ chức bộ máy nhà nước và hệ
thống pháp luật, cần quy định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá
nhân trong thực hiện Hiến pháp và tổ chức thi hành Hiến pháp, đảm bảo
cho Hiến pháp được thực hiện nghiêm chỉnh trong tất cả các lĩnh vực của
đời sống xã hội.
Nhiều ý kiến cho rằng việc Quốc hội ban hành Nghị quyết quy định một số
điểm về việc thi hành Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi năm 2013) là rất cần
thiết, phù hợp với thực tiễn sửa đổi và thi hành các Hiến pháp trước
đây. Thực tế cho thấy, sau khi các Hiến pháp năm 1946, năm 1959, năm
1980 và năm 1992 được thông qua, Quốc hội đều ban hành Nghị quyết quy
định một số điểm về việc thi hành Hiến pháp nhằm đảm bảo sự ổn định,
liên tục của bộ máy nhà nước và hệ thống pháp luật trong giai đoạn
chuyển tiếp thi hành giữa Hiến pháp mới và Hiến pháp hiện hành./.
TTX