Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam dự và phát biểu khai mạc.

ATTP - vấn đề không chỉ của riêng các nước đang phát triển

Tại điểm cầu Washington, Phó Chủ tịch Ngân hàng Thế giới về phát triển bền vững, đại diện Cơ quan Quản lý thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) bà Laura Tuck đã chia sẻ ý kiến xoay quanh vấn đề an toàn thực phẩm trên thế giới hiện nay, nhấn mạnh tầm quan trọng của vấn đề an toàn thực phẩm và những việc các quốc gia cần làm để cải thiện, bảo đảm an toàn thực phẩm vì sự phát triển bền vững.

Các đại biểu tại các điểm cầu cũng đã thảo luận về các vấn đề liên quan tới an toàn thực phẩm (ATTP), đặc biệt là ở các nước đang phát triển như Việt Nam. Nhiều đại biểu nhận định những sự cố về ATTP là nguyên nhân của nhiều vấn đề về sức khỏe trên toàn cầu, gây ra những hệ lụy nghiêm trọng tới phát triển kinh tế - xã hội. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, việc cải thiện vấn đề ATTP có liên hệ trực tiếp hay gián tiếp đến việc có đạt được mục tiêu phát triển bền vững.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho biết, Việt Nam hiện nay là một nước xuất khẩu nông sản với nhiều mặt hàng hàng đầu thế giới như: gạo, thủy sản, cà phê, hồ tiêu... Vì vậy, vấn đề ATTP ngày càng được đặc biệt chú ý, để đáp ứng yêu cầu cao về ATTP để xuất khẩu vào các thị trường quốc tế, nhất là các nước phát triển. Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ về bảo đảm ATTP, được thể hiện qua kim ngạch xuất khẩu năm 2017 đạt trên 36 tỷ USD.

Tuy nhiên, một vấn đề được người dân Việt Nam đặc biệt quan tâm là thực phẩm cho tiêu dùng trong nước chưa được bảo đảm tốt như cho xuất khẩu. Việt Nam hiện có 10 triệu hộ nông dân và khoảng 500.000 cơ sở sản xuất, chế biến thực phẩm nhỏ lẻ. Đây cũng là thách thức đối với việc bảo đảm ATTP và nâng cao tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm. Khi kinh tế còn eo hẹp, người dân có xu hướng sử dụng mọi cách để tối đa hóa năng suất, thu nhập dẫn đến tình trạng lạm dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, phụ gia trong chế biến. Bên cạnh đó, thói quen chế biến của nhiều hộ gia đình cũng chưa bảo đảm ATTP.

Theo Phó Thủ tướng, người tiêu dùng hiện chưa được trợ giúp nhiều để phân biệt được thực phẩm an toàn với thực phẩm không an toàn. Công tác truyền thông chưa hiệu quả, dẫn tới việc suy diễn, thổi phồng nguy cơ mất ATTP. Một bộ phận người dân thấy sợ khi mua thực phẩm ở các chợ truyền thống.

Nỗ lực cải thiện tình trạng ATTP

Theo Báo cáo “Quản lý rủi ro ATTP Việt Nam - Thách thức và cơ hội” do WB và một số đối tác thực hiện theo đề nghị của Chính phủ Việt Nam công bố vào năm 2017 đã ghi nhận những điểm tích cực về khung thể chế và pháp lý về ATTP của Việt Nam hiện nay. Cách tiếp cận dựa trên quản lý rủi ro được quy định trong Luật ATTP. Chính phủ Việt Nam đã nỗ lực cải thiện tình trạng ATTP, một số sáng kiến và chương trình thí điểm đã được thực hiện như nâng cấp điều kiện vệ sinh ở khu vực bán thực phẩm, hỗ trợ triển khai áp dụng quy định thực hành sản xuất nông nghiệp tốt như VietGAP.

Phó Thủ tướng đánh giá, sau một thời gian thực hiện nghiêm túc các giải pháp trên, công tác vệ sinh an toàn thực phẩm trên cả nước đã có chuyển biến tích cực. Chính phủ Việt Nam đã rút ra một số kinh nghiệm trong công tác vệ sinh an toàn thực phẩm. Theo đó, sự phối hợp đồng bộ giữa các ngành, nhất là nông nghiệp, thương mại, y tế để việc quản lý không bị phân khúc giữa sản xuất, chế biến, phân phối là rất quan trọng. Cùng với đó, cần phải tuyên truyền vận động để người dân hiểu rõ nguy cơ, trách nhiệm pháp lý và trách nhiệm đạo đức của mình.

Lực lượng chức năng các cấp cần tăng cường năng lực xét nghiệm, xây dựng cơ sở dữ liệu để cung cấp bằng chứng tin cậy cho người tiêu dùng và cả cơ quan quản lý; thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin trong phổ biến kiến thức an toàn vệ sinh thực phẩm, trong truy xuất nguồn gốc, kết nối các hộ sản xuất nhỏ lẻ thành các nhóm cộng đồng lớn hơn.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định, Việt Nam rất cần sự hợp tác, hỗ trợ từ các đối tác phát triển như WB và đánh giá cao Báo cáo về ATTP mà WB và các đối tác thực hiện năm 2017 đã đưa ra nhiều nhận định, kiến nghị và các kiến nghị đang được triển khai trong thực tế. Chính phủ Việt Nam xác định trước hết cần tập trung xây dựng khung pháp luật về ATTP. Luật VSATTP ban hành năm 2010 đã tiếp cận theo xu thế của thế giới. Hệ thống quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm được xây dựng theo hướng tập trung vào quản lý yếu tố nguy cơ, tăng cường năng lực đánh giá nguy cơ, quản lý nguy cơ và truyền thông về các nguy cơ. Ngoài ra, việc tuyên truyền vận động giúp mọi người dân hiểu rõ nguy cơ, hiểu rõ trách nhiệm pháp lý và trách nhiệm đạo đức của mình. Các đoàn thể phụ nữ, nông dân, hiệp hội, tổ chức xã hội và các cơ sở tôn giáo đều tham gia hướng dẫn, giám sát vấn đề ATTP.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh, Việt Nam cam kết phối hợp với WB và các đối tác, mong muốn học hỏi kinh nghiệm của các nước, các tổ chức trên thế giới để giải quyết hiệu quả vấn đề ATTP./.

Thu Hằng