Trong Tờ trình dự án luật, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân đã nêu những vấn đề đặt ra trong quá trình triển khai Luật Tổ chức Chính phủ và Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015. Theo đó, qua gần 3 năm triển khai thực hiện, bên cạnh các kết quả đã đạt được, một số quy định hiện hành của 2 luật trên cần được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với chủ trương, định hướng của Đảng và đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra.

Cụ thể, đối với Luật Tổ chức Chính phủ, việc giao Chính phủ quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện đã làm giảm tính chủ động của địa phương trong việc tổ chức và thành lập các cơ quan chuyên môn phù hợp với điều kiện, đặc điểm đặc thù ở mỗi địa phương; việc giao Chính phủ có thẩm quyền quyết định biên chế công chức trong các cơ quan hành chính nhà nước hạn chế tính chủ động và chưa đề cao được trách nhiệm của người đứng đầu Chính phủ; nội dung quy định thẩm quyền của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ trong việc bổ nhiệm, biệt phái, điều động, luân chuyển, kỷ luật, cho từ chức, miễn nhiệm đối với cán bộ, công chức tại Luật chưa phù hợp với một số các quy định của Đảng và của pháp luật về cán bộ, công chức hiện nay.

Đối với Luật tổ chức chính quyền địa phương, một số quy định của Luật về phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, ủy quyền chưa được quy định rõ, nhất là chủ thể thực hiện ủy quyền gây khó khăn trong việc áp dụng và hạn chế hoạt động của chính quyền địa phương các cấp...

Đáng chú ý, tờ trình cũng đánh giá: Việc tăng số lượng Phó chủ tịch HĐND cấp tỉnh, cấp huyện chưa phù hợp với tình hình tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương; việc quy định số lượng Phó trưởng ban của HĐND cấp tỉnh, cấp huyện hoạt động chuyên trách đã làm tăng biên chế của chính quyền địa phương trong bối cảnh cả nước thực hiện Nghị quyết của Trung ương về tinh giản biên chế.

Sau đó, theo Tờ trình, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc giảm số lượng 2 phó chủ tịch HĐND cấp tỉnh, cấp huyện hiện nay xuống còn 1 Phó chủ tịch ở tất cả các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp huyện nhằm thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, đồng thời bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ về cơ cấu tổ chức HĐND cấp tỉnh, cấp huyện trong phạm vi cả nước.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định đề nghị Chính phủ cần có đánh giá tác động thật kỹ đối với các vấn nêu trên để vừa đáp ứng yêu cầu của thực tiễn nhưng cũng phù hợp với kết luận của Bộ Chính trị. Bởi lẽ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 quy định Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện có 2 Phó chủ tịch nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả cho hoạt động của Hội đồng nhân dân với tính chất là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương. Quy định này không làm tăng thêm biên chế ở địa phương vì thực chất được nâng từ chức danh “Ủy viên Thường trực” của Hội đồng nhân dân theo quy định của Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân năm 2003. Đây là những vấn đề đã được báo cáo và được sự đồng ý của Bộ Chính trị trước khi đưa vào Luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định cũng cho biết thêm: Do chưa có đánh giá tác động kỹ nên ý kiến trong Ủy ban Pháp luật còn khác nhau: Một số ý kiến đề nghị giữ nguyên như Luật hiện hành để tăng cường, nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân; một số ý kiến đề nghị chuyển số Phó chủ tịch Hội đồng nhân dân sang làm Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân để tăng cường hoạt động chỉ đạo, điều hành cho Ủy ban nhân dân; một số ý kiến đề nghị chỉ giảm số Phó chủ tịch Hội đồng nhân dân ở cấp huyện, còn giữ nguyên số Phó chủ tịch Hội đồng nhân dân, số Phó trưởng Ban chuyên trách của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh. 

Nội dung này cũng nhận được sự quan tâm, thảo luận sôi nổi của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Các ý kiến đều không đồng tình với việc giảm số Phó chủ tịch HĐND cấp tỉnh, cấp huyện, số Phó trưởng Ban chuyên trách của HĐND cấp tỉnh từ 2 người xuống còn 1 người.

Băn khoăn rằng việc giám sát đến nay đã làm tốt chưa mà còn giảm đi, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình nhận định, hiện nay, dường như ta mới chỉ tập trung chạy theo việc giảm biên chế chứ lại không bảo đảm việc quản lý nhà nước tốt hơn. “Thực tiễn hiện nay, việc lãnh đạo phân quyền theo cơ sở, đồng thời nhiều sở cũng được cắt giảm, như vậy, quyền lực tập trung về UBND-HĐND, giờ lại giảm ở HĐND thì lấy ai giám sát?”, Chủ nhiệm Phan Thanh Bình nêu vấn đề.

Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải cũng không đồng tình với việc giảm số lượng phó chủ tịch HĐND. Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải cho biết, qua chuyến công tác tháp tùng các đồng chí Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội và Phó chủ tịch Quốc hội tại 3 miền đất nước thời gian vừa qua, cho thấy, lãnh đạo HĐND đều băn khoăn đối với việc giảm số lượng phó chủ tịch HĐND. "Đơn cử như việc, có ngày HĐND phải duyệt đến hàng chục dự án...; trong khi bộ máy giúp việc rất ít; duyệt nhanh sợ xảy ra sai sót mà xem xét kỹ lưỡng quá sẽ mất thời gian, ảnh hưởng đến chủ trương đầu tư của tỉnh... Lãnh đạo HĐND không dám xin thêm, chỉ mong giữ nguyên số lượng phó chủ tịch HĐND là được”, Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải cho biết./.

Phương Hằng (qdnd.vn)